Zagato
logo Zagato | |
Państwo | |
---|---|
Siedziba | |
Data założenia |
1919 |
Prezes |
Andrea Zagato |
Udziałowcy |
ZED Milano (100%) |
Zatrudnienie |
29 (2022)[1] |
Strona internetowa |
Zagato S.r.l. – włoskie studio projektowe i producent nadwozi samochodowych z siedzibą w Rho działający od 1919 roku. Należy do włoskiego konsorcjum ZED Milano.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Początki
[edytuj | edytuj kod]W 1919 roku włoski rzemieślnik Ugo Zagato zdecydował się wykorzystać zdobyte doświadczenie podczas pracy m.in. w rodzimym przedsiębiorstwie produkującym nadwozia Carrozzeria Varesina i branży lotniczej by zatworzyć własny zakład[2]. Założone w Mediolanie Zagato nazwane zostało od nazwiska założyciela, koncentrując się na funkcjonowaniu jako studio projektowe[2]. Przedsiębiorstwo początkowo wykorzystywało niewielki warsztat, tworząc autorskie projekty stylistyczne inspirowane lotnictwem[2]. Pierwszym samochodem ze stylistyką opracowaną przez Ugo Zagato był Fiat 501, który zadebiutował w 1922 roku[2], z kolei popularność i renomę włoska firma zdobyła na przełomie lat 20. i 30. XX wieku, kiedy to nawiązano wieloletnią współpracę z Alfa Romeo[3]. Podczas II Wojny Światowej Zagato przeszło na działalność wojskową, budując sprzęt dla włoskiej armii[4], z kolei alianckie bombardowania doprowadziły do zniszczenia fabryki w pierwotnej lokalizacji[4].
Okres powojenny
[edytuj | edytuj kod]Okres powojenny przyniósł stopniowe przechodzenie z produkcji dla armii na produkty cywilne. Przełomowym projektem była realizacja dla firmy Isotta Fraschini, po czym Zagato pełnoskalowo powróciło do budowy nadwozi dla samochodów osobowych[4]. Schyłek lat 40. przyniósł zacieśnienie się współpracy z licznymi rodzimymi producentami samochodów, tworząc dla nich głównie ściśle limitowane i małoseryjne warianty standardowych modeli. Wtedy studio opracowało pierwsze projekty dla Ferrari i Maserati, by w latach 50. po raz pierwszy zbudować modele dla zagranicznych firm w postaci brytyjskiego AC Cars i Jaguara. W międzyczasie, Zagato wielokrotnie zmieniało lokalizacje swojej manufaktury w obszarze metropolitarnym Mediolanu[4]. Przełomowym momentem była prezentacja modelu Aston Martin DB4 GT Zagato z 1960 roku, która zapoczątkowała wieloletnią współpracę z brytyjską firmą na polu limitowanych wariacji na temat podstawowych modeli[2]. Innym ważnym partnerem Zagato w drugiej połowie XX wieku było także Maserati.
II poł. XX wieku
[edytuj | edytuj kod]Lata 70. przyniosły powstanie dwóch samodzielnych projektów pod marką Zagato, poczynając od zbudowanego w dwóch sztukach prototypu Aster Coupé z 1972 roku[5], kończąc na nietypowym i wykraczającym poza dotychczasowy charakter firmy elektrycznym mikrosamochodzie Zagato Zele. W latach 1974–1976 włoska firma zbudowała ok. 500 egzemplarzy, z czego głównym rynkiem zbytu były pogrążone wówczas w kryzysie paliwowym Stany Zjednoczone[6]. Lata 80. przyniosły powrót do budowania limitowanych modeli sportowych samochodów i tworzenie projektów stylistycznych na zlecenie, głównie współpracując z Maserati[4]. W 1987 roku Zagato po raz pierwszy nawiązało współpracę z japońskim przedsiębiorstwem, podpisując porozumienie z japońskim Nissanem i jego tunerem Autech. W ramach tej kolaboracji powstały małoseryjne modele Stelvio z 1988 i Gavia z 1991[7]. Lata 90. przyniosły zaangażowanie Zagato w tworzenie jednorazowych prototypów.
