Zdzisław Stroński

Zdzisław Karol Stroński
	; Zdzisław Stroński około 1935 roku
Data i miejsce urodzenia	24 października 1894 ; Stryj
Data i miejsce śmierci	28 grudnia 1972 ; Warszawa
	Poseł na Sejm II, III i IV kadencji; (II Rzeczypospolitej)
Okres	od 1928; do 1938
Przynależność polityczna	BBWR, OZN
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zdzisław Karol Stroński (Doliwa-Stroński) (ur. 24 października 1894 w Stryju, zm. 28 grudnia 1972 w Warszawie) – polski historyk, prezydent Stanisławowa, poseł na Sejm II, III i IV kadencji w II Rzeczypospolitej.

Życiorys

Uczył się w Filii C. K. Gimnazjum w Stryju, gdzie w 1914 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie byli m.in. Ludwik Iwaszko, Wiktor Pikulski, Władysław Tadeusz Podoski)^[1]. W Stryju należał do: Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” (od 1910 roku), Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (skazany za członkostwo), od 1912 roku w skautingu i Związku Strzeleckim „Strzelec”. Po wybuchu I wojny światowej wszedł w skład Legionu Wschodniego.

We wrześniu 1914 roku został aresztowany w Nowym Sączu przez żandarmerię austriacką i wcielony do 20 pułku piechoty Austro-Węgier, później do 9 pułku piechoty Austro-Węgier. Ze względu na stan zdrowia został zwolniony z wojska i wyjechał do Wiednia, gdzie ponownie włączył się w działalność niepodległościową. Jesienią 1915 roku podjął studia na Uniwersytecie Lwowskim, znów wcielony do wojska austriackiego, wznowił studia w zimie 1918 roku, tym razem na Uniwersytecie Jagiellońskim.

31 października 1918 roku wstąpił do tworzącego się 33 pułku strzelców (późniejszego 20 pułku piechoty Ziemi Krakowskiej), z którym wziął udział w wojnie polsko-ukraińskiej. W kwietniu 1919 roku został awansowany do stopnia plutonowego. W tym roku został zdemobilizowany i kolejny raz powrócił na Uniwersytet Jagielloński. W tym czasie zasiadał w zarządzie krakowskiego „Strzelca”.

Od lipca do października 1920 roku służył ochotniczo w Wojsku Polskim w obliczu wojny polsko-bolszewickiej. Był przydzielony do Inspektoratu Armii Ochotniczej w Krakowie.

31 października 1922 roku doktoryzował się z historii na Wydziale Filozoficznym UJ, po czym powrócił do Lwowa, gdzie podjął pracę w Archiwum Ziemskim oraz jako nauczyciel w Gimnazjum Żeńskim Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu.

W późnych latach 20. współorganizował we Lwowie Związek Zawodowy Nauczycielstwa Polskich Szkół Średnich. Wchodził w skład wielu organizacji naukowych i oświatowych.

W 1926 współtworzył Związek Naprawy Rzeczypospolitej. W 1927 roku został wybrany na radnego Rady Miasta Lwowa i radnego powiatu lwowskiego. 10 marca 1932 roku został zaprzysiężony na urząd wiceprezydenta Lwowa^[2]. W wyborach samorządowych 1934 ponownie uzyskał mandat radnego rady miejskiej we Lwowie, startując z ramienia listy nr 1 (prorządowej)^[3]. W kwietniu 1935 został prezydentem Stanisławowa. 14 kwietnia 1937 roku^[4] zrezygnował z tej funkcji^[5] w związku ze skandalem obyczajowym^[6]. Po jego ustąpieniu na urząd prezydenta został wybrany Franciszek Kotlarczuk^[7].

Politycznie był związany z BBWR. W 1928 roku został członkiem Rady Województw Południowo-Wschodnich i Rady Grodzkiej BBWR we Lwowie. Po rozwiązaniu BBWR, jesienią 1935 roku, został członkiem powołanego w 1937 roku Obozu Zjednoczenia Narodowego.

W wyborach parlamentarnych w 1928 roku został wybrany posłem na Sejm II kadencji (1928–1930) z ramienia BBWR w okręgu nr 51 (Lwów – powiat). Wszedł w skład Prezydium i został skarbnikiem klubu parlamentarnego BBWR, pracował w komisji prawniczej^[6]^[8].

W wyborach parlamentarnych w 1930 roku został ponownie wybrany posłem na Sejm III kadencji (1930–1935) z tego samego okręgu (nr 51). W kadencji tej pracował w komisjach: administracyjnej (był jej wiceprzewodniczącym), oświatowej i budżetowej^[6]^[8].

