Terpineny
| Struktura | 
|
|
|
| α-terpinen | β-terpinen | γ-terpinen | |
| Nazwa systematyczna | α: 4-metylo-1-(1-metyloetylo)-1,3-cykloheksadien β: 4-metyleno-1-(1-metyloetylo)cykloheksen γ: 4-metylo-1-(1-metyloetylo)-1,4-cykloheksadien | ||
| Wzór sumaryczny | C10H16 | ||
| Masa molowa | 136,24 g/mol | ||
| Numer CAS | α: 99-86-5 β: 99-84-3 γ: 99-85-4 | ||
| PubChem | α: 7462 β: 66841 γ: 7461 | ||
| Gęstość | α: 0,8375 g/cm3 β: 0,838 g/cm3 γ: 0,853 g/cm3 | ||
| Temperatura topnienia | α: 60-61 °C | ||
| Temperatura wrzenia | α: 173,5-174,8 °C β: 173-174 °C γ: 183 °C | ||
| SMILES | α: CC1=CC=C(C(C)C)CC1 β: C=C1CC=C(C(C)C)CC1 γ: CC1=CCC(C(C)C)=CC1 | ||
Terpineny – grupa organicznych związków chemicznych, należące do terpenów jednopierścieniowych. Zaliczane są do nich te terpeny monocykliczne, które w wyniku przyłączenia dwóch cząsteczek chlorowodoru dają ten sam produkt – 1,4-dichloromentan.
Ich cechą charakterystyczną jest brak czynności optycznej.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Terpineny występują głównie w postaci mieszaniny przynajmniej dwóch izomerów strukturalnych, najczęściej α i γ. Znaleziono je między innymi w olejku kolendrowym i majerankowym. Terpinolen jest składnikiem olejku pasternaku (40-70%).
Otrzymywanie
[edytuj | edytuj kod]α i β-Terpineny można otrzymać przez izomeryzację pinenu lub dipinenu, wywołaną kwasem siarkowym, albo w wyniku odwodnienia i izomeryzacji terpineolu czy hydratu terpinu.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]α-Terpinen służy jako inhibitor spontanicznej polimeryzacji tetrafluoroetenu.