Til Schweiger
.jpg) Til Schweiger (2018) | |
| Imię i nazwisko |
Tilman Valentin Schweiger |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
19 grudnia 1963 |
| Zawód |
aktor, reżyser, scenarzysta, producent filmowy |
| Współmałżonek |
Dana Carlsen |
| Lata aktywności |
od 1989 |
| |
| Strona internetowa | |
Til Schweiger, właśc. Tilman Valentin Schweiger[1][2] (ur. 19 grudnia 1963 we Fryburgu Bryzgowijskim) – niemiecki aktor i filmowiec.
Zasłynął w latach 90. dzięki udziałowi w filmach takim jak Mężczyzna, przedmiot pożądania (1994)[3] czy Bandyta (1997)[4]. Następnie zagrał w międzynarodowych produkcjach filmowych, takich jak Bękarty wojny (2009)[5], i założył własną firmę producencką Barefoot Films, co uczyniło Schweigera niemieckim filmowcem odnoszącym największe sukcesy komercyjne[6].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]Urodził się we Fryburgu Bryzgowijskim jako drugi z trzech synów pary nauczycielskiej – Moniki i Herberta Schweigerów. Dorastał w Heuchelheim i Gießen. Uczęszczał do Herderschule Gießen, gdzie jego ojciec był nauczycielem szkoły średniej. Jego matka pracowała jako nauczycielka historii[7]. Po ukończeniu szkoły średniej zaczął odbywać zasadniczą służbę wojskową; stacjonował w Holandii. Po pewnym czasie odmówił służby wojskowej i został zatrudniony w szpitalu jako wolontariusz.
Początkowo chciał zostać nauczycielem[8] i studiował przez cztery semestry germanistykę.
Początki kariery
[edytuj | edytuj kod]W 1989 ukończył szkołę aktorską Der Keller w Kolonii[9]. Występował w teatrach: Schule des Theaters w Kolonii (1986) i Contra-Kreis-Theater w Bonn (1989)[10].
Dorabiał także jako kelner i DJ, a także zajmował się dubbingiem filmów dla dzieci[8] i filmów pornograficznych[11][12].
Rozwój kariery
[edytuj | edytuj kod]Od 18 lutego 1990 do 29 listopada 1992 grał rolę Jo Zenkera w operze mydlanej Lindenstraße (Die Lindenstraße/Ulica Lipowa) i szybko zyskał ogromną popularność[13]. Producent Bernd Eichinger zaproponował mu następnie główną rolę kierowcy Opla Manty Bertiego Katzbacha z Zagłębia Ruhry w komedii sensacyjnej Wolfganga Bülda Manta, Manta (1991), która okazała się niemieckim przebojem kinowym[14][15]. Kolejna kreacja boksera Rudy’ego w komedii kryminalnej Ebbies Bluff (1993) przyniosła mu nagrodę na Max Ophüls Festival w Saarbrücken. Pojawił się potem gościnnie w serialach: Komisarz (Die Kommissarin, 1994-96) jako Nick Siegel z Johannesem Brandrupem i ARD Telefon 110 (Polizeiruf 110, 1995)[16].