XXI wiek
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza dekada XXI wieku przyniosła zacieśnienie wieloletniej współpracy z Aston Martinem, a także Ferrari i Maserati. Włoska firma ponownie poszerzyła też portfolio nowych, zagranicznych firm, dla których wykonała unikatowe projekty. W 2006 roku powstała specjalna edycja japońskiego SUVa Toyota Harrier Zagato[8], w 2008 roku dla Holendrów zbudowano supersamochód Spyker C12 Zagato[9], a w tym samym roku powstał limitowany Bentley Continental GTZ[10] oraz Diatto Ottovù Zagato oddające hołd dawnej przedwojennej firmie Diatto[11]. Druga dekada XXI wieku przyniosła pierwsze realizacje dla firm niemieckich: BMW i Porsche, by w 2020 roku zaangażować się we wskrzeszenie kolejnej historycznej włoskiej marki Iso przy okazji limitowanego IsoRivolta GTZ[12].
W 2019 roku Zagato świętowało 100-lecie nieprzerwanej działalności[13]. Słynnym i najbardziej charakterystycznym akcentem stylistycznym łączącym współczesne projekty włoskiej firmy, niezależnie od firmy, został falowany dach nawiązujący do tradycji dostosowania kształtu nadwozia do kierowcy i pasażera podróżującego w kasku[2], tzw. double bubble.
Modele samochodów
[edytuj | edytuj kod]Projekty
[edytuj | edytuj kod]- 1922: Fiat 501
- 1922: Diatto Tipo 25 4DS
- 1925: Lancia Lambda
- 1929: Alfa Romeo 6C 1500
- 1929: Alfa Romeo 6C 1750 GS
- 1930: Alfa Romeo 6C 1750 GS Testa Fissa
- 1932: Alfa Romeo 6C 1750
- 1932: Alfa Romeo 8C 2300
- 1937: Alfa Romeo 8C 2900
- 1938: Fiat 1500 Spider MM
- 1938: Fiat 500 Siata
- 1938: Lancia Aprilia Sport MM
- 1938: Lancia Aprilia Sport Aerodinamica
- 1947: Fiat 500 B Panoramica
- 1947: Isotta Fraschini 8C Monterosa
- 1948: Ferrari 166 MM Panoramica
- 1949: Maserati A6 1500 Panoramica
- 1952: Fiat 500 "Topolino" CZ
- 1952: Fiat 8V Zagato
- 1953: Osca 4500 Biondetti
- 1954: Maserati A6G/54 2000 Zagato Berlinetta
- 1955: Alfa Romeo 1900C SS Zagato Coupe
- 1955: Maserati A6G/54 2000 Zagato Spyder
- 1956: Maserati A6G/54 2000 Zagato Coupé Speciale
- 1956: Fiat Abarth 750 GT
- 1958: AC Ace-Bristol Zagato
- 1957: Alfa Romeo Giulietta SZ
- 1957: Jaguar XK 140 Z
- 1957: Lancia Appia GT
- 1957: Maserati 450S Costin Coupé
- 1958: Lancia Flaminia Sport
- 1960: Fiat Abarth 1000
- 1960: Aston Martin DB4 GT Zagato
- 1960: Bristol 406
- 1961: Bristol 407
- 1962: Osca 1600 GTZ
- 1962: Alfa Romeo 2600 SZ
- 1962: Lancia Flaminia Tubolare
- 1962: Lancia Flavia Sport
- 1963: Alfa Romeo Giulia TZ
- 1964: Lancia Flaminia Super Sport
- 1964: Hillman Zimp
- 1965: Alfa Romeo Gran Sport Quattroruote
- 1965: Lamborghini 3500 GTZ
- 1966: Lancia Fulvia Sport
- 1967: Lancia Flavia Super Sport
- 1967: Shelby Zagato
- 1969: Alfa Romeo Junior Z
- 1969: Volvo GTZ
- 1970: Cadillac Eldorado NART
- 1972: Iso Varedo
- 1972: Alfa Romeo 1600 Junior Z
- 1974: Zagato Zele
- 1975: Bristol 412
- 1976: Lancia Beta Spider
- 1984: Maserati Spyder
- 1986: Aston Martin V8 Zagato
- 1988: Autech Zagato Stelvio
- 1988: Maserati Karif
- 1989: Alfa Romeo SZ
- 1991: Ferrari 348 TB Zagato Elaborazione
- 1992: Alfa Romeo RZ
- 1992: Lancia Hyena
