Witold Zalewski
Data i miejsce urodzenia |
4 stycznia 1921 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
4 lutego 2009 |
Narodowość | |
Dziedzina sztuki | |
Ważne dzieła | |
| |
Odznaczenia | |
Nagrody | |
Państwowa Nagroda Artystyczna III stopnia (1950), nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1965), nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1981), nagroda Funduszu Literatury (1989), Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta (2003) |
Witold Zalewski (ur. 4 stycznia 1921 w Siedlcach, zm. 4 lutego 2009 w Warszawie) – polski pisarz, publicysta, scenarzysta, reportażysta, uczestnik powstania warszawskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Władysława[1] (zm. 1956), adwokata, majora Wojska Polskiego, i Wandy z Jasieńskich (zm. 1991)[2].
Podczas okupacji niemieckiej działał zarówno w podziemnym życiu literackim jak i w ruchu oporu: studiował historię na tajnych kompletach Uniwersytetu Ziem Zachodnich i należał do Armii Krajowej. Jako pisarz debiutował w 1943 roku na łamach pisma „Dźwigary”. Uczestniczył w walkach w Lubelskiem, następnie walczył w powstaniu warszawskim. Podczas zdobywania budynku PAST-y został ranny. Po kapitulacji powstania przebywał w Stalagu-IVB/Z w Zeithain, z którego wyszedł w 1945 roku.
Od 1946 roku pracował w redakcji tygodnika „Pokolenie”, zaś od 1948 był współredaktorem „Nowin Literackich”. W latach 1952–1963 pracował dla „Przeglądu Kulturalnego”, a od 1963 do 1970 roku dla „Kultury”. W latach 1967–1989 był kierownikiem literackim Zespołu Filmowego „Tor”. Członek Związku Literatów Polskich[3]. 23 sierpnia 1980 roku dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[4]. Był członkiem PZPR, z której wystąpił po 13 grudnia 1981 roku.
Zmarł w Warszawie, pochowany 12 lutego 2009 roku[5] w grobie rodziny Zalewskich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera D-4-28)[2].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]- 1946 – Śmiertelni bohaterowie
- 1949 – Broń
- 1950 – Traktory zdobędą wiosnę
- 1951 – Urodzaj
- 1953 – Na wirażu
- 1957 – Ziemia bez nieba
- 1958 – W poszukiwaniu dnia dzisiejszego
- 1960 – Ranny w lesie
- 1960 – Widok Żółtej Rzeki. Chiny (seria: „Świat się zmienia”)
- 1963 – Półsezon w wielkim świecie (seria: „Świat się zmienia”)
- 1964 – Pruski mur
- 1965 – Noce i świt i inne utwory
- 1968 – Odmiany nadziei
- 1972 – Splot słoneczny
- 1975 – Czarne jagody
- 1976 – Dolina Królów
- 1979 – Ostatni postój
- 1981 – Niezwyciężeni
- 1985 – Pożegnanie twierdzy
- 1988 – Wysłannik
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Sztandaru Pracy II klasy
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)[1]
- Krzyż Walecznych
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (12 stycznia 1955)[6]
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- Państwowa Nagroda Artystyczna III stopnia w dziale literatury za zbiór reportaży literackich pt. Traktory zdobędą wiosnę (1950)[7]
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1965)
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w dziedzinie literatury za książkę Ostatni pokój (1981)[8]
- Nagroda Funduszu Literatury (1989)
- Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta za całokształt twórczości (2003)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: ZALEWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-18] .
- ↑ Literatura i literaci w czasach zniewolenia
- ↑ Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s])
- ↑ Witold Zalewski – historia spełniona [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-09-30] (pol.).
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 70, poz. 888 - Uchwała Rady Państwa z dnia 12 stycznia 1955 r. nr 0/105 - na wniosek Zarządu Głównego Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa”.
- ↑ Bohdan Urbankowski, Czerwona msza czyli uśmiech Stalina, t. 2, Warszawa 1998, s. 315.
- ↑ Witold Zalewski w bazie filmpolski.pl
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, T. 9, pod red. J. Czachowskiej, A. Szałagan. Warszawa: WSiP, 2004, s. 373–374. ISBN 83-02-09242-8.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Notka biograficzna na stronie wydawnictwa „Agawa”. agawa-wydawnictwo.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-01)].
- Członkowie Stowarzyszenia Pisarzy Polskich
- Członkowie Związku Literatów Polskich (Polska Rzeczpospolita Ludowa)
- Jeńcy polscy w niewoli niemieckiej (powstanie warszawskie)
- Laureaci Nagrody Literackiej im. Władysława Reymonta
- Laureaci Nagrody Ministra Kultury i Sztuki (Polska Ludowa)
- Ludzie urodzeni w Siedlcach
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy
- Pisarze socrealiści
- Pisarze związani z Siedlcami
- Pisarze związani z Warszawą
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy artyści socrealizmu
- Polscy pisarze współcześni
- Polscy prozaicy XX wieku
- Polscy reportażyści
- Urodzeni w 1921
- Wspierający Apel 64
- Zmarli w 2009
- Żołnierze Armii Krajowej