Rośliny naczyniowe

Rośliny naczyniowe
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
	Nazwa systematyczna
	Tracheophyta (Sinnott 1935) Cavalier-Smith 1998
Synonimy
	Cormatae Jeffrey (1982); Tracheobionta;
	Cormatae Jeffrey (1982); Tracheobionta;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Rośliny naczyniowe (Tracheophyta) – grupa roślin o różnej randze systematycznej w zależności od systemu klasyfikacji. W nomenklaturze filogenetycznej jest wyróżniana jako klad, siostrzany dla jednej z linii rozwojowych mszaków (najprawdopodobniej mchów Bryophyta)^[2]. W systemach hierarchicznych stanowi takson w randze gromady Tracheophyta (np. w systemie Ruggiero i in. z 2015)^[1], podkrólestwa Tracheobionta^[3]^[4] lub nie jest w ogóle określana za pomocą rang systematycznych^[5].

Cechą charakterystyczną (synapomorficzną) roślin naczyniowych jest wykształcenie tkanki przewodzącej wodę, tzw. tkanki naczyniowej. Dawniej tradycyjnie rośliny te dzielone były na paprotniki i rośliny nasienne. W aktualnych systemach klasyfikacyjnych roślin współczesnych dzieli się naczyniowe na widłaki (Lycopodiophyta) i klad określany mianem Euphyllophyta, dzielący się dalej na rośliny nasienne i Monilophyta. Obraz ten uzupełniają linie rozwojowe roślin kopalnych.

Systematyka

Kladogram przedstawiający powiązania filogenetyczne^[6]^[7]^[8]

Tracheophyta

Euphyllophyta

Spermatophyta

Pteridospermatophyta †

Magnoliophyta

Cycadophyta

Ginkgophyta

	Gnetophyta

	Pinaceae

reszta Pinophyta

Progymnospermophyta †

Monilophyta

Cladoxylopsida †

Psilotopsida

Equisetopsida

	Pteridopsida

	Marattiopsida

Trimerophyta †

Zosterophyllopsida †

Lycopodiophyta

	Lycopodiopsida

	Isoëtopsida

Rhyniophyta †

Aglaophyton †

Horneophytopsida †

Podział według systemu Ruggiero i in. (2015)^[1]

podgromada: Lycopodiophytina
- klasa: widłaki Lycopodiopsida
podgromada: Polypodiophytina
- klasa: paprocie Polypodiopsida
podgromada: Spermatophytina
- nadklasa: okrytonasienne Angiospermae
  - klasa: Magnoliopsida
- nadklasa: nagonasienne Gymnospermae
  - klasa: sagowcowe Cycadopsida
  - klasa: miłorzębowe Ginkgoopsida
  - klasa: gniotowe Gnetopsida
  - klasa: iglaste Pinopsida

Podział według Jamesa Reveala (2008)^[9]

podgromada: Lycopodiophytina Tippo ex Reveal in Phytologia
- klasa: widłaki, widłakowe (Lycopodiopsida Bartl., Ord. Nat. Pl.: 14, 19. Sep 1830)
podgromada: Selaginellophytina Doweld, Tent. Syst. Pl. Vasc.: iv. 23 Dec 2001
- klasa: widliczkowe (Selaginellopsida A.B. Frank in J. Leunis, Syn. Pflanzenk., ed. 2, 3: 1238. 20 Oct 1874)
podgromada: Psilotophytina Tippo ex Reveal in Phytologia 79: 70. 29 Apr 1996
- klasa: psylotowe (Psilotopsida D.H. Scott Stud. Foss. Pl., ed. 2: 616, 631, 632. 1909)
podgromada: Equisetophytina Reveal in Phytologia 79: 70. 29 Apr 1996.
- klasa: skrzypy, skrzypowe (Equisetopsida C. Agardh, Classes Pl.: 7. 20 Mai 1825)
podgromada: Pteridophytina Engl., Führer Garten Breslau: 10, 11. Mai 1886
- klasa: strzelichowe (Marattiopsida Doweld, Tent. Syst. Pl. Vasc.: vii. 23 Dec 2001)
- klasa: paprocie, paprociowe (Pteridopsida Ritgen, Aufeinanderfolge Org. Gest.: 63. Sep 1828)
podgromada: Pinophytina Cronquist, Takht. & Zimmerm. ex Reveal in Phytologia 79: 70. 29 Apr 1996
- klasa: nagonasienne, sagowcowe (Cycadopsida Brongn., Enum. Pl. Mus. Paris: xxxii, 136. 12 Aug 1843)
podgromada: Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal in Phytologia 79: 70. 29 Apr 1996
- klasa: okrytonasienne, magnoliowe (Magnoliopsida Brongn., Enum. Pl. Mus. Paris: xxvi, 95. 12 Aug 1843)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-02-21] (ang.).
↑ Philip D.P.D. Cantino Philip D.P.D. i inni, Towards a phylogenetic nomenclature of Tracheophyta, „Taxon”, 56 (3), 2007, E1-E44, DOI: 10.1002/tax.563001 (ang.).
↑ Tracheobionta, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2009-09-15] (ang.).
↑ The PLANTS Database. National Plant Data Center, Baton Rouge, LA 70874-4490 USA. [dostęp 2009-04-30]. (ang.).
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika Systematyka. Wyd. t. 2, wydanie 10. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 83-01-10951-3.
↑ Kenrick, Paul & Peter R. Crane. 1997. The Origin and Early Diversification of Land Plants: A Cladistic Study. (Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press)
↑ Alan R.A.R. Smith Alan R.A.R. i inni, A classification for extant ferns, „TAXON”, 55 (3), 2006, s. 705–731, DOI: 10.2307/25065646, JSTOR: 25065646 [dostęp 2023-10-05] (ang.).
↑ James A.J.A. Doyle James A.J.A., Seed ferns and the origin of angiosperms, „The Journal of the Torrey Botanical Society”, 133 (1), 2006, s. 169–209, JSTOR: 20063826 (ang.).
↑ James L. Reveal: Classification of extant Vascular Plant Families - An expanded family scheme. plantsystematics.org, 2008. [dostęp 2009-04-30]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-02-21] (ang.).

[cantino-2] Philip D.P.D. Cantino Philip D.P.D. i inni, Towards a phylogenetic nomenclature of Tracheophyta, „Taxon”, 56 (3), 2007, E1-E44, DOI: 10.1002/tax.563001 (ang.).

[itis-3] Tracheobionta, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2009-09-15] (ang.).

[4] The PLANTS Database. National Plant Data Center, Baton Rouge, LA 70874-4490 USA. [dostęp 2009-04-30]. (ang.).

[5] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika Systematyka. Wyd. t. 2, wydanie 10. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 83-01-10951-3.

[6] Kenrick, Paul & Peter R. Crane. 1997. The Origin and Early Diversification of Land Plants: A Cladistic Study. (Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press)

[7] Alan R.A.R. Smith Alan R.A.R. i inni, A classification for extant ferns, „TAXON”, 55 (3), 2006, s. 705–731, DOI: 10.2307/25065646, JSTOR: 25065646 [dostęp 2023-10-05] (ang.).

[8] James A.J.A. Doyle James A.J.A., Seed ferns and the origin of angiosperms, „The Journal of the Torrey Botanical Society”, 133 (1), 2006, s. 169–209, JSTOR: 20063826 (ang.).

[9] James L. Reveal: Classification of extant Vascular Plant Families - An expanded family scheme. plantsystematics.org, 2008. [dostęp 2009-04-30]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]