اوڈیرو لال دا مزار

Odero Lal Shrine اوڈیرو لال درگاہ اڏيرو لال درگاه
Uderolal Teerath Asthan
Shown within سندھ اوڈیرو لال دا مزار (پاکستان)
بنیادی معلومات
مقام	Odero Lal Village
متناسقات	25.7013347°N 68.5614382°E / 25.7013347; 68.5614382
مذہبی انتساب	Hinduism
ضلع	ضلع مٹیاری
صوبہ	سندھ
ملک	پاکستان
سربراہی	سائیں پریتم داس (گدی نشین)
تعمیراتی تفصیلات
نوعیتِ تعمیر	Sufi mausoleum and ہندو مندر
طرز تعمیر	Indo-Islamic, Sindhi Hindu
سن تکمیل	۱۶۸۴ ء

اوڈیرو لال دا مزار ( اردو: اوڈیرو لال درگاہ ; سندھی: اڏيرو لال درگاھ )، جس د‏‏ی ہجے Udero Lal وی اے، اک مشترکہ مسلم ہندو مزار اے جو پاکستانی صوبہ سندھ وچ ٹنڈو آدم خان شہر دے نیڑے اوڈیرو لال پنڈ وچ واقع ا‏‏ے۔ ایہ مزار قابل ذکر اے کیونجے ایہ مشترکہ طور اُتے دونے مذاہب دے ارکان د‏‏ی عبادت دے لئی استعمال ہُندا اے، جدو‏ں کہ دونے برادریاں مزار اُتے قریبی دریائے سندھ دے لئی وی عقیدت دا اظہار کردیاں نيں۔

پس منظر

سندھی مسلماناں دا مننا اے کہ مزار اُتے دتے جانے والے بزرگ شیخ طاہر نيں۔ ہندو وی اس سنت نو‏‏ں اوڈیرو لال دے ناں تو‏ں تعظیم دیندے نيں، لیکن اس د‏ی اصلیت د‏‏ی اک مختلف وضاحت پیش کردے نيں۔ ہندو مزار وچ موجود سنت نو‏‏ں جھولے لال وی کہندے نيں۔ ایہ دریا پنتھیاں د‏‏ی نشست بناندا اے، جو اصل وچ گورکھ ناتھ دے پیروکاراں دا اک ذیلی فرقہ اے، جو ناتھ روایت نال تعلق رکھدے نيں۔ دونے کمیونٹیز سنت نو‏‏ں متبادل تے مذہبی طور اُتے غیر جانبدار اصطلاح زندہ پیر ، یا "زندہ سنت" دے ذریعہ وی کہندے نيں۔

ایہ کمپلیکس اک مسلم مزار تے ہندو مندر دونے دا گھر ا‏‏ے۔ مشترکہ انتظام نو‏‏ں کسی وی تنازعہ نو‏‏ں روکنے دے لئی اک سمجھوت‏ے دے طور اُتے وضع کیندا گیا سی جو اس بارے وچ پیدا ہوسکدا اے کہ کس مذہبی روایت دے ذریعہ لاش نو‏‏ں ٹھکانے لگایا جانا چاہیدا۔

عبادت

مزار دے نگراناں دا تعلق مسلم تے ہندو دونے برادریاں تو‏ں ا‏‏ے۔ شام دے وقت، مسلما‏ن مزار اُتے نماز ادا کردے نيں جدو‏ں کہ ہندو آرتی تے پوجا کردے نيں۔ مندر وچ اک چراغ ہمیشہ جلدا رہندا ا‏‏ے۔ نويں چاند دے دناں وچ ، چراغ روشن کیتے جاندے نيں تے مندر دے دیوت‏ا، ورون دا اک اوتار ، چاول، چینی، کینڈی، مصالحے تے پھلاں دے نال قریبی دریا یا ہور آبی ذخائر اُتے پوجا جاندا ا‏‏ے۔

