Stanisław Szwalbe

Stanisław Szwalbe
Data i miejsce urodzenia	3 czerwca 1898 ; Warszawa, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	17 września 1996 ; Warszawa, Polska
	Członek Rady Państwa
Okres	od 20 lutego 1947; do 20 listopada 1952
Przynależność polityczna	Polska Partia Socjalistyczna / Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
	Wicemarszałek Sejmu Ustawodawczego
Okres	od 4 lutego 1947; do 4 sierpnia 1952
Przynależność polityczna	Polska Partia Socjalistyczna / Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Szwalbe (ur. 3 czerwca 1898 w Warszawie, zm. 17 września 1996 tamże) – polski polityk socjalistyczny, ekonomista i spółdzielca. Wicemarszałek Sejmu Ustawodawczego, członek Rady Państwa, poseł do Krajowej Rady Narodowej i na Sejm Ustawodawczy. Budowniczy Polski Ludowej.

Życiorys

Urodzony w rodzinie inteligenckiej, studiował na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1917 był związany z Polską Partią Socjalistyczną. W II Rzeczypospolitej działał w ruchu spółdzielczym, był współorganizatorem Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej i Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego^[1]. W latach 1927–1930 był wykładowcą Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie (wykładał bieżącą politykę ekonomiczną państwa), a w latach 1928–1939 działaczem Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. W latach 20. XX wieku naczelnik wydziału w departamencie samorządowym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych^[2]^[3].

W czasie okupacji niemieckiej Polski był członkiem organizacji podziemnych. W latach 1943–1945 członek Robotniczej Partii Polskich Socjalistów, następnie koncesjonowanej PPS, od 1948 był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1944–1945 był przewodniczącym Rady Naczelnej Robotniczej Partii Polskich Socjalistów w latach 1945–1948 członkiem Rady Naczelnej i Komisji Politycznej Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS, i wiceprzewodniczącym CKW PPS. W 1945 był podsekretarzem stanu w prezydium Krajowej Rady Narodowej i dyrektorem Kancelarii Cywilnej Prezydenta KRN. W latach 1945–1947 był zastępcą prezydenta KRN. Od lipca 1945 do września 1948 był przewodniczącym Rady Naczelnej PPS. W latach 1948–1954 był członkiem Centralnej Komisji Rewizyjnej PZPR.

W latach 1943–1952 był posłem do KRN i na Sejm Ustawodawczy, którego był wicemarszałkiem, zasiadając także w Radzie Państwa (od 1947). W późniejszym okresie ponownie był działaczem spółdzielczości; w 1948 był przewodniczącym Naczelnej Rady Spółdzielczej, w okresie 1949–1953 pełnił funkcję przewodniczącego Rady Nadzorczej „Społem”, w latach 1953–1958 był przewodniczącym Rady Nadzorczej Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy, a w okresie 1958–1961 wiceprezesem Naczelnej Rady Spółdzielczej. W latach 1985–1990 był członkiem Rady Naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.

Autor artykułów w prasie specjalistycznej i czasopismach („Społem”, „Robotniczy Przegląd Gospodarczy”, „Naukowy Kwartalnik Spółdzielczy”). Otrzymał m.in. honorowe członkostwo Towarzystwa Przyjaciół Dzieci.

Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A3 tuje-1-14)^[4].

Ordery i odznaczenia

Order Budowniczych Polski Ludowej (1978)^[5]
Order Sztandaru Pracy I klasy
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1947)^[6]
Order Krzyża Grunwaldu II klasy (19 lipca 1946)^[7]
Złoty Krzyż Zasługi (3 lipca 1954)^[8]
Medal za Warszawę 1939–1945 (17 stycznia 1946)^[9]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[10]
Medal im. Ludwika Waryńskiego (1987)^[11]
Order Uśmiechu^[12]
Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1967)^[13]
Złota odznaka „Za pracę społeczną dla miasta Krakowa” (1971)^[14]
Pamiątkowy Medal z okazji 40. rocznicy powstania Krajowej Rady Narodowej (1983)^[15]

