Ulica Józefa Poniatowskiego w Kole
| Osiedle Kaliskie | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 ul. Poniatowskiego w kierunku Ronda św. Bogumiła | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
1100 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu kolskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Koła  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 52,18720°N 18,62746°E/52,187200 18,627460 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Józefa Poniatowskiego w Kole – jedna z głównych ulic Koła. Wraz z ulicami Mickiewicza i Sienkiewicza tworzy główny trakt przecinający miasto w kierunku równoleżnikowym. W całości położona jest na terenie osiedla Kaliskiego.
Rys historyczny
[edytuj | edytuj kod]Jest pewne, że już w XIII wieku istniała parafia przy romańskiej świątyni w Kościelcu. Wówczas wieś Koło, położona na wyspie rzecznej, podlegała po kościelecką wspólnotę. Musiała zatem istnieć droga łączące te dwie miejscowości. Prawdopodobnie miała podobny przebieg do dzisiejszej ulicy Józefa Poniatowskiego. Wyjazd z miasta w kierunku zachodnim umożliwiała Brama Kaliska, położona na wysokości obecnego zespołu kościelno-klasztornego bernardynów, oraz mostu na zalewie Warty.
Prawdopodobnie w XVI wieku przy tej trasie powstał cmentarz grzebalny z drewnianym kościółkiem Świętego Wawrzyńca. Od XIX wieku już oficjalnie nazywany cmentarzem parafialnym. Kilkaset metrów bliżej, w kierunku Koła, tworzył się cmentarz miejscowych luteran.
W latach 1939–1945, podczas niemieckiej okupacji, ulica nosiła nazwę Hindenburgstrasse - na cześć pruskiego feldmarszałka i prezydenta Niemiec Paula von Hindenburga.
W okresie międzywojennym wybudowano potężny gmach szpitala powiatowego. W 1961 roku otwarto budynek Szkoły Podstawowej nr 2. Naprzeciwko niej – do 2007 roku – znajdowała się (jedyna w Kole w okresie Polski Ludowej) stacja benzynowa.
Do lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia ulica Poniatowskiego była fragmentem drogi międzynarodowej E-30, a jednocześnie drogi krajowej nr 2 (dawniej E8), łączącej Poznań z Warszawą oraz Berlin z Moskwą. Był to w czasach Układu Warszawskiego jeden z najważniejszych traktów drogowych. Trasa ta łączyła bowiem trzy strategiczne stolice tzw. „demoludów”: radziecką, polską i enerdowską.
W 2007 roku przebudowano skrzyżowanie z ulicą Bogumiła i Zamkową, przekształcając je w rondo – które od 2008 roku nosi nazwę Rondo Świętego Bogumiła.
Ulica dziś
[edytuj | edytuj kod]Ulica Józefa Poniatowskiego w granicach administracyjnych miasta Koła ma długość około 1,5 km.
Rozpoczyna się od Mostu Kaliskiego. 30 metrów dalej na Rondzie Świętego Bogumiła krzyżuje się z ulicami Bogumiła i Zamkową. Na 200 metrze znajduje się skrzyżowanie z ulicami Leśną i Dąbrowskiego. Dalej ulica krzyżuje się jeszcze kolejno z ul. Spokojną, ul. Szpitalną i ul. Kazimierza Wielkiego. Następnie przekracza granice administracyjne Koła i wkracza w miejscowość Gozdów, zmieniając nazwę na ulica księcia Józefa. 600 metrów dalej krzyżuje się z drogą krajową nr 92 (ulica Michała Rawity Witanowskiego).
Przy ulicy Poniatowskiego mieszczą się obecnie m.in.
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku
- cmentarz rzymskokatolicki i kaplica Przemienienia Pańskiego z 1908 roku
- Szkoła Podstawowa nr 2 w Kole
- szpital powiatowy
Oprócz tego, do gminnej ewidencji zabytków wpisanych jest 5 domów, jeden z budynków szpitala oraz dawna karczma[1].
Mieszkańcy ulicy Poniatowskiego przynależą do rzymskokatolickiej parafii Podwyższenia Krzyża Świętego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Program opieki nad zabytkami miasta Koła na lata 2020-2023 [online], 26 lutego 2020 [dostęp 2023-05-31].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Józef Burszta, 600 lat miasta Koła, Poznań 1963
- Paweł Łączkowski, Mieczysław Pochwicki, Koło. Rozwój miasta 1948-1978, Poznań-Koło 1978
- Józef Stanisław Mujta: 635 lat miasta Koła. Koło: Muzeum Technik Ceramicznych : Kolskie Towarzystwo Kulturalne, 1997. ISBN 83-86139-34-X.
- Józef Stanisław Mujta: Parafia Rzymskokatolicka pod wezwaniem Podwyższenia Świętego Krzyża w Kole : zarys dziejów. Koło: Muzeum Technik Ceramicznych, 2003. ISBN 83-919609-0-0.