W dramacie telewizyjnym Sat.1 Die Halbstarken (1996), remake’u filmu z 1956 z udziałem Horsta Buchholza, na podstawie scenariusza Bernda Eichingesa zagrał naiwnego drobnego oszusta Freddy’ego. W opartym jest na wydarzeniach autentycznych dreszczowcu Bernda Eichingesa Dziewczyna zwana Rosemary (Das Mädchen Rosemarie, 1996) wystąpił w roli Toniegop Nadlera. Za postać nieuleczalnie chorego pacjenta szpitala, który wyrusza skradzionym samochodem w ostatnią podróż w swoim życiu w jego autorskiej komedii Pukając do nieba bram (Knockin' on Heaven's Door, 1997) został uhonorowany nagrodą na festiwalu filmowym w Moskwie. Film powstał w niezależnym studio produkcji filmowej, które Schweiger założył razem z przyjaciółmi, Thomasem Zicklerem i Andre Hennickem, i nazwał Mr. Brown Entertainment zainspirowany jednym z bohaterów filmu Quentina Tarantino Wściekłe psy. Sukcesem okazała się kreacja Anglika polskiego pochodzenia, Jerry’ego Bruteckiego, ps. 'Brute', recydywisty i bandyty, który zostaje zesłany w ramach resocjalizacji do dziecięcego szpitala w Rumunii w dramacie psychologicznym Macieja Dejczera Bandyta (1997), za którą odebrał nagrodę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
Odrzucił rolę niemieckiego żołnierza, który strzela do kapitana Johna H. Millera (Tom Hanks) w dramacie wojennym Stevena Spielberga Szeregowiec Ryan (1998), ponieważ miał zastrzeżenia co do wpływu tej roli na jego wizerunek wśród amerykańskiej publiczności[17]. W 1998 zadebiutował jako reżyser dreszczowca Niedźwiedź polarny (Der Eisbär)[18] z udziałem Benno Fürmanna.
Pojawił się w teledysku zespołu Blank & Jones do piosenki pt. „Beyond Time” (2000). Powodzeniem cieszyła się rola Rocka Fertiga Ausa w komedii sci-fi Gwiezdne jaja: Część I – Zemsta świrów ((T)Raumschiff Surprise – Periode 1, 2004), za którą zdobył nagrodę specjalną Bambi i German Comedy Award w Kolonii. Zagrał tytułową postać rezolutnego kowboja Lucky Luke’a w komediowym westernie Lucky Luke (Les Dalton, 2004). Wyreżyserował wideoklip „Try Again” (2006) angielskiego zespołu Keane. Wziął udział w teledysku Keri Hilson do jej singla „I Like” (2010). Klip promował komedię romantyczną z udziałem Schweigera zatytułowaną Zweiohrküken (2009).
Od 2013 zajął się produkcją reklam z córkami Watchever, VHV[19][20]. Był na okładkach magazynów takich jak „Vanity Fair”, „GQ”, „People” i „Tele Tydzień”[21].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]19 czerwca 1995 ożenił się z Daną Carlsen (ur. 29 lutego 1968). Mają syna Valentina (ur. 1995) oraz trzy córki: Lunę (ur. 1997), Lili Camille (ur. 1998) i Emmę Tiger (ur. 2002). Jednak w 2005 doszło do separacji, a 15 maja 2014 r. do rozwodu[22].
W 2007 spotykał się z aktorką niemiecką Stephanie Stumph. Od roku 2010 do października 2013 związany był z modelką Svenją Holtmann[23].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]Filmy fabularne
[edytuj | edytuj kod]| Rok | Tytuł | Rola | Reżyser |
|---|---|---|---|
| 1990 | Troll 2 | Drew (głos, niemiecki dubbing) | brak danych (niemiecki dubbing) |
