Sudecka Brygada WOP
 Emblemat brygady | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1 stycznia 1958 |
| Rozformowanie |
1989 |
| Nazwa wyróżniająca |
Sudecka |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
ppłk Bronisław Wąsowski |
| Organizacja | |
| Kryptonim |
Skała[a] |
| Dyslokacja |
Kłodzko ul. Lutycka 2 |
| Formacja | |
Sudecka Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza (SBWOP) – zlikwidowana brygada w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza pełniącą służbę na granicy polsko-czechosłowackiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Sformowana 1 stycznia 1958 na bazie 5 Brygady WOP na podstawie zarządzenia MSW nr 075/58 z 22 kwietnia 1958. Sztab brygady stacjonował w Kłodzku[1]. W 1961 dowództwo posiadało kryptonim Skała.
Rozkazem organizacyjnym dowódcy WOP nr 088 z 9 lipca 1964 rozformowano strażnicę WOP III kategorii Brzozowice i Zieleniec o stanach 48 wojskowych i kategorii IV Lesica o stanie 28 wojskowych. W ich miejscu sformowano placówki WOP II kategorii Zieleniec i Lesica o stanie 6 wojskowych.
W 1962 wprowadzono nowy plan mobilizacyjny PM–62. Zakładał on na wypadek wojny znaczne rozwinięcie jednostki. Zgodnie z etatem czasu „P”, na dzień 1 lipca 1965 Brygada liczyła 1574 żołnierzy, a etat czasu „W” przewidywał 3518 żołnierzy[2]. W ramach zadań mobilizacyjnych jednostka formowała 7 Brygadę WSW Armii[2].
Rozformowana w 1989. Na jej bazie powstał Sudecki batalion WOP.
Zarządzeniem nr 012 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 7 maja 1991 w sprawie rozwiązania jednostek WOP oraz utworzenia jednostek organizacyjnych Straży Granicznej Minister Spraw Wewnętrznych polecił z dniem 16 maja 1991 rozwiązać Sudecką Brygadę WOP w Kłodzku istniejącą według etatu nr 44/094 o stanie osobowym na okres „W” 1438 żołnierzy i 53 pracowników cywilnych oraz na okres „P” 1026 żołnierzy i 54 pracowników cywilnych[3]. Na jej bazie powstał oddział Straży Granicznej: Sudecki Oddział Straży Granicznej w Kłodzku[4]. Oddziałowi została przydzielona nazwa związana z regionem, w którym działał[b].
Zarządzeniem nr 012 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 7 maja 1991 w sprawie rozwiązania jednostek WOP oraz utworzenia jednostek organizacyjnych Straży Granicznej Minister Spraw Wewnętrznych polecił z dniem 16 maja 1991 rozwiązać Ośrodek Wczasów WOP w Dusznikach Zdroju istniejący według etatu nr 44/018 o stanie osobowym na okres „P” 1 żołnierz[5].
Skład organizacyjny
[edytuj | edytuj kod]- Dowództwo, sztab i pododdziały dowodzenia[6]
- 52 batalion WOP
- 53 batalion WOP
- 54 batalion WOP
- Graniczna placówka kontrolna (GPK): Międzylesie, Kudowa-Słone.
Oficerowie brygady
[edytuj | edytuj kod]- Dowódcy brygady
- ppłk Bronisław Wąsowski
- płk Edward Suchy
- płk Franciszek Wojciechowski
- gen. bryg. Józef Rudawski (1979–1987).
- Kierownicy sekcji KRG[7]
- ppłk Paweł Gawdun
- ppłk Stanisław Kopczyk
- ppłk Hołda
- ppłk Ryszard Machowski
- kpt. Andrzej Machlowski.
Przekształcenia
[edytuj | edytuj kod]11 Oddział Ochrony Pogranicza → 11 Wrocławski Oddział WOP → 23 Brygada Ochrony Pogranicza → 5 Brygada WOP → 5 Sudecka Brygada WOP → Sudecka Brygada WOP → Sudecki Batalion WOP
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 153.
- ↑ a b Goryński 2021 ↓, s. 185.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 196.
- ↑ Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 stycznia 2020 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Straży Granicznej (Dz.U. 2020. poz. 305). dziennikustaw.gov.pl, 2020-02-26. [dostęp 2020-03-22]. (pol.).
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 198.
- ↑ Strukturę organizacyjną brygady podano za:Jackiewicz 1998 ↓, s. 153
- ↑ Jarmoliński 2013 ↓, s. 157.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Grzegorz Goryński. Plany mobilizacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza okresu zimnej wojny – zadania na rzecz MON. „Biuletyn Historyczny Muzeum Marynarki Wojennej”. 36/2021, 2021. Gdynia: Muzeum Marynarki Wojennej. ISSN 0137-5539.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Tadeusz Jarmoliński: Kontrola ruchu granicznego w Polsce w latach 1945 – 1990. Warszawa–Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 92; 75-531 Koszalin, 2013.
- Grzegorz Goryński: Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego. W: Biuletyn 1–2/2012. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 2012, s. 153–204. (pol.).