Województwo świętokrzyskie

Województwo świętokrzyskie
Lokalizacja
Herb
Flaga
Główne informacje
Stolica	Kielce
Waluta	złoty
Liczba ludności	1 187 693
Język	polski

Województwo świętokrzyskie – jednostka podziału administracyjnego w południowej części centralnej Polski. Siedzibą władz województwa świętokrzyskiego są Kielce.

Charakterystyka

Powierzchnia województwa świętokrzyskiego to 11 710,5 km², a liczba mieszkańców wynosi 1 241 546. Dzieli się na 14 powiatów, włącznie z Kielcami – miastem na prawach powiatu.

Geografia

Województwo świętokrzyskie położone jest w południowo-wschodniej Polsce i graniczy z województwami: śląskim, małopolskim, podkarpackim, lubelskim, mazowieckim i łódzkim. Leży w obrębie Wyżyny Małopolskiej, na obszarze obejmującym:

• Wyżynę Kielecką
• Nieckę Nidziańską
• wschodnią część Wyżyny Przedborskiej

Klimat

Klimat Gór Świętokrzyskich i pobliskich terenów w powiecie opatowskim, ostrowieckim, kieleckim, staszowskim czy skarżyskim znacznie różni się od otaczających województwo świętokrzyskie regionów. Średnia temperatura roczna jest o około 1–2 °C niższa od temperatury w mazowieckim i Warszawie i wynosi 6–7 °C. Najcieplejsze regiony to Niecka Nidziańska i Kotlina Sandomierska. Średnia suma opadów waha się od 650 do 900 mm rocznie. Najwyższe szczyty pokryte są śniegiem od listopada do kwietnia.

Historia

Przynależność historyczna

Obszar województwa świętokrzyskiego leży w całości na obszarze historycznej Małopolski.

Gospodarka

Województwo świętokrzyskie ma charakter przemysłowo-rolniczy. Występuje tutaj wyraźny podział na przemysłową północ i rolnicze południe. Większość ośrodków miejskich w woj. świętokrzyskim znajduje się na terenie dawnego Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, skupiając znaczną w skali województwa świętokrzyskiego liczbę miejsc pracy w przemyśle. Podstawowymi bogactwami naturalnymi województwa są kopaliny mineralne; pokłady kamienia gipsowego należą do najbogatszych w Europie. W 2012 świętokrzyska produkcja wapna stanowiła 56,3% produkcji kraju, a produkcja kruszywa mineralnego łamanego – 24,6%. Województwo świętokrzyskie jest również potentatem w produkcji cementu. W trzech cementowniach zlokalizowanych na jego terenie (Ożarów, Małogoszcz, Nowiny) powstaje jedna czwarta cementu produkowanego w Polsce.

W przygotowanym przez tygodnik „Polityka” rankingu 500 największych polskich firm za 2012, znalazło się 14 przedsiębiorstw mających swoją siedzibę w województwie świętokrzyskim, w tym siedem w Kielcach. Wszystkie znajdowały się za pięćdziesiątym miejscem na liście.

• 
  Urząd Wojewódzki w Kielcach
• 
  Cementownia Ożarów
• 
  Panorama Bodzentyna
• 
  Kościół św. Trójcy w Starachowicach
• 
  Park Zdrojowy w Busku-Zdroju
• 
  Ratusz w Sandomierzu

Powiaty

Powiaty województwa świętokrzyskiego

Powiaty grodzkie

• Kielce

Powiaty ziemskie

• buski
• jędrzejowski
• kazimierski
• kielecki
• konecki
• opatowski
• ostrowiecki
• pińczowski
• sandomierski
• skarżyski
• starachowicki
• staszowski
• włoszczowski

Jaskinia Raj

Rezerwat „Gagaty Sołtykowskie”

Przyroda

Świętokrzyski Park Narodowy – związany z pasmem Łysogór, wzniesieniami Klonowa i Doliną Wilkowską. Wszystkie te tereny tworzą Góry Świętokrzyskie, których najwyższymi szczytami są Łysica – 614 m n.p.m. i Łysa Góra – 595 m n.p.m. Zbocza porastają unikatowe w skali kraju lasy jodłowe, pomiędzy którymi natrafić można na skalne rumowiska znane jako gołoborza. Liczne są też pojedyncze głazy jak Skała Agaty i źródła z których można czerpać wodę. Wśród pozaprzyrodniczych atrakcji parku znajdują się klasztor benedyktynów, osada średniowieczna w Hucie Szklanej czy Kaplica św. Franciszka.

