Tyr (bóg)
| bóg wojny, walki, siły, honoru, prawa, sprawiedliwości | |
 Tyr i Fenrir | |
| Inne imiona |
Tiu, Tiw, Ziu, Tîwaz |
|---|---|
| Występowanie | |
| Atrybuty |
Magiczny miecz, Jedna ręka, Runa w kształcie strzały lub dzidy[1] |
| Rodzina | |
| Ojciec | |
Tyr (Týr) – jeden z głównych bogów nordyckich z dynastii Azów. Jego inne imiona to Tiu, Tiw, Ziu lub Tîwaz. U Sasów i Anglów czczony pod imieniem Saxnot.
Tyr to syn Hymira, bóg wojny, walki i siły, a także honoru, prawa, sprawiedliwości. Zwany był "jednorękim", gdyż stracił rękę podczas próby poskromienia wilka Fenrira. Bogowie, zdając sobie sprawę z zagrożenia, jakie stanowi ten potwór, poprosili krasnoludy o sporządzenie cienkiej i delikatnej sieci, do założenia której starali się podstępem nakłonić Fenrira. Wilk pozwolił sobie nałożyć sieć pod warunkiem, że jeden z bogów włoży dłoń do jego pyska. Gdy odkrył, że wpadł w pułapkę, odgryzł dłoń Tyra, ponieważ to właśnie on przyjął ryzykowny zakład.
Tyr rozstrzygał losy bitew[2].
Uważa się, że Tyr pierwotnie pełnił rolę bóstwa naczelnego, którą stracił później na rzecz Odyna. Jego kult nie był w późniejszym okresie silny, jego przejawami były jedynie modlitwy kierowane do niego przed bitwą. Uważano go za personifikację nieba. Gdy nadejdzie Ragnarök, Tyr będzie walczył z Garmem, psem bogini Hel. W wyniku tej walki zabiją się obaj nawzajem.
Tyrowi jest poświęcona runa Tiwaz o kształcie przypominającym dzidę, którą zwyczajowo umieszczano na głowni miecza. Symbolem tym posługiwano się w nazistowskich Niemczech, nadając mu nowe ideologiczne znaczenie (min. Zjednoczenie Niemieckie, Niemieckie Stowarzyszenie Ludowe w Polsce). Po II wojnie światowej runa Tiwaz była wykorzystywana przez ugrupowania rasistowskie[3].
Od jego imienia pochodzi nazwa wtorku w języku duńskim, norweskim (Tirsdag), szwedzkim (Tisdag) i angielskim (Tuesday) = 'dzień Tyra'.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Magdalena Turowska-Rawicz, Robert Sypek, Mitologie świata - Ludy Skandynawskie, Tom 12, Wydawnictwo; Rzeczpospolita S.A., Warszawa 2007, str. 52-53
- ↑ Joseph Vogt: Upadek Rzymu, PIW, Warszawa 1993, s. 68
- ↑ Tyr Rune: http://www.adl.org/combating-hate/hate-on-display/c/tyr-rune.html#.VXass9Ltmko
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Joseph Vogt, Upadek Rzymu, Adam Łukaszewicz, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1993, ISBN 83-06-02312-9, OCLC 749868462.
