Ratusz
Ratusz (niem. Rathaus, „dom rady”) – reprezentacyjny budynek użyteczności publicznej, zwykle tradycyjna siedziba samorządowych władz miejskich. Budowany był najczęściej na planie prostokąta i nadawano mu formę monumentalną[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W starożytnej Grecji funkcję ratusza pełnił buleuterion, w Rzymie była to kuria.
Ratusze w miastach południowej Europy zaczęły powstawać w XII wieku, na terenach północnej Europy pojawiły się około 100 lat później. Wcześniej władze miejskie zbierały się w różnych miejscach, najczęściej w prywatnych domach kupców lub halach sukienniczych[2].
W okresie średniowiecza (w XII wieku) pojawiły się ratusze o charakterze budowli obronnych. Były stawiane najczęściej na planie czworoboku i sytuowane w centrum miasta, na rynku lub przy jednej z ważniejszych pierzei. Ważnym elementem była wieża, pełniąca funkcję strażnicy miejskiej, wkomponowana w bryłę budynku lub budowana jako wolnostojąca (beffroi). Spotyka się także ratusze z dwiema wieżami (jednym z przykładów jest ratusz w Szprotawie). W okresach renesansu i baroku ratusze budowano w ozdobnej formie, architektonicznie zbliżonej do pałacowej.
Najważniejszym pomieszczeniem w ratuszu była sala obrad. Było to jednocześnie największe i najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie w budynku, umieszczano je na pierwszym piętrze. Ratusz, jako budowla monumentalna i reprezentacyjna, był znakiem siły i samorządności miasta.
Jedynym zachowanym w Polsce ratuszem drewnianym jest ratusz w Sulmierzycach[3]. Innym unikatowym ratuszem jest ratusz w Nowym Warpnie o konstrukcji szkieletowej.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 134. ISBN 83-85001-89-1.
- ↑ Tadeusz Domagała: Ratusz Głównego Miasta w Gdańsku. Warszawa: Sport i turystyka, 1980, s. 4. ISBN 83-217-2294-6.
- ↑ praca zbiorowa: Polska niezwykła. Warszawa: Demart SA, 2008, s. 151. ISBN 978-83-7427-414-2.