| The Kill Reflex | Cameron Gillespe (głos, niemiecki dubbing) | ||
| Kickboxer z piekła rodem (Ling mo da jue dou) | zbir Lucyfera (głos, niemiecki dubbing) | ||
| Dzielne dziewczęta (Hei hai ba wang hua) | Alan (głos, niemiecki dubbing) | ||
| 1991 | Manta Manta | Bertie | Wolfgang Büld |
| Ying hung ho ho | Yungs Thug (głos, niemiecki dubbing) | brak danych (niemiecki dubbing) | |
| Bal przebierańców (Hollow Gate) | Prince (głos, niemiecki dubbing) | ||
| Breathing Fire | Mickey (głos, niemiecki dubbing) | ||
| Cicha noc, śmierci noc V: Mordercze zabawki (Silent Night, Deadly Night 5: The Toy Maker) | Pino Petto (głos, niemiecki dubbing) | ||
| 1992 | Oddział Specjalny II (Martial Law II: Undercover) | Rick (głos, niemiecki dubbing) | |
| 1993 | Dzieci triady (Làshǒu shéntàn) | Foxy (głos, pierwszy niemiecki dubbing) | |
| Jeden fałszywy ruch (One False Move) | Ronnie (głos, niemiecki dubbing) | ||
| Ebbies Bluff | Rudy | Claude-Oliver Rudolph | |
| Uleciało z wiatrem (Blown Away) | Rich (głos, niemiecki dubbing) | brak danych (niemiecki dubbing) | |
| 1994 | Lemgo (TV) | Jan Peters | Jörg Grünler |
| ABS serienmäßig - Kondome schützen (film krótkometrażowy) | mężczyzna | Britta Olivia Götz | |
| Otwarte karty (Showdown) | Ken (głos, niemiecki dubbing) | brak danych (niemiecki dubbing) | |
| Mężczyzna, przedmiot pożądania (Der Bewegte Mann) | Axel Feldheim | Sönke Wortmann | |
| 1995 | Bunte Hunde | Pepe Brenner | Lars Becker |
| 1996 | Tylko mi ciebie brak (Männerpension) | Steinbock | Detlev Buck |
| Superżona (Das Superweib) | Hajo Heiermann | Sönke Wortmann | |
| Adrenalina (Adrenalin, TV) | Stefan Renner | Dominique Othenin-Girard | |
| Rosemary (Das Mädchen Rosemarie, TV) | Nadler | Bernd Eichinger | |
| Die Halbstarken (TV) | Freddy | Urs Egger | |
| 1997 | Pukając do nieba bram (Knockin’ on Heaven’s Door) | Martin Brest (także producent filmowy) | Thomas Jahn |
| Bandyta | Brute | Maciej Dejczer | |
| Herkules (Hercules) | Herkules (głos, niemiecki dubbing) | Frank Lenart (niemiecki dubbing) | |
| 1998 | Der Eisbär | Leo | Til Schweiger, Granz Henman |
| Zabójczy układ (The Replacement Killers) | Ryker | Antoine Fuqua | |
| Pocałunek Judasza (Judas Kiss) | Ruben Rubenbauer | Sebastian Gutierrez | |
| Punki z Salt Lake City (SLC Punk!) | Mark | James Merendino | |
| 1999 | Bang Boom Bang - Ein todsicheres Ding | Brown | Peter Thorwarth |
| Opętanie (Stir of Echoes) | Bruce McCarthy | David Koepp | |
| Wielki Bagarozy (Der große Bagarozy) | Stanislaus Nagy | Bernd Eichinger | |
| 2000 | Magicy (Magicians) | Max | James Merendino |
| Teraz albo nigdy - czas to pieniądz (Jetzt oder nie - Zeit ist Geld) | kupiec 'Pająk' (także producent filmowy) | Lars Büchel | |
| 2001 | Wyścig (Driven) | Beau Brandenburg | Renny Harlin |
| Investigating Sex | Monty | Alan Rudolph | |
| Anarchiści (Was tun, wenn’s brennt?) | Tim | Gregor Schnitzler | |
| 2002 | Joe i Max (Joe and Max, TV) | Max Schmeling | Steve James |
| 2003 | Lara Croft Tomb Raider: Kolebka życia (Lara Croft: Tomb Raider – The Cradle of Life) | Sean | Jan de Bont |
