Serynetka
| |
| Klasyfikacja naukowa | |
| 421.222.11-9 | |
| Klasyfikacja popularna | |
| instrument mechaniczny | |
| Podobne instrumenty | |
Serynetka (fr. serinette) – mechaniczny instrument muzyczny służący do przyuczania ptaków do śpiewania melodii granej na instrumencie[1][2][3]. Jeden z prototypów katarynki[2]. Ma formę drewnianej skrzynki z wystającą na zewnątrz korbą. Wewnątrz znajduje się wałek z nabitymi kołkami, miech klinowy oraz małe piszczałki[4].
Korba połączona jest z wałkiem i miechem; kręcenie nią powoduje obracanie wałka oraz naprzemienne tłoczenie powietrza przez miech do wiatrownicy. Kołki rozmieszczone w odpowiedniej sekwencji na wałku, przemieszczając się wzdłuż mechanizmu dźwigniowego otwierają i zamykają wentyle w wiatrownicy; powietrze kierowane jest do odpowiednich piszczałek, które grają melodię zgodnie z sekwencją kołków na walcu[4]. Na wałku zakodowane jest kilka melodii, których wyboru dokonuje się podobnie jak w katarynce przesuwając go na boki. Większość serynetek ma jeden głos składający się z 10 piszczałek nastrojonych w skali diatonicznej c3–d4 z dodatkowym dźwiękiem ♭b3[3].
Serynetki budowane były we Francji od początku drugiej ćwierci XVII wieku[2][3]. Produkowane były głównie w okolicach Wogezów[3]. Z powodu typowego zastosowania jakim była nauka śpiewu ptaków[5][6], zwłaszcza kanarków oraz czyżów[7], nazywane są niekiedy „ptasimi organami”[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kennedy 2013 ↓, s. 773.
- ↑ a b c Baculewski et al. 2006 ↓, s. 801.
- ↑ a b c d Arthur W.J.G. Ord-Hume, Bird instruments, [w:] Grove Music Online, Oxford University Press, 2001, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.03122 [dostęp 2024-03-08] (ang.).
- ↑ a b Serinette [online], The Metropolitan Museum of Art [dostęp 2024-03-08] (ang.).
- ↑ a b Serinette [online], Konsorcjum Muzeów Instrumentów Muzycznych Online [dostęp 2024-03-08] (pol.).
- ↑ Kennedy 2013 ↓, s. 88.
- ↑ Hasło Серинет w Słowniku Brockhausa i Efrona
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Krzysztof Baculewski et al.: Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-13410-0.
- Michael Kennedy: The Oxford dictionary of music. Oksford: Oxford University Press, 2013. ISBN 978-0-19-957854-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Prezentacja serynetki w serwisie YouTube