New York

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Neuva York        Stat: Stat Unì d'América Coordinà: Latitudin: 40° 42′ 46′′ N Longitudin: 74° 0′ 21′′ O Autëssa: 10 m s.l.m. Surfassa: 1.214 km² Abitant: 8.550.405 (2015) Comun dj'anviron: contea di Westchester, contea di Union, contea di Hudson, contea di Nassau, contea di Bergen CAP: 10000–10499, 11004–11005, 11100–11499, 11600–11699 Prefiss tel.: 212, 347, 646, 718, 917, 929 Sit istitussional Neuva York (New York an anglèis) a l’é la prima sità djë Stat Unì d'América, con 8 405 837 d'abitant (2012). Geografìa La zòna oraria 'd Neuva York a l'é sinch ore a òvest dël meridian ëd Greenwich. La sità as treuva për na part an sla tèra-fërma e për n'àutra part ansima a ìsole, a la boca dël fium Hudson ant l'océan Atlàntich. A l'é la nos ëd na dësmisurà costeilassion ëd na senten-a 'd sità ch'a spantia da Boston a Filadelfia, ant un teritòri trasformà an na manera ancreusa da l'urbanisassion. L'aglomerà urban ëd Neuva York a së spantia an doi stat, Neuva York e Neuv Jersey e a argropa 17 contà an quatr aree metropolitan-e. La sità ëd Neuva York as treuva ant l'ùnich pont dla còsta atlàntica an corispondensa d'un passage còmod ant la caden-a dj'Apalachi, visadì an corispondensa dla comba anté ch'a scor ël fium Hudson ch'a consent le comunicassion con la region dij Gran Lagh e la pian-a dël Mississippi. A nòrd, travers la comba dël fium Richelieu, as riva a Montréal e a la comba dël San Lorens. La topografìa dla zòna a l'é caraterisà dal fond-se ëd tèra e mar. Na gròssa ìsola, Long Island, a coata l'ansediament da j'orissi dl'est e dël nòrd-est; un cordon dla rivera, Sandy Hook a fonsion-a da strompa-onde a sud. A l'anterior a-i é n'ansem ëd gòlf ancreus, la strèita 'd Long Island e ij doi branch dël Hudson (Hudson River e East River) a ambrasso l'ìsola ëd Manhattan e as taco torna për formé la pi gròssa dëstèisa d'eva dël pòrt, an tra Neuv Jersey e Staten Island. Clima J'invern a Neuva York a son longh e rèid (ëd sòlit, quatr mèis, da dzèmber a l'ancamin d'avril). Soa posission an sël fianch oriental dël continent a l'é la càusa d'un clima continental. La temperadura media a gené a l'é ëd 0 gré; d'invern a-i son soens ëd tormente, ch'a peulo anterompe le comunicassion për vàire ore. Sbassament a l'amprovista dla temperadura a peulo porté sota ij -20 gré. D'istà, la temperadura media a resta dzora ij 20 gré, con ponte fin-a a 35 gré. Stòria La stòria dla sità a ancamin-a cand dël 1626 Peter Minuit a l'é stàit nominà diretor dle colònie olandèise e, rivà a Manhattan, a l'ha catà l'ìsola antrega da j'indian, për vintequatr dòlar ëd valor an përlin-e e bindej. Minuit a l'ha fabricà un fòrt a la ponta meridional e a l'ha ciamalo Neuv Àmsterdam. La sità a l'é stàita ancorporà ant ij Neuv Pais Bass dël 1653. An col ann, a contava eut-sent abitant. La sità a l'é stàita conquistà da j'anglèis a j'8 dë stèmber 1664. A l'ha cangià sò nòm an Neuv York, an onor dël duca ëd York. La statua dla libertà a l'é stàita dëscoatà ai 6 d'otóber 1886. Musé Musé metropolitan Manifestassion La statua dla Libertà Tuti j'agn as cor la maraton-a 'd Neuva York ant le stra dla sità. La prima edission a armonta al 1970. Aministrassion Ël sìndich a l'é Bill De Blasio (democràtich, dal 2013). Sità binele New York l’é binelà con: Tokyo, Giapon Paris, Fransa Pechin, Cin-a Madrid, Spagna Ël Càiro, Egit Santo Domingo, Repùblica Dominican-a Roma, Italia Bùdapest, Ungherìa Gerusalem, Israel Sydney, Australia Londra, Regn Unì Johannesburg, Sudàfrica Toronto, Canadà Limerick, Irlanda

Aiuto per la lettura Ayuda para la lectura Help for Reading Rintré ant la Piòla Contaté j'Aministrator Lìber për Amprende Coression ortogràfica Tastadura piemontèisa Portaj e Proget Agiut pr'ij Contributor Travajòt sempi