Galeria

Zdjęcie grupowe wojewodów II RP 1929. Stanisław Szwalbe jako naczelnik wydziału w departamencie samorządowym MSW (siedzi w pierwszym rzędzie drugi z prawej)
Pietro Nenni i Lelio Basso w Warszawie w towarzystwie Stanisława Szwalbego (z prawej)
Grób Stanisława Szwalbego na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Przypisy

↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 798, 849. ISBN 83-01-08836-2.
↑ Wiosną 1929 roku dokonano cięcia na budowę nowej szkoły w Dudach, znajdującej się w planach inwestycyjnych Magistratu Ostrowi. Uwieńczone powodzeniem starania o kredyt krótkoterminowy, który, jak wspomniałem, otrzymaliśmy w wysokości 140 tysięcy, prowadziliśmy w Banku Komunalnym. Mieliśmy tu poparcie głównie ze strony Stanisława Szwalbego, który był wtedy naczelnikiem wydziału w kierowanym przez Jana Strzeleckiego Departamencie Samorządowym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Ponieważ miałem z nimi dobre kontakty z czasów, kiedy byłem redaktorem „Robotniczego Przeglądu Gospodarczego”, w którym obaj pod innymi nazwiskami pisali artykuły, więc mnie popierali w staraniach o pożyczkę. Ze Szwalbem były tylko takie kłopoty, że bałem się do niego chodzić. Był bowiem człowiekiem niesłychanie uczynnym. Jak do niego przychodziłem i o jakiejś sprawie mówiłem, to on brał jeden z czterech telefonów i zaraz dzwonił, śpiesząc mi z pomocą. A poza tym obaj popierali „czerwonych burmistrzów” – na przykład burmistrza Suwałk, prezydenta Radomia – Józefa Grzecznarowskiego i innych. Szwalbe sam był kiedyś pepeesowcem, Strzelecki zaczął od PPS-Lewicy i może otarł się o KPP, był później zresztą pepeesowcem. Stanisław Leśniewski, Moje burmistrzowanie w Ostrowi Mazowieckiej 1927–1929.
↑ Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Rok XI, nr 8, Warszawa, 30 listopada 1928, s. 23.
↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie.
↑ Wręczenie wysokich odznaczeń w Belwederze, „Dziennik Polski”, 1978, nr 165, s. 1.
↑ M.P. z 1948 r. nr 17, poz. 59 („za wybitne zasługi w pracy państwowej i społecznej w pierwszym okresie odbudowy Odrodzonej Rzeczypospolitej”).
↑ M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 207 („z tytułu zasług w walce z okupantem w okresie konspiracji, oraz w pracy nad odbudową kraju”).
↑ M.P. z 1954 r. nr 95, poz. 1078 („za zasługi w pracy społecznej i zawodowej”).
↑ M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 („zasłużonym przy organizacji władz centralnych i miejskich w wyzwolonej Warszawie, oraz na polu odbudowy Stolicy w pierwszym jej okresie”).
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/197 – na wniosek Centralnego Związku Spółdzielczego.
↑ W uznaniu zasług [w:] „Życie Partii”, nr 17, 24 sierpnia 1988, s. 17.
↑ Kawalerowie Orderu Uśmiechu [online], orderusmiechu.pl .
↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 3, 10 marca 1967, s. 3.
↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m. Krakowa, nr 21, 28 sierpnia 1971, s. 2.
↑ Uhonorowani pamiątkowymi medalami [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 307, 30 grudnia 1983, s. 3.

Bibliografia

Profil na stronie Biblioteki Sejmowej

[1] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 798, 849. ISBN 83-01-08836-2.

