Squalus
| Squalus | |||
| Linnaeus, 1758 | |||
 Przedstawiciel rodzaju – Squalus mitsukurii | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Squalus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Squalus acanthias Linnaeus, 1758 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Squalus – rodzaj morskich ryb chrzęstnoszkieletowych z rodziny koleniowatych (Squalidae).
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą gatunki występujące w wodach oceanów – Indyjskiego, Spokojnego i Atlantyckiego[10][11].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała do 160 cm; masa ciała (największa opublikowana) do 7,9 kg[11].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w pierwszym tomie dziesiątego wydania Systema Naturae – publikacji własnego autorstwa poświęconej systematyce zwierząt, roślin i minerałów[12]. Gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) koleń pospolity (S. acanthias)[13].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Squalus: łac. squalus ‘brudny, paskudny’, także ‘starożytna nazwa ryb morskich uznawanych za nienadające się do spożycia przez ludzi, w tym rekinów’[14].
- Galeus: gr. γαλεoς galeos ‘rekin’[15]. Gatunek typowy: nie wyznaczony.
- Acanthorhinus: gr. ακανθα akantha „cierń, kolec”, od ακη akē ‘punkt’[16]; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos, pysk’[17]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Squalus acanthias Linnaeus, 1758[18].
- Acanthias: gr. ακανθα akantha „cierń, kolec”, od ακη akē ‘punkt’[16]; łac. przyrostek -ias ‘posiadanie, specjalna cecha’[19]. Gatunek typowy: (późniejsze oznaczenie) Squalus acanthias Linnaeus, 1758 (Leach); (absolutna tautonimia) Squalus acanthias Linnaeus, 1758 (Bonaparte i Müller & Henle).
- Carcharias: gr. καρχαριας karkharias ‘gatunek rekina z zębami przypominającymi piłę’, od καρχαρος karkharos ‘ostry’[20].
- Flakeus: flake – termin używany w Australii do określenia dowolnego mięsa z kilku gatunków rekinów, zwłaszcza Mustelus antarcticus[9]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Acanthias megalops Macleay, 1881.
- Koinga: koinga, maoryska nazwa ryby[21][9]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Squalus whitleyi Phillipps, 1931 (= Squalus acanthias Linnaeus, 1758).
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[10]:
- Squalus acanthias Linnaeus, 1758 – koleń pospolity[22]
- Squalus acutipinnis Regan, 1908
- Squalus albicaudus Viana, Carvalho & Gomes, 2016
- Squalus albifrons Last, White & Stevens, 2007
- Squalus altipinnis Last, White & Stevens, 2007
- Squalus bahiensis Viana, Carvalho & Gomes, 2016
- Squalus bassi Viana, Carvalho & Ebert, 2017
- Squalus blainville (Risso, 1827) – koleń piaskowy[23]
- Squalus boretzi Dolganov, 2019
- Squalus brevirostris Tanaka, 1917
- Squalus bucephalus Last, Séret & Pogonoski, 2007
- Squalus chloroculus Last, White & Motomura, 2007
- Squalus clarkae Pfleger, Grubbs, Cotton & Daly-Engel, 2018
- Squalus crassispinus Last, Edmunds & Yearsley, 2007
- Squalus cubensis Howell Rivero, 1936
- Squalus edmundsi White, Last & Stevens, 2007
- Squalus formosus White & Iglésias, 2011
- Squalus grahami White, Last & Stevens, 2007
- Squalus griffini Phillipps, 1931
- Squalus hawaiiensis Daly-Engel, Koch, Anderson, Cotton & Grubbs, 2018
- Squalus hemipinnis White, Last & Yearsley, 2007
- Squalus japonicus Ishikawa, 1908
- Squalus lalannei Baranes, 2003
- Squalus lobularis Viana, Carvalho & Gomes, 2016
- Squalus longispinis Fricke, Durville, Potin & Mulochau, 2023
- Squalus mahia Viana, Lisher & Carvalho, 2017
- Squalus margaretsmithae Viana, Lisher & Carvalho, 2017
- Squalus megalops (Macleay, 1881) – koleń wielkooki[24]
- Squalus melanurus Fourmanoir, 1979
- Squalus mitsukurii Jordan & Snyder, 1903
- Squalus montalbani Whitley, 1931
- Squalus nasutus Last, Marshall & White, 2007
- Squalus notocaudatus Last, White & Stevens, 2007
- Squalus probatovi Myagkov & Kondyurin, 1986
- Squalus quasimodo Viana, Carvalho & Gomes, 2016
- Squalus raoulensis Duffy & Last, 2007
- Squalus shiraii Viana & Carvalho, 2020
- Squalus suckleyi (Girard, 1855)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych na mocy uprawnień Międzynarodowej Komisji Nomenklatury Zoologicznej[1].
