Sztafaż
Sztafaż (niem. Staffage od ausstaffieren, przyozdabiać) – zazwyczaj niewielkie postacie ludzkie i zwierzęta lub skromne sceny rodzajowe wprowadzane do kompozycji krajobrazowych w celu ich ożywienia lub upiększenia[1].
Na przełomie XVIII i XIX wieku sztafaż zaczął oznaczać grupę ludzi lub zwierząt, których zadaniem było ożywienie przedstawionej sceny[2].
August Demmin, autor książek poświęconych sztuce, tak definiuje sztafaż:
Staffage vient du mot allemand staffel (degré), staffeley (chevalet), et stafferen (garnir); il désigne en peinture ce que l’on appelle en français peuplé, c’est-à-dire la partie d’un tableau formée par les figures d’hommes et de femmes qui «animent» un paysage[3]
Staffage pochodzi od niemieckich słów Staffel (stopień), Staffeley (sztaluga) i stafferen (dodatki); oznacza w malarstwie to, co po francusku nazywa się peuplé, czyli część obrazu utworzoną przez postacie mężczyzn i kobiet, które „ożywiają” krajobraz.
Sztafaż nie nawiązuje bezpośrednio do głównego motywu dzieła, a jedynie uatrakcyjnia tło, które mogłoby się wydać puste, monotonne lub zbyt nudne[4]. Sztafaż zastępuje tło czymś ciekawszym, spełniając jednak nadal podstawowe funkcje tła, tak więc użycie sztafażu odbywa się jedynie w warstwie formalnej, a nie znaczeniowej.
Sztafaż nie powinien zdominować całości dzieła, choć jest ważny dla jego prawidłowego i pełnego odbioru. Prawidłowe użycie sztafażu może podkreślić monumentalność sceny, pomaga w zachowaniu proporcji i perspektywy kompozycji, pogłębia tło, uwypukla elementy pierwszoplanowe, pomaga w odpowiednim rozplanowaniu akcentów. Dobrze zastosowany sztafaż może „opowiedzieć” historię, wywołać emocje lub duchowe przeżycia. Ich rodzaj zależy od kręgu kulturowego odbiorcy[5].
Sztafaż może być stosowany we wszystkich rodzajach dzieł sztuki, również w literaturze.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. 4, Warszawa: PWN, 2003, s. 403, ISBN 83-01-12365-6.
- ↑ John David Gethin, Images of Goethe through Schiller’s Egmont, Montreal: McGill-Queen’s University Press, 1998, s. 195, ISBN 0-7735-1681-6, OCLC 1245679119.
- ↑ August Demmin, Guide de l’amateur de faïences et porcelaines, wyd. 3, t. 2, Paris: Librairie Jules Renouard, 1867, s. 53 (fr.).
- ↑ PWN. [dostęp 2021-12-26]. (pol.).
- ↑ Sztafaż: co to jest? Postacie ludzi uzupełniające pejzaż | Blog fotograficzny Light Guides [online] [dostęp 2022-02-08] (pol.).