| 2004 | Gwiezdne jaja: Część I – Zemsta świrów ((T)Raumschiff Surprise − Periode 1) | Rock Fertig Aus | Michael Herbig |
| Król Artur (King Arthur) | Cynric | Antoine Fuqua | |
| Lucky Luke (Les Dalton) | Lucky Luke | Philippe Haïm | |
| W rękach wroga (In Enemy Hands) | kapitan Jonas Herdt | Tony Giglio | |
| 2005 | Deuce Bigalow: Boski żigolo w Europie (Deuce Bigalow: European Gigolo) | Heinz Hummer | Mike Bigelow |
| Leila i Nick (Barfuss) | Nick Keller | Til Schweiger (także montaż, producent filmowy, scenariusz) | |
| 2006 | Gdzie jest Fred? (Wo ist Fred?) | Fred Krüppers | Anno Saul |
| Jedyne wyjście (One Way) | Eddie Schneider | Reto Salimbeni | |
| Oh, wie schön ist Panama | Mały Tygrys (głos) | Martin Otevrel, Irina Probost | |
| Bye Bye Harry! | Gantcho | Robert Young | |
| 2007 | Żywa tarcza (Body Armour) | John Ridley | Gerry Lively |
| Miłość z przedszkola (Keinohrhasen) | Ludo Dekker | Til Schweiger (także producent filmowy, scenariusz) | |
| Czerwony baron (Der Rote Baron) | Werner Voss | Nikolai Müllerschön | |
| Martwy za życia (Already Dead) | mężczyzna | Joe Otting | |
| 2008 | Czerwony baron (Red Baron) | Werner Voss | Nikolai Müllerschön |
| Far Cry | Jack Carver | Uwe Boll | |
| 1½ Knights – In Search of the Ravishing Princess Herzelinde | Ritter Lanze | Til Schweiger (także producent filmowy, scenariusz) | |
| 2009 | Miłość z przedszkola 2 (Zweiohrküken) | Ludo Dekker | Til Schweiger (także producent filmowy, scenariusz) |
| Bękarty wojny (Inglourious Basterds) | sierżant Hugo Stiglitz | Quentin Tarantino | |
| Phantomschmerz | Marc Sumner | Matthias Emcke | |
| Faceci w wielkim mieście (Männerherzen) | Jerome Ades | Simon Verhoeven | |
| 2011 | Tata do pary (Kokowääh) | Henry | Til Schweiger (także producent filmowy, scenariusz) |
| Sylwester w Nowym Jorku (New Year’s Eve) | James Schwab | Garry Marshall | |
| Faceci w wielkim mieście 2 (Männerherzen 2) | Jerome Ades | Simon Verhoeven | |
| Trzej muszkieterowie (The Three Musketeers) | Cagliostro | Paul W.S. Anderson | |
| 2012 | A więc wojna (This means war) | Heinrich | McG |
| Opiekun (Schutzengel) | Max Fischer | Til Schweiger (także producent filmowy, scenariusz) | |
| Kurier (The Courier) | Lispy, agent FBI | Hany Abu-Assad | |
| 2013 | Tata do pary 2 (Kokowääh 2) | Henry | Til Schweiger (także producent filmowy, scenariusz) |
| Charlie musi umrzeć (Charlie Countryman) | Darko | Fredrik Bond | |
| Bezuchy zając i uszaty pisklak (Keinohrhase und Zweiohrküken) | bezuchy zając (głos) | Maya Gräfin Rothkirch, Til Schweiger (także producent filmowy, scenariusz) | |
| 2014 | Honig im Kopf | Niko Rosenbach | Til Schweiger (także producent filmowy, scenariusz) |
| Muppety: Poza prawem (Muppets Most Wanted) | niemiecki policjant | James Bobin | |
| 2015 | Mały Książę (Le Petit Prince) | Pan Książę (głos, niemiecki dubbing) | Frank Schaff (niemiecki dubbing) |
| 2016 | Tschiller: Off Duty | Niklas 'Nick' Tschiller | Christian Alvart |
| 2017 | Bullyparade – Der Film | szeryf Chiller („Zakochany Winnetou”) | Michael Herbig |
