Szczepan Hołowczyc

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	6 lipca 1819
Konsekrator	Adam Michał Prażmowski
Współkonsekratorzy	Daniel Ostrowski; Franciszek Remigiusz Zambrzycki
Konsekrowani biskupi
Adam Prosper Burzyński	1820
Mikołaj Jan Manugiewicz	1822

Szczepan Hołowczyc
	Prymas Królestwa Polskiego
	; Portret Szczepana Hołowczyca autorstwa Antoniego Brodowskiego
Data i miejsce urodzenia	przed 19 sierpnia 1741 ; Orsza
Data i miejsce śmierci	27 sierpnia 1823 ; Warszawa
Miejsce pochówku	bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie
	Arcybiskup metropolita warszawski
Okres sprawowania	1819–1823
	Biskup diecezjalny sandomierski
Okres sprawowania	1819
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1772
Nominacja biskupia	29 marca 1819
Sakra biskupia	6 lipca 1819
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szczepan Hołowczyc, właśc. Szczepan Hołłowczyc herbu Pierzchała (ur. przed 19 sierpnia 1741 w Orszy, zm. 27 sierpnia 1823 w Warszawie) – polski duchowny rzymskokatolicki, polityk, biskup diecezjalny sandomierski w 1819, arcybiskup metropolita warszawski i prymas Królestwa Polskiego w latach 1819–1823.

Życiorys

Pochodził z rodziny szlacheckiej. Rodzicami jego byli Bazyli i Marianna Ostaszkiewiczówna. Kształcił się w wileńskich szkołach, od 1771 studiował w warszawskim seminarium jezuitów i misjonarzy. W 1772 po przyjęciu święceń kapłańskich kontynuował studia w Rzymie.

Święcenia kapłańskie otrzymał w 1772 w Warszawie. W 1773 został proboszczem w Kutnie. Był współpracownikiem Komisji Edukacji Narodowej. W 1774 i ponownie w 1776 w zastępstwie przewodniczącego Komisji Edukacji Narodowej Michała Jerzego Poniatowskiego przeprowadził wizytację szkół pojezuickich. W 1775 został członkiem nowo powstałego Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, gdzie brał czynny udział w jego pracach, m.in. nad nowymi programami i podręcznikami. W 1776 został sekretarzem i współpracownikiem arcybiskupa Michała Jerzego Poniatowskiego. W 1782 był wizytatorem generalnym Komisji Edukacji Narodowej i przeprowadził wizytację szkół, sporządzając następnie staranny raport. W 1781 został kanonikiem warszawskim, a w 1785 krakowskim. Następnie został prałatem kieleckim. W 1818 był kantorem krakowskiej kapituły katedralnej^[1]. Od 1788 był współpracownikiem Stanisława Kostki Potockiego. W 1792 jako członek konfederacji targowickiej został przez nią delegowany do Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych^[2]. W 1812 jako kanonik kapituł katedralnych warszawskiej i krakowskiej przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego^[3]. Od 1818 był senatorem Królestwa Polskiego.

29 marca 1819 został mianowany pierwszym biskupem nowo powstałej diecezji sandomierskiej. Sakrę biskupią otrzymał w Warszawie 6 lipca 1819. Natomiast władzę w diecezji objął przez swojego pełnomocnika biskupa Aleksandra Dobrzańskiego 8 września 1819, gdyż sam 24 kwietnia 1819 został wybrany wikariuszem kapitulnym archidiecezji warszawskiej. 17 grudnia 1819 został mianowany arcybiskupem metropolitą warszawskim i 19 grudnia 1819 objął rządy. Od 1819 był jednocześnie prymasem Królestwa Polskiego. Na mocy uprawnień, jakie nadał mu papież Pius VII, podjął pracę nad reorganizacją administracji kościelnej w Królestwie Polskim. Przeprowadził kasatę wielu klasztorów. Wymusił na umierającym prymasie Franciszku Malczewskim większą liczbę skasowanych klasztorów niż przewidywała bulla papieska, co spowodowało kontrakcję papieża^[4]. W 1820 był członkiem Komisji Rządowej Oświecenia Publicznego i Wyznań. W latach 1821–1823 był członkiem rzeczywistym Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk^[5].

Pochowany został w podziemiach katedry św. Jana w Warszawie.

Szczepan Hołowczyc był właścicielem pałacu przy Nowym Świecie w Warszawie.

