Teodocjon

Teodocjon (gr. Θεοδοτίων; koniec II wieku n.e.) – hellenistyczny żydowski uczony i lingwista, autor tłumaczenia Biblii hebrajskiej na język grecki. Według dwóch pisarzy wczesnochrześcijańskich z II i IV wieku, Teodocjon prawdopodobnie pochodził z Efezu w Azji Mniejszej. Przyjął judaizm, a następnie został gnostykiem. Wcześni historycy jego pracę nad tłumaczeniem przypisują na lata około 180-190 n.e.^[1] Przekład Teodocjona pojawił się w szóstej kolumnie Hexaplii Orygenesa, prezentującej sześć greckich i hebrajskich tekstów w równoległych kolumnach.

Kwestia Księgi Daniela

Według kontrowersyjnego poglądu miał być również autorem jednej z dwóch zachowanych greckich wersji Księgi Daniela wraz z deuterokanonicznymi dodatkami do niej. Druga wersja, pochodząca z Septuaginty, została w Kościele tak skutecznie zastąpiona przez przekład Teodocjona, że tylko dwa rękopisy greckiego Starego Testamentu zawierają jej tekst w przekładzie Septuaginty, chociaż stanowiła ona podstawę Hexapli. Jest to Codex Chisianus, znany jako Kodeks 87 (Holmes i Parsons MS. 88 [Rahlfs 88])^[2], oraz Papirus 967 zawierający treść Księgi Daniela w wersji LXX jeszcze z okresu sprzed powstania Hexapli Orygenesa^[3].

Kwestia powstania dwóch greckich wersji Księgi Daniela nie została do końca wyjaśniona. Preferencje dla autorstwa Teodocjona sięgają bardzo wczesnego okresu. Orygenes, który dał Septuagincie uprzywilejowane miejsce w swojej Hexapli, to jednak, jak to wynika z zachowanych jego cytatów, w swoich pismach prawie zawsze cytuje przekład Teodocjona. Hieronim (w przedmowie do Księgi Daniela) odnotowuje fakt odrzucenia wersji Septuaginty w użyciu Kościoła, wskazując jako właściwą przyczynę tego stanu rzeczy bardzo duży stopień uszkodzenia tłumaczenia. Wcześni Ojcowie Kościoła, na przykład Klemens z Aleksandrii, wyraźnie wskazują, że przekład Teodocjona stał się bardzo popularny^[2].

Teodocjon nie przełożył Księgi Daniela bezpośrednio z tego samego tekstu hebrajsko-aramejskiego, którym posłużyli się masoreci i można założyć, że deuterokanoniczne dodatki nie pochodzą z pierwotnego tekstu aramejskiego lub hebrajskiego a tekst oryginalny został utrwalony w języku greckim^[2].

Przypisy

↑ Theodotion, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2013-07-08] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Jewish Encyclopedia: Theodotion. jewishencyclopedia.com, 1906. [dostęp 2013-07-08]. (ang.).
↑ Benjamin E. Reynolds: Rękopisy biblijne. [w:] The “One Like a Son of Man” According to the Old Greek of Daniel 7,13-14 [on-line]. s. 70. [dostęp 2013-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-10)].

[1] Theodotion, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2013-07-08] (ang.).

[jewish-2] Jewish Encyclopedia: Theodotion. jewishencyclopedia.com, 1906. [dostęp 2013-07-08]. (ang.).

[3] Benjamin E. Reynolds: Rękopisy biblijne. [w:] The “One Like a Son of Man” According to the Old Greek of Daniel 7,13-14 [on-line]. s. 70. [dostęp 2013-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-10)].

[1]

[2]

[3]