WR-40 Langusta

WR-40 Langusta
	; Wyrzutnia WR-40 Langusta na podwoziu Jelcz P662, 5 pułk artylerii
	Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Huta Stalowa Wola
Typ pojazdu	samobieżna wieloprowadnicowa wyrzutnia rakietowa
Trakcja	kołowa 6×6
Załoga	6
	Historia
Prototypy	2006
Produkcja	od 2008
Egzemplarze	> 75
	Dane techniczne
Silnik	wysokoprężny Iveco Aifo Cursor 8, poj. 7,8 l, moc 259 kW (352 KM)
Poj. zb. paliwa	350 l
Długość	8588 mm
Szerokość	2540 mm
Wysokość	2740 mm (minimalna)
Prześwit	410 mm
Masa	17 000 kg (bez pocisków i obsługi); 20 150 kg (maksymalna bojowa)
	Osiągi
Prędkość	85 km/h
Zasięg pojazdu	650 km
	Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	1,2 m
Kąt podjazdu	7%
Przechył boczny	20 stopni
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	40 pocisków M-21OF lub pociski rakietowe Feniks-Z
	Użytkownicy
	Polska
	Multimedia w Wikimedia Commons

WR-40 Langusta – samobieżna wieloprowadnicowa wyrzutnia rakietowa skonstruowana w Polsce jako gruntowna modernizacja wyrzutni radzieckiej BM-21 Grad. Langusta jest produkowana w Centrum Produkcji Wojskowej HSW w Stalowej Woli. Oprócz standardowych pocisków M-21OF(inne języki), ma być wyposażana w pociski rakietowe Feniks-Z. Według stanu na styczeń 2018 r. SZ RP dysponują 75 egzemplarzami wyrzutni.

Geneza

Wojsko Polskie od lat 60. używało radzieckich samobieżnych wyrzutni rakietowych BM-21 Grad na podwoziu ciężarówki 6×6 Ural-375D, których w 2007 roku było nadal 227^[1]. Od lat 90. XX wieku prowadzono w Polsce prace nad modernizacją wyrzutni, tak w zakresie zastosowania nowej amunicji, wprowadzenia systemu kierowania ogniem, jak i wymiany podwozia na nowoczesne^[3]. Zastosowane nośniki Ural-375D były już dość zużyte, problematyczne było zaopatrzenie w części zamienne z krajów poradzieckich, a benzynowy silnik był nieekonomiczny^[3]. Również wadą była mała kabina ciężarówki, nie pozwalająca na pomieszczenie całej obsady wyrzutni^[4]. W 2003 roku wojskowe próby kwalifikacyjne ukończył prototyp wyrzutni oznaczonej BM-21M, ustawionej na polskim podwoziu 6×6 Star 1466 z wydłużoną kabiną, lecz nie został w tej postaci przyjęty na uzbrojenie, a produkcję samej ciężarówki wkrótce zakończono^[4].

W 2005 roku zdecydowano zastosować polskie podwozie 6×6 Jelcz P662D.35, z opancerzoną kabiną^[4]. W odróżnieniu od pierwowzoru BM-21, pojazd wyposażono w system kierowania ogniem z komputerem balistycznym, opracowany przez polską firmę WB Electronics^[4]. Sam blok wyrzutni z napędami i przyrządami celowniczymi, przeniesiony z oryginalnych nośników, nie został poddany zasadniczym zmianom^[4]. Prototyp ukończono pod koniec 2006 roku^[4]. W grudniu 2006 roku przeszedł on pomyślnie próby wojskowe i został następnie przyjęty na uzbrojenie pod nazwą WR-40 Langusta (Wyrzutnia Rakietowa, 40 to przybliżony zasięg w kilometrach przy użyciu nowej amunicji Feniks-Z)^[1].

22 kwietnia 2008 roku wojsko zamówiło modernizację pierwszych 31 wyrzutni, z tego dla oszczędności tylko 9 ukompletowanych systemem nawigacji Talin 5000 (przynajmniej jedna na pluton)^[5].