| Atomic Blonde | Watchmaker | David Leitch | |
| 2018 | Hot Dog | Luke Steiner | Torsten Künstler |
| Zlot absolwentów 1.0 (Klassentreffen 1.0 – Die unglaubliche Reise der Silberrücken) | Thomas | Til Schweiger | |
| Podróż w niepamięć (Head Full of Honey) | kelner londyńskiej restauracji | ||
| 2020 | Ślub (Die Hochzeit) | Thomas | |
| Boże, możesz być dupkiem! (Gott, du kannst ein Arsch sein!) | Frank Pape | André Erkau | |
| 2021 | Ratowanie znanego nam świata (Die Rettung der uns bekannten Welt) | Hardy | Til Schweiger |
| 2022 | Lieber Kurt | Kurt | |
| Wojna królów (Jan Žižka) | Jindřich III z Rožmberka (Jan Šťastný) | Petr Jákl | |
| 2023 | Manta Manta – Zwoter Teil | Bertie Katzbach | Til Schweiger |
| Das Beste kommt noch! | Felix | ||
| 2024 | Ministerstwo niebezpiecznych drani (The Ministry of Ungentlemanly Warfare) | Heinrich Luhr | Guy Ritchie |
Seriale TV
[edytuj | edytuj kod]| Rok | Tytuł | Rola |
|---|---|---|
| 1990–92 | Lindenstraße | Jo Zenker |
| 1995 | Telefon 110 (Polizeiruf 110: Schwelbrand) | Martin Markward |
| 1994–96 | Komisarz (Die Kommissarin) | Nick Siegel |
| 2005 | Tramitz i przyjaciele (Tramitz & Friends) | Kelner |
| 2010 | Wir müssen reden! – odc. Fischvergiftung | w roli samego siebie |
| 2011 | Das Traumschiff – odc. New York, Savannah und Salvador de Bahia | MenuSpezialist |
| 2013–2020 | Tatort (Miejsce zbrodni) | policjant Niklas „Nick” Tschiller |
| 2022 | Pitch Perfect: Bumper in Berlin – odc. Verschlimmbessern | gospodarz marynaty |
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]| Rok | Nagroda | Kategoria | Film |
|---|---|---|---|
| 1993 | Max Ophüls Festival | Najlepszy młody aktor[24] | Ebbies Bluff (1993) |
| 1994 | Bambi | Najlepszy film krajowy | Mężczyzna, przedmiot pożądania (1994) |
| 1996 | Tylko mi ciebie brak (Männerpension, 1996) | ||
| 1997 | Nagroda na FPFF w Gdyni | Najlepsza pierwszoplanowa rola męska[24] | Bandyta (1997) |
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Moskwie Nagroda św. Jerzego |
Najlepszy aktor[25] | Pukając do nieba bram (Knockin' On Heaven's Door, 1997) | |
| 2007 | Nagroda magazynu „Bravo” | Specjalne osiągnięcie (Ehren-Otto)[24] | – |
| 2008 | Bambi | Najlepszy film krajowy[24] | Miłość z przedszkola (Keinohrhasen, 2007) |
| 2009 | Bayerischer Filmpreis | Nagroda publiczności[24] | |
| Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych | Wybitny występ zespołu aktorskiego w filmie kinowym[26] | Bękarty wojny (2009) | |
| 2012 | Romy | Najlepszy reżyser[24] | Tata do pary (Kokowääh, 2011) |
| 2015 | Najlepszy reżyser[24] | Honig im Kopf (2014) | |
| Najlepszy producent[24] | |||
| Bayerischer Filmpreis | Nagroda publiczności[26] | ||
| Bambi | Nagroda specjalna[24] | ||
| 2020 | Festiwal Filmowy w Zurychu | Złote Oko za całokształt twórczości[24] | – |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Personalidade: Til Schweiger (Alemanha). InterFilmes.com. [dostęp 2017-09-30]. (port.).
- ↑ Til Schweiger. Listal. [dostęp 2017-09-30]. (ang.).