Przypisy

↑ Nowy Kalendarzyk Polityczny na Rok 1819, Warszawa 1818, s. 96.
↑ S. Korwin [Kossakowski], Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 123.
↑ Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego, 1812, nr 2, s. 12-13.
↑ M. Deszczyńska, Biskup Wojciech Skarszewski a dymisja Stanisława Kostki Potockiego, [w:] „Kwartalnik Historyczny”, rocznik CVI nr 1, Warszawa 1999, s. 53.
↑ A. Jraushar, Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk 1800-1832 : monografia historyczna osnuta na źródłach archiwalnych. Ks. 4, Czasy polistopadowe : epilog : 1831-1836, 1906, s. 483.

Bibliografia

Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, Warszawa 2000.
Wiśniewski J., Biskupi sandomierscy, Radom 1913.
Leksykon Historii Polski, Warszawa 1995.
Encyklopedia Warszawy, 1994.

Linki zewnętrzne

Nota biograficzna Szczepana Hołowczyca na stronie diecezji sandomierskiej (arch.). [dostęp 2014-10-16].
Szczepan Hołowczyc [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2012-07-30] (ang.).
Publikacje Szczepana Hołowczyca w bibliotece Polona. [dostęp 2022-01-26].

[1] Nowy Kalendarzyk Polityczny na Rok 1819, Warszawa 1818, s. 96.

[2] S. Korwin [Kossakowski], Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 123.

[3] Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego, 1812, nr 2, s. 12-13.

[4] M. Deszczyńska, Biskup Wojciech Skarszewski a dymisja Stanisława Kostki Potockiego, [w:] „Kwartalnik Historyczny”, rocznik CVI nr 1, Warszawa 1999, s. 53.

[5] A. Jraushar, Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk 1800-1832 : monografia historyczna osnuta na źródłach archiwalnych. Ks. 4, Czasy polistopadowe : epilog : 1831-1836, 1906, s. 483.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Prymasi Polski	Mikołaj Trąba (1417–1422) Wojciech Jastrzębiec (1423–1436) Wincenty Kot (1436–1448) Władysław Oporowski (1449–1453) Jan Sprowski (1453–1464) Jan Gruszczyński (1464–1473) Jakub z Sienna (1474–1480) Zbigniew Oleśnicki (1481–1493) Fryderyk Jagiellończyk (1493–1503) Andrzej Boryszewski (1503–1510) Jan Łaski (1510–1531) Maciej Drzewicki (1531–1535) Andrzej Krzycki (1535–1537) Jan Latalski (1537–1540) Piotr Gamrat (1541–1545) Mikołaj Dzierzgowski (1545–1559) Jan Przerębski (1559–1562) Jakub Uchański (1562–1581) Stanisław Karnkowski (1581–1603) Jan Tarnowski (1603–1605) Bernard Maciejowski (1605–1608) Wojciech Baranowski (1608–1615) Wawrzyniec Gembicki (1616–1624) Henryk Firlej (1624–1626) Jan Wężyk (1627–1638) Jan Lipski (1638–1641) Maciej Łubieński (1641–1652) Andrzej Leszczyński (1653–1658) Wacław Leszczyński (1659–1666) Mikołaj Jan Prażmowski (1666–1673) Kazimierz Florian Czartoryski (1673–1674) Andrzej Olszowski (1674–1677) Jan Stefan Wydżga (1677–1685) Michał Stefan Radziejowski (1687–1705) Stanisław Szembek (1706–1721) Teodor Potocki (1723–1738) Krzysztof Antoni Szembek (1739–1748) Adam Ignacy Komorowski (1749–1759) Władysław Aleksander Łubieński (1759–1767) Gabriel Podoski (1767–1777) Antoni Kazimierz Ostrowski (1777–1784) Michał Jerzy Poniatowski (1785–1794) Ignacy Krasicki (1795–1801) Ignacy Antoni Raczyński (1807–1818) Tymoteusz Gorzeński (1821–1825) Teofil Wolicki (1828–1829) Marcin Dunin (1831–1842) Leon Przyłuski (1845–1865) Mieczysław Ledóchowski (1866–1886) Juliusz Józef Dinder (1886–1890) Florian Stablewski (1891–1906) Edward Likowski (1914–1915) Edmund Dalbor (1915–1926) August Hlond (1926–1948) Stefan Wyszyński (1948–1981) Józef Glemp (1981–2009) Henryk Muszyński (2009–2010) Józef Kowalczyk (2010–2014) Wojciech Polak (od 2014)
Prymasi Królestwa Polskiego	Franciszek Skarbek-Malczewski (1818–1819) Szczepan Hołowczyc (1819–1822) Wojciech Józef Skarszewski (1824–1827) Jan Paweł Woronicz (1828–1829) Aleksander Kakowski (1925–1938)
Prymasi Galicji i Lodomerii	Andrzej Alojzy Ankwicz (1815–1833) Franz Xavier Luschin (1834–1835) Franciszek de Paula Pisztek (1835–1846) Michał Lewicki (1848–1858)