Zastosowanie

Broń ta jest przewidziana jako wyposażenie dywizjonu artylerii rakietowej. Langusta przeznaczona jest do:

niszczenia urządzeń ogniowych i bojowych;
niszczenia fortyfikacji, umocnień i budowli;
obezwładniania i niszczenia siły żywej, zwłaszcza na rejonach ześrodkowania.

Ogólna charakterystyka

Wyrzutnie są osadzane na podwoziu terenowym 6x6 Jelcz P662D.35 z sześcioosobową obniżoną czterodrzwiową kabiną załogi typu 144 (projektu Jelcza)^[4]. Kabina posiada integralną ochronę balistyczną w postaci opancerzenia poziomu 1 normy STANAG 4569, w tym szkła pancernego^[4] (chroniącego przed zwykłymi pociskami karabinowymi^[6]). Kabina jest odchylana hydraulicznie dla dostępu do silnika, a jej konstrukcja została obniżona do wysokości szczytu wyrzutni w celu ułatwienia transportu strategicznego, zwłaszcza lotniczego^[4]. Nośność podwozia wynosi 10 ton^[4]. Silnik Iveco Aifo Cursor 8 o pojemności 7,8 l osiąga moc 259 kW (352 KM)^[4]. Pozwala na osiągnięcie maksymalnej prędkości na drogach utwardzonych do 85 km/godz. Ogumienie jest pojedyncze, o rozmiarach 14.00R20, z wkładkami umożliwiającymi krótkotrwałą jazdę z przestrzeloną oponą oraz systemem centralnego pompowania kół^[4]. Seryjne pojazdy z kabiną opancerzoną noszą pełne oznaczenie P662D.35-G27 i są wyposażone w mechaniczną skrzynię biegów ZF zamiast automatycznej, jak w prototypie^[7].

Urządzenie jest wyposażone w terminal pojazdowy DD9620T i cyfrowy układ sterowania ogniem polskiej firmy WB Electronics oraz zestaw nawigacji inercyjnej Honeywell Talin 5000. Przy tym, z uwagi na koszty, tylko część wyrzutni była początkowo zamawiana z systemem nawigacji, co nie zmniejsza możliwości plutonu^[5]. Łączność jest zapewniona przez radiostację pokładową UKF Fastnet Radmor RRC-9311 AP oraz współpracujące radiostacje indywidualne PRC-500 (system łączności wewnętrznej WB Electronics Fonet BMS) i układ zarządzania terenem walki Trop. Całość stanowi system kierowania ogniem (SKO).

W ramach dalszej modernizacji, do końca 2015 roku wszystkie wyrzutnie miały otrzymać wojskowe moduły systemu GPS: HGPST-T z modułem SAASM, podłączone do systemu nawigacji inercyjnej Talin 5000, z zachowaniem cywilnego odbiornika GPS jako rezerwowego^[8].

Podstawowe charakterystyki uderzeniowe

Wyrzutnia posiada 40 luf kalibru 122,4 mm. Według danych udostępnionych przez producenta, czas zaprogramowania 40 zapalników pocisków umieszczonych w lufach to 3 minuty, a pełna salwa jest wykonywana w ciągu 20 sekund. Zasięg ostrzału w przypadku standardowej amunicji wynosi 20 km^[9]. W przypadku pocisków Feniks-Z z głowicą odłamkowo-burzącą zasięg wynosi 42 km a w przypadku pocisków z głowicą cargo 32 km^[2].