[2] Wiosną 1929 roku dokonano cięcia na budowę nowej szkoły w Dudach, znajdującej się w planach inwestycyjnych Magistratu Ostrowi. Uwieńczone powodzeniem starania o kredyt krótkoterminowy, który, jak wspomniałem, otrzymaliśmy w wysokości 140 tysięcy, prowadziliśmy w Banku Komunalnym. Mieliśmy tu poparcie głównie ze strony Stanisława Szwalbego, który był wtedy naczelnikiem wydziału w kierowanym przez Jana Strzeleckiego Departamencie Samorządowym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Ponieważ miałem z nimi dobre kontakty z czasów, kiedy byłem redaktorem „Robotniczego Przeglądu Gospodarczego”, w którym obaj pod innymi nazwiskami pisali artykuły, więc mnie popierali w staraniach o pożyczkę. Ze Szwalbem były tylko takie kłopoty, że bałem się do niego chodzić. Był bowiem człowiekiem niesłychanie uczynnym. Jak do niego przychodziłem i o jakiejś sprawie mówiłem, to on brał jeden z czterech telefonów i zaraz dzwonił, śpiesząc mi z pomocą. A poza tym obaj popierali „czerwonych burmistrzów” – na przykład burmistrza Suwałk, prezydenta Radomia – Józefa Grzecznarowskiego i innych. Szwalbe sam był kiedyś pepeesowcem, Strzelecki zaczął od PPS-Lewicy i może otarł się o KPP, był później zresztą pepeesowcem. Stanisław Leśniewski, Moje burmistrzowanie w Ostrowi Mazowieckiej 1927–1929.

[3] Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Rok XI, nr 8, Warszawa, 30 listopada 1928, s. 23.

[4] Wyszukiwarka grobów w Warszawie.

[5] Wręczenie wysokich odznaczeń w Belwederze, „Dziennik Polski”, 1978, nr 165, s. 1.

[6] M.P. z 1948 r. nr 17, poz. 59 („za wybitne zasługi w pracy państwowej i społecznej w pierwszym okresie odbudowy Odrodzonej Rzeczypospolitej”).

[7] M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 207 („z tytułu zasług w walce z okupantem w okresie konspiracji, oraz w pracy nad odbudową kraju”).

[8] M.P. z 1954 r. nr 95, poz. 1078 („za zasługi w pracy społecznej i zawodowej”).

[9] M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 („zasłużonym przy organizacji władz centralnych i miejskich w wyzwolonej Warszawie, oraz na polu odbudowy Stolicy w pierwszym jej okresie”).

[10] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/197 – na wniosek Centralnego Związku Spółdzielczego.

[11] W uznaniu zasług [w:] „Życie Partii”, nr 17, 24 sierpnia 1988, s. 17.

[12] Kawalerowie Orderu Uśmiechu [online], orderusmiechu.pl .

[13] Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 3, 10 marca 1967, s. 3.

[14] Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m. Krakowa, nr 21, 28 sierpnia 1971, s. 2.

[15] Uhonorowani pamiątkowymi medalami [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 307, 30 grudnia 1983, s. 3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Przewodniczący	Bolesław Bierut (PZPR)
Członkowie	Wacław Barcikowski (SD) Władysław Kowalski (ZSL) Stanisław Szwalbe (PZPR) Roman Zambrowski (PZPR) Henryk Kołodziejski Józef Niećko (ZSL) Franciszek Jóźwiak (PZPR) Aleksander Zawadzki (PZPR) Michał Żymierski (PZPR)

Marszałek Sejmu	Władysław Kowalski (SL, ZSL)
Wicemarszałkowie	Stanisław Szwalbe (PPS, PZPR) Roman Zambrowski (PPR, PZPR) Wacław Barcikowski (SD)

