Stefan Demby

Stefan Demby
	; Stefan Demby jako dyrektor Biblioteki Narodowej
Data i miejsce urodzenia	4 czerwca 1862 ; Łomża
Data i miejsce śmierci	10 listopada 1939 ; Warszawa
	Dyrektor Biblioteki Narodowej
Okres	od 1928; do 1937
Poprzednik	stanowisko utworzone
Następca	Stefan Vrtel-Wierczyński
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stefan Demby (ur. 4 czerwca 1862 w Łomży^[1], zm. 10 listopada 1939 w Warszawie) – polski historyk literatury, bibliograf, bibliotekarz i bibliofil, inicjator, a następnie pierwszy dyrektor Biblioteki Narodowej im. J. Piłsudskiego w Warszawie.

Życiorys

Urodził się 4 czerwca 1862 w Łomży, w rodzinie Józefa i Zofii z Alexandrowiczów^[1]. Uczęszczał do gimnazjum klasycznego w Płocku^[1], dokąd przenieśli się jego rodzice. Po zdaniu matury w 1883 wyjechał do Warszawy, gdzie zapisał się na wydział prawny Uniwersytetu Warszawskiego^[2]. Studia ukończył w 1889, bez formalnego stopnia akademickiego.

Od śmierci ojca w 1879, zmuszony był do utrzymania nie tylko siebie, ale także matki, podjął się więc udzielania korepetycji – uczył m.in. dzieci Aleksandra Świętochowskiego, co miało duży wpływ na jego dalsze życie.

14 stycznia 1894 ożenił się z wdową Leontyną z Gogolewskich Zajdlerową i zajął się jej dwiema córkami. Dzięki posagowi mógł założyć księgarnię nakładową – przetrwała ona sześć lat (1897–1903).

W latach 1908–1909 redagował pierwsze czasopismo bibliotekarskie w Polsce pt. „Przegląd Biblioteczny”. Ponadto był inicjatorem pierwszej polskiej bibliografii bieżącej (ogólnej) pt. „Urzędowy Wykaz Druków”.

Po odzyskaniu niepodległości propagował ideę utworzenia Biblioteki Narodowej i działał na rzecz jej realizacji. Jako naczelnik Wydziału Bibliotek w Ministerstwie WRiOP (1925–1928) doprowadził do powołania Biblioteki Narodowej im. J. Piłsudskiego w Warszawie i objął stanowisko jej kierownika (1928–1934), a następnie, do 1937, pełnił funkcję jej dyrektora. Członek Związku Bibliotekarzy Polskich. Współtwórca i wieloletni członek Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie. Z dniem 1 lipca 1937 odszedł w stan spoczynku^[3].

Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 347-6-23)^[4].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)^[5]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)^[6]
Złoty Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)^[7]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 138 .
↑ Stefan Demby, Listy, oprac. Danuta Rymsza-Zalewska, Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 2004, s. 3, ISBN 83-89316-22-6
↑ Pożegnanie dyr. Stefana Dembego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 146 z 3 lipca 1937.
↑ Cmentarz Stare Powązki: LEONTYNA ULATOWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-05-28] .
↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
↑ M.P. z 1929 r. nr 276, poz. 638 „za zasługi położone w pracy około utworzenia wielu bibljotek oraz na polu bibljotekarskiem”.
↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 305 „za wybitne zasługi dla dobra literatury polskiej”.

Bibliografia

Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 138. [dostęp 2021-01-13].
DanutaD. Rymsza-Zalewska DanutaD., Stefan Demby: znany i nieznany, Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2003, ISBN 83-7009-441-4, OCLC 830462372 .

Linki zewnętrzne

Stefan Demby – wersje cyfrowe prac dostępne w bibliotece Polona

[kto138-1] StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 138 .

[2] Stefan Demby, Listy, oprac. Danuta Rymsza-Zalewska, Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 2004, s. 3, ISBN 83-89316-22-6

[3] Pożegnanie dyr. Stefana Dembego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 146 z 3 lipca 1937.

[4] Cmentarz Stare Powązki: LEONTYNA ULATOWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-05-28] .

[5] M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu pracy naukowej”.

[6] M.P. z 1929 r. nr 276, poz. 638 „za zasługi położone w pracy około utworzenia wielu bibljotek oraz na polu bibljotekarskiem”.

[7] M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 305 „za wybitne zasługi dla dobra literatury polskiej”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]