Pociski Feniks-Z

Stosowane standardowe pociski M-21OF radzieckiego pochodzenia (jak dla oryginalnych wyrzutni BM-21 Grad) nie pozwalają na wykorzystanie wszystkich możliwości systemu. Pod koniec lat 90. w spółce FPS z Bolechowa (później włączonej w skład Mesko) powstała rodzina pocisków Feniks-Z, które dzięki zastosowaniu nowoczesnego importowanego z Francji materiału pędnego firmy Celerg (późniejszy Roxel) osiągają znacznie większy zasięg^[10]. W 2003 roku, po badaniach partii próbnej, wojsko zamówiło pierwszą partię 450 pocisków M-21FK rodziny Feniks-Z z głowicą kasetową z subamunicją kumulacyjno-odłamkową Hesyt (42 pociski GKO)^[11]^[10]. W odmianie M-21FK pociski te mają donośność co najmniej 32 km^[10]. Od 2004 do 2010 roku pociski te były zamawiane w niewielkich partiach (łącznie kilka tysięcy sztuk), po czym producent materiału miotającego zaprzestał współpracy przy produkcji pocisków z głowicami kasetowymi z uwagi na konwencję o nierozprzestrzenianiu takiej broni^[12]. Opracowano też wersje M-21FHE z głowicą odłamkowo-burzącą i M-21FK1 z głowicą z przeciwpancernymi minami narzutowymi, które nie zostały wdrożone^[11]. Od 2019 roku dostarczane były natomiast pociski z głowicą odłamkowo-burzącą o wymuszonej fragmentacji M-21FHD o donośności co najmniej 42 km (3140 pocisków zamówionych w latach 2019-21)^[10].

Służba w Wojsku Polskim

Pierwsza prototypowa – wdrożeniowa wyrzutnia została przekazana Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu 20 marca 2007 roku^[5]. Pierwsze pojazdy trafiły do jednostki bojowej – dywizjonu 5 Lubuskiego Pułk Artylerii 8 lipca 2008 roku. Dywizjon ten do 2009 roku otrzymał wszystkie 18 wyrzutni, a w 2010 roku 18 wyrzutni otrzymał 3 dywizjon 1 Mazurskiej Brygady Artylerii^[13].

W 2018 r. w Siłach Zbrojnych RP znajdowało się 75 egz. 122 mm wyrzutni rakietowych WR-40 „Langusta”. Wyrzutnie te znajdują się w składzie trzech dywizjonów artylerii rakietowej wchodzących w strukturę pułków artylerii. Ponadto, trzy egzemplarze wyrzutni wykorzystywane są do szkolenia specjalistów w Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu^[14].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Kiński 2007 ↓, s. 19-20.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l 5 pułk artylerii - NASZ SPRZĘT [online], 5pa.wp.mil.pl [dostęp 2019-12-07] .
↑ ^a ^b Kiński 2007 ↓, s. 16.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Kiński 2007 ↓, s. 17-18.
↑ ^a ^b ^c AndrzejA. Kiński AndrzejA., Seryjne Langusty i „zmartwychwstanie” Reginy, „Nowa Technika Wojskowa”, 6/2008, Warszawa: Magnum-X, czerwiec 2008, s. 14 .
↑ Stefan Fuglewicz. Nowy polski „gun truck”. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 10/2007, s. 24-26, październik 2007. Warszawa: Magnum X. ISSN 1230-1655.
↑ Jarosław Brach. Zakupy pojazdów użytkowych klas średniej i ciężkiej przez Siły Zbrojne RP w roku 2008. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 4/2009, s. 50-51, kwiecień 2009. Warszawa: Magnum-X.
↑ Modernizacje Langust i Dan. „Raport – Wojsko Technika Obronność”. Nr targowy 1/2015, s. 58, 1 września 2015. Agencja Lotnicza Altair.
↑ Krzysztof Wilewski, Feniksy dla artylerii polska-zbrojna.pl, dostęp 2016-05-19
↑ ^a ^b ^c ^d Kiński 2021 ↓, s. 20-21.
↑ ^a ^b Andrzej Kiński. FPS Bolechowo. Jak Feniks z popiołów. „Nowa Technika Wojskowa”. 4/2008, s. 42-43, kwiecień 2008. Warszawa: Magnum-X.
↑ Kiński 2021 ↓, s. 21.
↑ Andrzej Kiński. Wiosenne nowości CPW HSW. „Nowa Technika Wojskowa”. 5/2010, s. 23, maj 2010. Warszawa: Magnum-X.
↑ MON: Nowe pociski do Langusty, wyrzutnie dla Żelaznej Dywizji [online], defence24.pl, 24 listopada 2018 [dostęp 2019-02-11] .