- ↑ Nowa nazwa dla Squalus Linnaeus, 1758; młodszy homonim Acanthias Leach, 1818.
- ↑ a b Młodszy homonim Acanthias Leach, 1818.
- ↑ Nowa nazwa dla Acanthias Risso, 1827, ponieważ autor uważał, że jest zajęta przez Acanthia Fabricius, 1775 (Hemiptera).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ ICZN. Opinion 21. Shall the genera of Klein, 1744, reprinted by Walbaum, 1792, be accepted?. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 1B (3), s. 51–53, 1958. (ang.).
- ↑ J.J. Walbaum (red.): Petri Artedi sueci genera piscium. In quibus systema totum ichthyologiæ proponitur cum classibus, ordinibus, generum characteribus, specierum differentiis, observationibus plurimis. Redactis speciebus 242 ad genera 52. Cz. 3. Grypeswaldiæ: Impensis A.F. Röse, 1792, s. 579. (łac.).
- ↑ H.M.D. de Blainville. Prodrome d’une nouvelle distribution systématique du règne animal. „Bulletin des Sciences, par la Société Philomáthique de Paris”. Année 1816, s. 121, 1816. Paris. (fr.).
- ↑ W.E. Leach. Some observations on the genus Squalus of Linné, with descriptions and outline figures of two British species. „Memoirs of the Wernerian Natural History Society”. 2, s. ryc. 2, fig. 2, 1818. (ang.).
- ↑ A. Risso: Histoire naturelle des principales productions de l’Europe méridionale, et particulièrement de celles des environs de Nice et des Alpes maritimes. T. 3. Paris: Chez F.-G. Levrault, 1827, s. 131. (fr.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte. Selachorum tabula analytica. „Nuovi annali delle scienze naturali”. 2, s. 206, 1838. (wł.).
- ↑ J.P. Müller & F.G.J. Henle: Systematische Beschreibung der Plagiostomen. Barlin: Veit, 1839, s. 83. (niem.).
- ↑ J.von N.F.X. Gistel: Naturgeschichte des Thierreichs für höhere Schulen. Stuttgart: Hoffmann, 1848, s. viii, 103. (niem.).
- ↑ a b c d G.P. Whitley. Taxonomic notes on sharks and rays. „The Australian zoologist”. 9 (3), s. 242, 1940. (ang.).
- ↑ a b Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 5 marca 2024 [dostęp 2024-03-23] (ang.).
- ↑ a b R. Froese & D. Pauly: Squalus. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-03-23]. (ang.).
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 233. (łac.).
- ↑ T.N. Gill, Analytical synopsis of the order of Squali; and revision of the nomenclature of the genera, 1862, s. 32 (ang.).
- ↑ Ch. Scharpf: Family Squalidae Blainville 1816 (Dogfish Sharks). The ETYFish Project. [dostęp 2024-03-23]. (ang.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 107.
- ↑ a b Jaeger 1959 ↓, s. 4.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 221.
- ↑ J.B.G.M. Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire classique d’histoire naturelle. Cz. 1. Paris: Rey et Gravier; Baudouin Frèrer, 1822, s. 41. (fr.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 123.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 46.
- ↑ R. Froese & D. Pauly: Common name of Squalus acanthias. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-03-23]. (ang.).
- ↑ Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973 (wyd. II 1976), seria: Mały słownik zoologiczny.
- ↑ Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
- ↑ Rozporządzenie Rady (WE) nr 2597/95 z dnia 23 października 1995 r. w sprawie przekazywania przez Państwa Członkowskie prowadzące połowy na niektórych obszarach, innych niż północny Atlantyk, danych statystycznych dotyczących połowów nominalnych. Rada Europejska, 23 października 1995.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).