W wyborach parlamentarnych w 1935 roku został znów wybrany posłem na Sejm IV kadencji (1935–1938) 78 132 głosami z okręgu nr 66, obejmującego powiaty: stanisławowski, tłumacki i nadwórniański. Pracował w komisjach administracyjno-samorządowej i budżetowej^[9].

W czasie II wojny światowej był żołnierzem AK.

Po 1945 roku był dyrektorem Centrali Handlu Drewnem „Paged”, następnie pracował w Technikum Budowlanym nr 1 w Warszawie. Był członkiem Prezydium Zarządu Stołecznego TPPR.

Odznaczenia

Życie rodzinne

Był synem Alfreda (urzędnika Kolejowego) i Karoliny.

Był dwukrotnie żonaty:

ok. 1920 roku ożenił się z Marią Korniłłowicz (1895–1944, działaczką niepodległościową i nauczycielką, zmarłą w Auschwitz-Birkenau^[10]), z którą miał córkę Annę (1922–1977), zamężną Strońską-Jodłowską oraz syna Andrzeja Marka (1931–1933)
drugą żoną była Zofia Krystyna Broniewska^[11]^[6].

Został pochowany 4 stycznia 1973 roku na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera CII28-2-9)^[12].

Przypisy

↑ Sprawozdanie Kierownictwa Filii C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1914. Stryj: 1914, s. 44, 56-57.
↑ Z Rady Miejskiej. Zaprzysiężenie wiceprez. dr. Strońskiego. „Słowo Polskie”. Nr 71, s. 7, 12 marca 1932.
↑ Oficjalne wyniki wyborów do Rady Miejskiej we Lwowie. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 130 z 31 maja 1934.
↑ Olga Ciwkacz: Skarby archiwum kresowych: szopka stanisławowska z roku pańskiego MCMXXXVII. W: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej. T. II. Białystok: 2010, s. 319.
↑ Pożegnanie prezydenta m. Stanisławowa posła dr. Strońskiego. „Wschód”. 45, s. 5, 20 kwietnia 1937.
↑ ^a ^b ^c ^d Adrian Tyszkiewicz: Stroński (Doliwa-Stroński) Zdzisław Karol. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 44: Strepa Jakub – Strutyński Jan. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Nauk – Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla, 2006, s. 390–392. ISBN 83-88909-48-7.
↑ Nowy prezydent m. Stanisławowa. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 227 z 6 października 1937.
↑ ^a ^b Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP: Zdzisław Stroński. [dostęp 2012-07-15].
↑ Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936, s. 223.
↑ Olga Ciwkacz: Skarby archiwum kresowych: szopka stanisławowska z roku pańskiego MCMXXXVII. W: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej. T. II. Białystok: 2010, s. 320.
↑ Zdzisław Karol Stroński w Wielkiej genealogii Minakowskiego. [dostęp 2012-07-15].
↑ Miejsce pochówku. [dostęp 2020-02-14].

[1] Sprawozdanie Kierownictwa Filii C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1914. Stryj: 1914, s. 44, 56-57.

[2] Z Rady Miejskiej. Zaprzysiężenie wiceprez. dr. Strońskiego. „Słowo Polskie”. Nr 71, s. 7, 12 marca 1932.

[3] Oficjalne wyniki wyborów do Rady Miejskiej we Lwowie. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 130 z 31 maja 1934.

[4] Olga Ciwkacz: Skarby archiwum kresowych: szopka stanisławowska z roku pańskiego MCMXXXVII. W: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej. T. II. Białystok: 2010, s. 319.

[5] Pożegnanie prezydenta m. Stanisławowa posła dr. Strońskiego. „Wschód”. 45, s. 5, 20 kwietnia 1937.

[PSB-6] Adrian Tyszkiewicz: Stroński (Doliwa-Stroński) Zdzisław Karol. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 44: Strepa Jakub – Strutyński Jan. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Nauk – Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla, 2006, s. 390–392. ISBN 83-88909-48-7.

[7] Nowy prezydent m. Stanisławowa. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 227 z 6 października 1937.

[BS-8] Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP: Zdzisław Stroński. [dostęp 2012-07-15].

[S-9] Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936, s. 223.

[10] Olga Ciwkacz: Skarby archiwum kresowych: szopka stanisławowska z roku pańskiego MCMXXXVII. W: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej. T. II. Białystok: 2010, s. 320.

[M-11] Zdzisław Karol Stroński w Wielkiej genealogii Minakowskiego. [dostęp 2012-07-15].

[12] Miejsce pochówku. [dostęp 2020-02-14].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]