Bibliografia

Grzegorz Hołdanowicz, Feta z Langustą, RAPORT-wto 04/2007, dostęp 2008-06-05, 18:12. altair.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-17)].
Katalog HSW z danymi WR-40 Langusta (PDF). hsw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-14)].
Andrzej Kiński. Pierwsza Langusta przekazana. „Nowa Technika Wojskowa”. 4/2007, s. 16-20, kwiecień 2007. Warszawa: Magnum-X.
Andrzej Kiński. MESKO dostarczy kolejną partię rakiet Feniks Siłom Zbrojnym RP. „Wojsko i Technika”. Nr 5/2021, maj 2021. Warszawa. ISSN 2450-1301.

[CITEREFKiński200719-20-1] Kiński 2007 ↓, s. 19-20.

[:0-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l 5 pułk artylerii - NASZ SPRZĘT [online], 5pa.wp.mil.pl [dostęp 2019-12-07] .

[CITEREFKiński200716-3] Kiński 2007 ↓, s. 16.

[CITEREFKiński200717-18-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Kiński 2007 ↓, s. 17-18.

[kiński08-5] AndrzejA. Kiński AndrzejA., Seryjne Langusty i „zmartwychwstanie” Reginy, „Nowa Technika Wojskowa”, 6/2008, Warszawa: Magnum-X, czerwiec 2008, s. 14 .

[6] Stefan Fuglewicz. Nowy polski „gun truck”. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 10/2007, s. 24-26, październik 2007. Warszawa: Magnum X. ISSN 1230-1655.

[7] Jarosław Brach. Zakupy pojazdów użytkowych klas średniej i ciężkiej przez Siły Zbrojne RP w roku 2008. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 4/2009, s. 50-51, kwiecień 2009. Warszawa: Magnum-X.

[mspo-8] Modernizacje Langust i Dan. „Raport – Wojsko Technika Obronność”. Nr targowy 1/2015, s. 58, 1 września 2015. Agencja Lotnicza Altair.

[9] Krzysztof Wilewski, Feniksy dla artylerii polska-zbrojna.pl, dostęp 2016-05-19

[CITEREFKiński202120-21-10] Kiński 2021 ↓, s. 20-21.

[fps-11] Andrzej Kiński. FPS Bolechowo. Jak Feniks z popiołów. „Nowa Technika Wojskowa”. 4/2008, s. 42-43, kwiecień 2008. Warszawa: Magnum-X.

[CITEREFKiński202121-12] Kiński 2021 ↓, s. 21.

[13] Andrzej Kiński. Wiosenne nowości CPW HSW. „Nowa Technika Wojskowa”. 5/2010, s. 23, maj 2010. Warszawa: Magnum-X.

[14] MON: Nowe pociski do Langusty, wyrzutnie dla Żelaznej Dywizji [online], defence24.pl, 24 listopada 2018 [dostęp 2019-02-11] .

[pl-15] Produkcji polskiej.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[A]

Artyleria ciągniona	85 mm armata przeciwpancerna D-44 100 mm armata polowa wz. 1944 (BS-3) wz. 1938/1985 152 mm haubicoarmata wz. 1937 (MŁ-20)
Artyleria samobieżna	2S1 Goździk wz. 1977 Dana Krab^[A] 2S7 Pion ASU-85 Rak
Artyleria rakietowa	WP-8z BM-8 BM-13 BM-14 BM-21 Grad BM-24 RM-70 WR-40 Langusta^[A] 3M6 Trzmiel 9M14 Malutka 9K111 Fagot 2P16 (2K6 Luna) OTR-21 Toczka (9K79) 9P113 (9K52 Łuna-M)