- ↑ Til Schweiger (19 de Dezembro de 1963). Filmow. [dostęp 2024-11-03]. (port.).
- ↑ Til Schweiger. Moviepilot. [dostęp 2024-11-03]. (niem.).
- ↑ Til Schweiger. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-11-03]. (ang.).
- ↑ Gisela Maria Freisinger, Til Schweiger: Seine Vertragsdetails mit Warner Bros., „Manager Magazin”, 28 maja 2017 [dostęp 2024-11-03] (niem.).
- ↑ Marc Hujer, Muschi auf Toast, „Der Spiegel”, 17 września 2012 [dostęp 2024-11-03] (niem.).
- ↑ a b Iris Rosendahl, Porno brachte mehr Geld als „Lindenstraße“, „Bild”, 12 grudnia 2015 [dostęp 2015-05-30] (niem.).
- ↑ Til Schweiger Biography. Tribute.ca. [dostęp 2024-11-03]. (ang.).
- ↑ Til Schweiger. filmportal.de. [dostęp 2024-11-03]. (niem.).
- ↑ m, In Pornos stöhnen war lukrativer als die „Lindenstraße”, „Stern”, 12 grudnia 2015 [dostęp 2015-05-30] (niem.).
- ↑ Til Schweigers Porno-Beichte: So viel habe ich mit Sexfilmen verdient, „The Huffington Post”, 12 grudnia 2015 [dostęp 2024-11-03] [zarchiwizowane z adresu 2019-01-24] (niem.).
- ↑ German film star Til Schweiger is revealed ZFF. pufnica.com. [dostęp 2017-09-30]. (ang.).
- ↑ Autor verklagt Produktionsfirma von »Manta, Manta«, „Der Spiegel”, 2 czerwca 2023 [dostęp 2024-11-03] (niem.).
- ↑ Carsten Heidböhmer, Die „Lindenstraßen” - Stars gestern und heute, „Stern”, 28 lipca 2016 [dostęp 2015-05-30] (niem.).
- ↑ Til Schweiger. Crew United. [dostęp 2024-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-11-03)]. (ang.).
- ↑ Til Schweiger Trivia. FamousFix.com. [dostęp 2021-05-30]. (ang.).
- ↑ Til Schweiger. Cinema.de. [dostęp 2017-09-30]. (niem.).
- ↑ Til Schweiger dreht ersten Werbespot, „Bild” [dostęp 2018-09-21] (niem.).
- ↑ VHV Versicherungen: Neue TV-Spot Premiere mit Til Schweiger, „Bild” [dostęp 2018-09-21] (niem.).
- ↑ Til Schweiger Magazines. FamousFix.com. [dostęp 2024-11-03]. (ang.).
- ↑ Dana Carlsen Schweiger is German Actor Til Schweiger's Wife. DailyEntertainmentNews.com. [dostęp 2015-05-30]. (ang.).
- ↑ Til Schweiger Relationships. FamousFix.com. [dostęp 2015-05-30]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Til Schweiger Awards. FamousFix. [dostęp 2022-03-25]. (ang.).
- ↑ Til Schweiger Awards. AllMovie. [dostęp 2022-05-25]. (ang.).
- ↑ a b Til Schweiger Actor, director, screenwriter, producer, „TV Guide” [dostęp 2024-11-03] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Małgorzata Sadowska. Kto puka.... „Film”. nr 5/1998 (LII), s. 80–81, maj 1998. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
- Pukając do bram kariery. „Cinema Press Video”. nr 8/1998 (101 [IX]), s. 26–27, sierpień 1998. Katowice: Agencja Wydawnicza „Domino”. ISSN 08678774.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Til Schweiger w bazie IMDb (ang.)
- Til Schweiger w bazie Notable Names Database (ang.)
- Til Schweiger w bazie Filmweb
- Til Schweiger w bazie filmpolski.pl
- Til Schweiger w bazie Discogs.com (ang.)