Nadnidziański Park Krajobrazowy – zlokalizowany na południu województwa ciągnie się od Nowego Korczyna do Motkowic, w dolinie Nidy. Meandrująca rzeka, łąki i ostatnie stepowe krajobrazy Europy Środkowej, gipsowe formacje geologiczne i lasy łęgowe z szuwarami stanowią wyjątkowo piękną kompozycję, umykającą oczom wielu podróżnych jadących sąsiadującą drogą krajową.

Jaskinia Raj – podobnie jak kilkanaście innych jaskiń województwa położona jest u podnóża Łysej Góry. Należy do najpiękniejszych w Polsce, ma 240 m długości i dostępna jest do zwiedzania. Posiada wyjątkową szatę naciekową, liczne oczka wodne, a także pozostałości prehistoryczne jakie można zobaczyć na specjalnej wystawie. Jest to główna atrakcja Chęcin, zlokalizowana w dzielnicy Dobrzączka blisko DW 762.

Warto zobaczyć

• Sandomierz – wąwozy lessowe, jedno z najbardziej zabytkowych i pięknych miast w Polsce, ratusz, Brama Opatowska, kościoły, kamieniczki
• Kielce
• Wiślica – interesujące miasteczko (odzyskało prawa miejskie 1 stycznia 2018, to najmniejsze miasto w Polsce) z ciekawymi zabytkami
• Jędrzejów – pierwsze w Polsce opactwo cystersów (1147 r.), jedno z największych w świecie muzeum zegarów, początkowa stacja Ciuchci Ponidzie
• Nagłowice – muzeum Mikołaja Reja
• Kurozwęki – odrestaurowany zamek udostępniony do zwiedzania, najstarsza w Polsce stadnina koni arabskich, hodowla bizona amerykańskiego
• Chańcza – zalew na rzece Chańczy z ośrodkami rekreacyjnymi
• Chęciny – stare miasteczko z licznymi zabytkami. Nad miastem na wzgórzu zamek Kazimierzowski stanowiący do XVII w. skarbiec koronny, jaskinia „Raj”
• Opatów – wspaniała kolegiata romańska z końca XII w., Lochy pod miastem liczące 4 kondygnacje w głąb, pozostałości murów miejskich, zabytkowy klasztor bernardynów i inne zabytki
• Szydłów – dobrze zachowany układ murów miejskich i wiele zabytkowych budowli z poł. XIV w.
• Tokarnia – skansen wsi świętokrzyskiej
• Wąchock – klasztor cystersów z zachowanym trzonem romańskim, centrum kawałów o sołtysach
• Krzemionki – rezerwat archeologiczny – kopalnie krzemienia pasiastego z okresu neolitu (2600 lat p.n.e.)
• Nowa Słupia – muzeum starożytnego hutnictwa (dymarki), dawna szkoła benedyktyńska, droga królewska na Święty Krzyż
• Bałtów – przełom Kamiennej, Park Jurajski, zabytkowy pałac i młyn wodny oraz wiele innych atrakcji turystycznych
• Sobków – odrestaurowany zamek rycerski na bazie którego stworzono ośrodek rekreacyjny
• Oblęgorek – dworek-muzeum Henryka Sienkiewicza
• Skarżysko-Kamienna – wierna replika Ostrej Bramy z Wilna, muzeum im. Orła Białego z bogatą ekspozycją, ruiny Wielkiego Pieca, Kościół Najświętszego Serca Jezusowego
• Sielpia Wielka – muzeum staropolskiego hutnictwa, zalew na Sielpi z ośrodkami wczasowymi
• Samsonów – ruiny huty z pierwszym w Polsce wielkim piecem z poł. XVII w.
• Ujazd – ruiny zamku Krzyżtopór
• Zagnańsk – dąb „Bartek”
• Psary – jedyne w Polsce centrum satelitarne
• Kałków – sanktuarium
• Solec-Zdrój – uzdrowisko
• Busko-Zdrój – uzdrowisko

Bezpieczeństwo

W województwie świętokrzyskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Kielcach i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999.

W województwie świętokrzyskim znajduje się 17 jednostek ratowniczo-gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej – trzy w Kielcach, dwie w Ostrowcu Świętokrzyskim, po jednej w pozostałych 11 miastach powiatowych, w tym w Sandomierzu oraz w Chmielniku. Oprócz tego w województwie funkcjonuje 16 oddziałów straży miejskiej, w tym w Sandomierzu i cztery oddziały straży gminnej.

---