Trisunius

	Trisunius
	Assing, 2011
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Infrarząd	kusakokształtne
Nadrodzina	Staphylinoidea
Rodzina	kusakowate
Podrodzina	żarlinki
Plemię	Paederini
Podplemię	Scopaeina
Rodzaj	Trisunius
	Typ nomenklatoryczny
	Trisunius spathulatus Assing, 2011
	Systematyka w Wikispecies

Trisunius – rodzaj chrząszczy z rodziny kusakowatych i podrodziny żarlinków. Obejmuje 22 opisane gatunki. Znane są z południowej i południowo-wschodniej części Azji oraz południowej Afryki.

Morfologia

Chrząszcze o wydłużonym ciele długości od 2 do 4,1 mm^[1].

Dłuższa niż szersza głowa ma gęsto punktowaną, delikatnie owłosioną z nielicznymi makroszczecinkami na obrzeżach, czasem mikrorzeźbioną powierzchnię grzbietową, zaokrąglone za oczami brzegi boczne, szeroko zaokrąglone tylne brzegi oczu, silnie zaokrąglone kąty tylne, wykrojony pośrodku i pozbawiony guzka czy bruzdy brzeg tylny oraz przeciętnie szeroko rozstawione, rozbieżne ku tyłowi szwy gularne. Trichobotrium umieszczone jest w porośniętym szczecinkami wgłębieniu przylegającym do grzbietowej krawędzi oka lub nieco od niej ku przodowi odsuniętym. Aparat gębowy ma cztery ząbki na przednim brzegu wargi górnej, trzy lub cztery na lewej żuwaczce i cztery lub pięć na żuwaczce prawej. Nieszypułkowata, zaopatrzona w listewkę nuchalną szyja ma na wysokości bruzdy nuchalnej szerokość wynoszącą od 1/3 do 2/5 szerokości głowy mierzonej w skroniach^[1].

Wypukłe przedplecze ma gęsto punktowaną, połyskującą, porośniętą owłosieniem z kilkoma makroszczecinkami na obrzeżach powierzchnię. Gęsto punktowane i owłosione pokrywy mają szereg szczecin na tylnej krawędzi. Skrzydła tylnej pary mogą być dobrze wykształcone, zredukowane lub niemal całkiem zanikłe. Hypomery mają poprzeczne listewki niekompletne lub całkiem zanikłe, natomiast wykształcone są listewki submarginalne. Występuje szew notosternalny. Na basisternum śródpiersia leży głębokie, zaokrąglone wklęśnięcie środkowe, a listewka poprzeczna śródpiersia jest szeroko zakrzywiona. Brak jest aparatu strydulacyjnego. Wyrostek metakatepisternalny jest krótki i na szczycie zaokrąglony^[1].

Odwłok cechuje się szpicem pośrodku tylnej krawędzi drugiego sternitu, zafalowaną i zaopatrzoną w długi pośrodkowy szpic listewką nasadową trzeciego sternitu oraz dobrze wykształconym żeberkiem środkowym tegoż sternitu. U samca ósmy sternit jest wykrojony na tylnym brzegu, dziewiąty tergit niesymetryczny z szeroko U-kształtnie wykrojonym tylnym brzegiem, a dziesiąty tergit eliptyczny bez szpica pośrodku krawędzi przedniej. U samicy ósmy sternit ma niezmodyfikowany brzeg tylny, dziewiąty tergit jest symetryczny z szeroko i głęboko wykrojonym tylnym brzegiem, a dziesiąty tergit ma przedni brzeg zaokrąglony pośrodku. Genitalia samca mają edeagus z płatem środkowym od grzbietowej strony podzielonym podłużnie^[1].

Ekologia i występowanie

Owady te preferują tereny wyżynne i górskie. Ich zasięg pionowy rozciąga się na wysokościach od 270 do 3600 m n.p.m., przy czym większość gatunków występuje na rzędnych od 2000 do 2600 m n.p.m., a przekraczanie granicy 3000 m n.p.m. stwierdzono w przypadku trzech. Chrząszcze te bytują w ściółce leśnej, próchnicy, gnijących szczątkach roślinnych, na pobrzeżach cieków i pól śnieżnych, a rzadziej w zakrzewieniach i na łąkach^[1].

Większość przedstawicieli rodzaju zamieszkuje krainę orientalną i południowo-wschodni skraj Palearktyki, będąc podawanymi z południowych Chin, Nepalu, Indii, Tajlandii, Wietnamu, Malezji i Filipin. Nieopisany materiał znany jest z Afryki Południowej, a niewykluczona jest obecność rodzaju także w krainie australijskiej^[1].

Taksonomia

Takson ten wprowadzony został w 2011 roku przez Volkera Assinga na łamach „Linzer Biologische Beiträg”. Nazwa rodzajowa to połączenie łacińskiego przedrostka tri-, oznaczającego „trój-” i odnoszącego się do trójdzielnego płata języczka, z nazwą rodzaju Sunius. Gatunkiem typowym wyznaczony został Trisunius spathulatus opisany w tej samej publikacji. Assing sklasyfikował ów rodzaj w podplemieniu Medonina^[2]. W 2023 roku Lee Herman przeniósł go do podplemienia Scopaeina^[1].

Do rodzaju tego zalicza się 22 opisane gatunki^[1]:

Trisunius alesi Assing, 2012
Trisunius appendiculatus Assing, 2011
Trisunius borailicus Assing, 2013
Trisunius conlectus Assing, 2015
Trisunius cultellatus Assing, 2011
Trisunius discrepans Assing, 2011
Trisunius iaculatus Assing, 2011
Trisunius ligulatus Assing, 2011
Trisunius manasluensis Assing, 2012
Trisunius monticola (Cameron, 1931)
Trisunius opaciceps Assing, 2012
Trisunius penicillatus Assing, 2015
Trisunius perpusillus (Coiffait, 1982)
Trisunius rastratus Assing, 2014
Trisunius scaphiformis Assing, 2015
Trisunius schuelkei Assing, 2011
Trisunius smetanai Assing, 2014
Trisunius spathulatus Assing, 2011
Trisunius tenuincisus Assing, 2013
Trisunius thaicus Assing, 2011
Trisunius truncatus Assing, 2011
Trisunius volans Assing, 2013

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Lee Herman. Generic Revisions of the Scopaeina and the Sphaeronina (Coleoptera: Staphylinidae: Paederinae: Lathrobiini). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 460 (1), s. 1-194, 2023. DOI: 10.1206/0003-0090.460.1.1.
↑ V. Assing. Trisunius gen. nov. from the southern East Palaearctic and the Oriental regions (Coleoptera: Staphylinidae: Paederinae: Medonina). „Linzer Biologische Beiträge”. 43 (1), s. 195–220, 2011.

[Herman-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Lee Herman. Generic Revisions of the Scopaeina and the Sphaeronina (Coleoptera: Staphylinidae: Paederinae: Lathrobiini). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 460 (1), s. 1-194, 2023. DOI: 10.1206/0003-0090.460.1.1.

[Assing11-2] V. Assing. Trisunius gen. nov. from the southern East Palaearctic and the Oriental regions (Coleoptera: Staphylinidae: Paederinae: Medonina). „Linzer Biologische Beiträge”. 43 (1), s. 195–220, 2011.

[1]

[2]