Sejm II RP	Jakub Bojko (1919–1922) Andrzej Maj (1919–1922) Jędrzej Moraczewski (1919–1925) Stanisław Osiecki (1919–1922) Józef Ostachowski (1919) Stanisław Nowicki (1919) Zygmunt Seyda (1921–1925) Ludwik Gdyk (1922–1928) Aleksander Zwierzyński (1922 26 marca 1928) Juliusz Poniatowski (1922–1927) Leon Pluciński (1925–1926) Ignacy Daszyński (1925–1928) Jan Dębski (1925–1928) Zygmunt Marek (1928–1930) Jan Woźnicki (1928–1930) Wołodymyr Zahajkewycz (1928–1930) Seweryn Czetwertyński (1928–1931) Jan Dąbski (1928–1931) Michał Róg (1930–1935) Zygmunt Żuławski (1930) Jan Piłsudski (1930–1931) Karol Polakiewicz (1930–1935) Stanisław Car (1930–1935) Wacław Makowski (1931–1935) Władysław Byrka (1935–1936) Bogusław Miedziński (1935–1938) Bohdan Podoski (1935–1938) Tadeusz Schaetzel (1935–1938) Stanisław Kielak (1936–1938) Wasyl Mudry (1935–1939) Zygmunt Wenda (1938–1939) Wacław Długosz (1938–1939) Jan Henryk Jedynak (1938–1939) Leon Surzyński (1938–1939)
Sejm RP/PRL	Wacław Barcikowski (1947–1952) Stanisław Szwalbe (1947–1952) Roman Zambrowski (1947–1952) Franciszek Mazur (1952–1956) Józef Ozga-Michalski (1952–1956) Stanisław Kulczyński (1952–1956) Jerzy Jodłowski (1957–1961) Zenon Kliszko (1957–1961) Zenon Kliszko (1961–1965) Jan Wende (1961–1965) Zenon Kliszko (1965–1969) Jan Wende (1965–1969) Zenon Kliszko (1969–1971) Jan Wende (1969–1971) Andrzej Werblan (1971–1972) Halina Skibniewska (1971–1972) Andrzej Benesz (1971–1976) Halina Skibniewska (1972–1976) Andrzej Werblan (1972–1976) Halina Skibniewska (1976–1980) Piotr Stefański (1976–1980) Andrzej Werblan (1976–1980) Halina Skibniewska (1980–1985) Piotr Stefański (1980–1985) Andrzej Werblan (1980–1982) Zbigniew Gertych (1982–1985) Jerzy Ozdowski (1982–1985) Jadwiga Biedrzycka (1985–1988) Jerzy Ozdowski (1985–1989) Mieczysław Rakowski (1985–1988) Marek Wieczorek (1985–1989) Elżbieta Gacek (1988–1989) Tadeusz Porębski (1988–1989) Teresa Dobielińska-Eliszewska (1989–1991) Tadeusz Fiszbach (1989–1991) Olga Krzyżanowska (1989–1991)
Sejm III RP	Henryk Bąk (1991–1993) Andrzej Kern (1991–1993) Jacek Kurczewski (1991–1993) Dariusz Wójcik (1991–1993) Józef Zych (1991–1993) Olga Krzyżanowska (1993–1997) Aleksander Małachowski (1993–1997) Józef Zych (1993–1995) Włodzimierz Cimoszewicz (1995–1996) Marek Borowski (1996–2001) Jan Król (1997–2001) Franciszek Stefaniuk (1997–2001) Stanisław Zając (1997–2001) Andrzej Lepper (2001) Tomasz Nałęcz (2001–2005) Donald Tusk (2001–2005) Janusz Wojciechowski (2001–2004) Kazimierz Ujazdowski (2004–2005) Józef Zych (2004–2005) Jarosław Kalinowski (2005–2007) Bronisław Komorowski (2005–2007) Marek Kotlinowski (2005–2006) Andrzej Lepper (2005–2006) Wojciech Olejniczak (2005–2007) Genowefa Wiśniowska (2006–2007) Janusz Dobrosz (2006–2007) Jarosław Kalinowski (2007–2009) Stefan Niesiołowski (2007–2011) Krzysztof Putra (2007–2010) Jerzy Szmajdziński (2007–2010) Ewa Kierzkowska (2009–2011) Jerzy Wenderlich (2010–2011) Marek Kuchciński (2010–2011) Cezary Grabarczyk (2011–2014) Eugeniusz Grzeszczak (2011–2015) Marek Kuchciński (2011–2015) Wanda Nowicka (2011–2015) Jerzy Wenderlich (2011–2015) Elżbieta Radziszewska (2014–2015) Joachim Brudziński (2015–2018) Barbara Dolniak (2015–2019) Małgorzata Kidawa-Błońska (2015–2023) Ryszard Terlecki (2015–2023) Stanisław Tyszka (2015–2019) Beata Mazurek (2018–2019) Małgorzata Gosiewska (2019–2023) Włodzimierz Czarzasty (od 2019) Piotr Zgorzelski (od 2019) Krzysztof Bosak (od 2023) Dorota Niedziela (od 2023) Monika Wielichowska (od 2023)