- 1992: Fiat 500 Z-ECO
- 1993: F.I.V.E Formula Junior Elettrosolare
- 1993: Ferrari FZ93
- 1993: Autech Zagato Gavia
- 1996: Fiat Bravobis
- 1997: Lamborghini Canto
- 1998: Toyota Harrier Zagato
- 1998: Aston Martin V8 Vantage Special Series II
- 2001: Toyota VM180 Zagato
- 2001: Alfa Romeo 147 Spider Concept Zagato
- 2002: Aston Martin DB7 Zagato
- 2003: Aston Martin DB AR1
- 2004: Aston Martin Vanquish Zagato Roadster
- 2004: Lancia Fulvia Concept
- 2005: Lancia Ypsilon Sport Concept
- 2006: Ferrari 575 GTZ
- 2006: Toyota Harrier Zagato
- 2007: Maserati GS Zagato
- 2007: Ferrari 599 GTZ Nibbio Zagato
- 2007: Ferrari Zagato 599 GTZ Nibbio Spyder
- 2008: Spyker C12 Zagato
- 2008: Bentley Continental GTZ
- 2008: Diatto Ottovù Zagato
- 2009: Perana Z-One
- 2009: Ferrari 550 GTZ Barchetta
- 2010: Alfa Romeo TZ3 Corsa
- 2011: Fiat 500 Coupé Zagato
- 2011: Alfa Romeo TZ3 Stradale
- 2011: Aston Martin V12 Zagato
- 2012: AC 378 GT Zagato
- 2012: BMW Zagato Coupé
- 2012: BMW Zagato Roadster
- 2013: Aston Martin DBS Coupe Zagato Centennial
- 2013: Aston Martin DB9 Spyder Zagato Centennial
- 2013: Porsche Carrera GTZ
- 2014: Lamborghini 5-95 Zagato
- 2014: Aston Martin Virage Zagato Shooting Brake
- 2015: Thunder Power Sedan Concept
- 2015: Maserati Mostro Zagato
- 2016: Aston Martin Vanquish Zagato
- 2016: MV Agusta F4Z
- 2017: IsoRivolta Zagato Vision Gran Turismo Concept
- 2017: Aston Martin Vanquish Zagato Volante
- 2018: Aston Martin Vanquish Zagato Speedster
- 2018: Aston Martin Vanquish Zagato Shooting Brake
- 2018: Lamborghini L595 Zagato Roadster
- 2019: Aston Martin DBS GT Zagato
- 2020: IsoRivolta GTZ
- 2022: Maserati Mostro Zagato Barchetta
- 2022: Alfa Romeo Giulia SWB Zagato
- 2024: Zagato AGTZ Twin Tail
Studyjne
[edytuj | edytuj kod]- Zagato Aster Coupé (1972)
- Zagato Raptor (1996)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zagato. [dostęp 2022-09-25]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Zagato – to już sto lat! Historia aut z bąbelkowym dachem. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ 100 lat Zagato - karoseria na miarę z Mediolanu. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ a b c d e Zagato. Ponad sto lat magii. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ Zagato Aster Coupé. [dostęp 2022-09-25]. (ang.).
- ↑ The Zagato Zele 1000: A Quirky Electric Car From The 1970s. [dostęp 2022-09-25]. (ang.).
- ↑ Autech Zagato Gavia Is An Italian-Japanese Collab You Never Heard Of. [dostęp 2022-09-25]. (ang.).
- ↑ Toyota Harrier Zagato: Lexus RX na balu maskowym. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ Spyker C12 Zagato. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ Genewa 2008: Bentley Continental GTZ – brytyjski arystokrata w kreacji Zagato. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ Zagato: Diatto GT Ottovu trafia do produkcji. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ IsoRivolta GTZ to nowy projekt od Zagato. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ 100 years of Zagato: The best of each decade. [dostęp 2022-09-25]. (ang.).