Ulica Mennica w Bydgoszczy

ulica Mennica

Stare Miasto w Bydgoszczy
Widok z Mostu Młyńskiego na skrzyżowanie ulicy Mennica z ulicą Ku Młynom
Państwo	Polska
Miejscowość	Bydgoszcz
Długość	380 m
Przebieg
ul. Ku Młynom ul. Tamka, Kładka Krzysztofa Klenczona
Położenie na mapie Bydgoszczy ulica Mennica
Położenie na mapie Polski ulica Mennica
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego ulica Mennica
53°07′19,8″N 17°59′44,2″E

Ulica Mennica w Bydgoszczy – ulica na dawnych wschodnich przedmieściach miasta lokacyjnego Bydgoszczy, położona w całości na obszarze Wyspy Młyńskiej.

Położenie

Ulica znajduje się we wschodniej części Starego Miasta, pomiędzy miastem lokacyjnym a dawnym Przedmieściem Poznańskim. Rozciąga się na kierunku wschód-zachód, od zespołu spichrzów wyspy Młyńskiej do skrzyżowania z deptakiem prowadzącym do kładki Krzysztofa Klenczona, gdzie przechodzi w ul. Tamka. Jej długość wynosi ok. 380 m.

Historia

Ulica Mennica powstała w końcu XIV w., podczas zagospodarowania wschodniej części wyspy Młyńskiej. W kolejnym stuleciu stała się częścią traktu łączącego bydgoskie Stare Miasto z młynami królewskimi poprzez Most Farny. W 1594 r. ulokowano przy niej zabudowania mennicy prywatnej, która w 1613 r. została przekształcona w Mennicę Królewską. Z planu Bydgoszczy wykonanego w 1657 r. przez Erika Dahlberga wynika, że istniał już wówczas drugi most przez Młynówkę, łączący ul. Mennica z ul. Ku Młynom. Na planie Gretha z 1774 r. most ten już jednak nie istnieje i w tym czasie jedynym połączeniem drogi z miastem lokacyjnym był stary Most Farny.

Czasy pruskie przyniosły dalszą zabudowę ulicy. W 1774 r. zbudowany został największy młyn wodny Herkules, zaś w 1789 r. wzniesiono Biały Spichlerz. W tym samym czasie powstały też budynki administracyjne oraz Dom Młynarza. W 1791 r. ul. Mennica ponownie zyskała połączenie z ul. Ku Młynom dzięki nowemu mostowi Młyńskiemu.

W latach 1815–1825 ulica została przedłużona na zachód po nowousypanej grobli, aż do ul. Focha. W późniejszym czasie odcinek ten otrzymał nazwę ul. Tamka.

W 1842 r. wszystkie zabudowania przejęła administracja pruska, rozpoczynając przebudowę zabudowań ulicy. W latach 1848–1849 rozebrano stare młyny, a w ich miejsce wzniesiono duży kompleks młyński, dzisiaj zwany młynami Rothera. W 1859 r. powstał Czerwony Spichlerz, a w 1899 r. zbudowano willowy budynek mieszkalny dla członków zarządu młynów (ul. Mennica 7).

Po II wojnie światowej przy ulicy powstała przystań WKS "Zawisza", zaś w latach 60. XX wieku zasypano kanał Międzywodzie, likwidując bezimiennny most w jej ciągu.

Nazwy

Ulica w przekroju historycznym posiadała następujące nazwy:

• 1880–1920 - Mühlendamm
• 1920–1939 - Mennica
• 1939–1945 - Mühlendamm
• od 1945 - Mennica

Nazwa ulicy nawiązuje do Mennicy Bydgoskiej, działającej w latach 1594–1688.

Zabudowa

Nr	Obiekt	Adres	Lata budowy	Uwagi	Zdjęcie
1.	Biały Spichlerz	Mennica 1/2	1789–1799	Zbudowany na fundamentach spichlerza z XV wieku nad Brdą, z przeznaczeniem na magazyn zbożowy. Posiada gotyckie piwnice z ok. 1480 r. Od 1979 r. użytkowany przez Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego (w 1997 r. przekazany muzeum na własność), od 1992 r. mieścił się tu dział historii, obecnie Muzeum Archeologii.
2.	Stara kaszarnia i turbinownia	Mennica 1/3	1898, 1923	Kaszarnia stoi na fundamentach pierwszego młyna królewskiego z końca XIV w. Turbinownia została zbudowana dla potrzeb elektrowni wodnej wykorzystującej spadek rzeki Młynówki.
3.	Karczma Młyńska	Mennica 1	1835	Obiekt magazynowy (spichlerz), potem wozownia. Mieści restaurację z werandą nad Młynówką.
4.	Europejskie Centrum Pieniądza	Mennica 4	XVII wiek, 1786, 2008	Budynek wzniesiony w XVII w., przebudowany w 1786 r. i na przełomie wieków XIX-XX na mieszkania dla urzędników młyna. Od 2008 r. użytkowany przez Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego, jako Europejskie Muzeum Pieniądza.
5.	Centrum Pracy i Przedsiębiorczości	Mennica 6	1775–1800	Dom zbudowany dla administracji młynów, przebudowany na przełomie wieków XIX-XX. Od 18 lutego 2008 r. użytkowany przez bydgoskie Centrum Pracy i Przedsiębiorczości.
6.	Dom Wyczółkowskiego	Mennica 7	1899	Wzniesiony jako budynek mieszkalny dla urzędników młyna. Od 1975 r. użytkowany przez Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego (Dział Numizmatyki, Dział Grafiki, Dział Inwentaryzacji, Pracownia Konserwacji, Pracownia Fotograficzna i Plastyczna). W 1994 r. przekazany muzeum na własność. Od 2009 r. urządzono w nim Muzeum Leona Wyczółkowskiego ze stylizowanymi wnętrzami z epoki.
7.	Czerwony Spichlerz	Mennica 8	1861	Zbudowany w miejscu, gdzie od XV wieku mieścił się młyn starościński, potem wark mennicy i ponownie XVIII-wieczne młyny. W obecnej formie wzniesiony jako tzw. Młyn Camphausena. Od 1979 r. użytkowany przez Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego (urządzano sezonowe wystawy sztuki współczesnej), w 1997 r. przekazany muzeum na własność. Od 2008 r. mieści Galerię Sztuki Nowoczesnej.
8.	Dom Młynarza	Mennica 8	1774	Dom zbudowany jako mieszkanie pracowników młyna. Od 1979 r. użytkowany przez Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego (Dział Etnografii i Dział Oświatowy, a od 1992 r. Dział Archeologii). W 1997 r. przekazany został muzeum na własność. Od 2008 r. mieści Centrum Informacji Muzealnej (dom ten rozebrano i odtworzono w poprzedniej postaci).
9.	Młyny Rothera	Mennica 10	1849–1851	Państwowy młyn parowy i spichlerz mączny, od 1921 r. w gestii skarbu państwa polskiego, w latach 1928-1995 obiekt produkcyjny Państwowego Przedsiębiorstwa Zbożowo-Młynarskiego.

Zobacz też

• Mennica w Bydgoszczy
• Wyspa Młyńska w Bydgoszczy

Bibliografia

• Derenda Jerzy red.: Piękna stara Bydgoszcz. Tom I z serii: Bydgoszcz miasto na Kujawach. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006. ISBN 83-916178-0-7, 978-83-916178-0-9, 83-916178-5-8, 978-83-916178-5-4, 83-916178-1-5, 978-83-916178-1-6
• Umiński Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996