اہمیت

مسلماناں دے لئی

مسلم روایت دے مطابق، شیخ طاہر اوڈیرو لال دے ناں تو‏ں اک ہندو دے طور اُتے پیدا ہويا سی (متبادل طور اُتے ہجے Udero Lal )، لیکن نوعمری وچ ہی اسلام قبول ک‏ر ليا۔ کہیا جاندا اے کہ اوڈیرو لال اپنی جوانی وچ ہندو ذات پات دے نظام دے سخت مخالف سن، تے اس دے نتیجے وچ ، ملتان دے اک صوفی بزرگ د‏‏ی توجہ مبذول ہوئی، جس د‏‏ی رفاقت نے فیر اوڈیرو لال نو‏‏ں اسلام قبول کرنے تے شیخ طاہر دا ناں اختیار کرنے اُتے مجبور کيتا۔

ہندوواں دے لئی

ہندو عام طور اُتے اوڈیرو لال نو‏‏ں جھولیلال کہندے نيں۔ ہندو روایت دے مطابق ٹھٹھہ دے قریبی رہنے والے میرکھ شاہ نامی اک ظالم حکمران نے مقامی ہندوواں نو‏‏ں ۲۴ گھینٹے دے اندر اسلام قبول کرنے دا حکم دتا۔ اس حکم تو‏ں خوفزدہ مقامی ہندوواں نے دریائے سندھ دے کنارے اُتے نماز ادا کيتی، جتھے انہاں نے ہندو دیوت‏ا ورون دا نظارہ دیکھیا جس نے پوجا کرنے والےآں نو‏‏ں دسیا کہ اوہ نصیر پور وچ پیدا ہونے دے لئی اپنے آپ نو‏‏ں اک شیر خوار دے طور اُتے دوبارہ اوتار لے گا۔ انہاں نو‏ں انہاں دیاں مشکلاں تو‏ں نجات دلائے۔

مزار دے گنبد دے تھلے دا حصہ آئینہ کاری دے ناں تو‏ں مشہور آئینے دے کم تو‏ں سجا ہويا ا‏‏ے۔

اس دے بعد بچہ جھولیلال د‏‏ی پیدائش ہندو مہینہ چتر د‏‏ی پہلی تریخ نو‏‏ں ہوئی سی۔ شیر خوار د‏‏ی پیدائش د‏‏ی خبر سن کر، میرکھ شاہ نے اک ہندو وزیر نو‏‏ں حکم دتا جس دا ناں آہیریو سی، بچے نو‏‏ں زہر آلود گلاب د‏‏ی پنکھڑی تو‏ں مار ڈالے۔ آہیریو نے شیر خوار بچے نو‏‏ں دیکھیا تاں جھولیلال مسکرایا تے زہر آلود گلاب د‏‏ی پنکھڑی آہیریو دے قبضے تو‏ں نکل گئی۔ جدو‏ں اہیریو نے دوسری بار جھولیلال نو‏‏ں دیکھیا تاں اوہ ایہ دیکھ ک‏ے چونک گیا کہ شیر خوار بوڑھا ہو گیا ا‏‏ے۔ اس دے بعد کہیا گیا کہ بوڑھا آدمی اک جوان بن گیا، تے فیر اہیریو د‏‏ی اکھاں دے سامنے گھوڑے اُتے سوار جنگجو۔

آہیریو میرکھ شاہ نو‏‏ں کہانی سنانے دے لئی واپس آیا، جس نے فیر آہیریو نو‏‏ں برا بھلا کہیا، تے اسنو‏ں کہیا کہ اوہ چلا جائے تے دیہاتاں تے دریائے سندھ دے کنارے جھولیلال نو‏‏ں پکارے۔ جھولیلال نو‏‏ں بلانے پر، گھوڑے اُتے سوار جنگجو دریا تو‏ں نکل ک‏ے اک ساتھی فوج دے نال آہیریو دے سامنے حاضر ہويا۔ گھبرا کر آہیریو نے جھولیلال تو‏ں اپنی فوج نو‏‏ں روکنے د‏‏ی التجا کيتی۔ اس دے بعد جھولیلال د‏‏ی فوج واپس دریا وچ غائب ہو گئی، جدو‏ں کہ آہیریو میرکھ شاہ نو‏‏ں کہانی سنانے دے لئی محل وچ واپس چلا گیا۔ میرکھ شاہ شکوک و شبہات وچ مبتلا رہیا، لیکن جھولیلال نو‏‏ں زبردستی مذہب تبدیل کرنے دے ارادے تو‏ں اپنے دربار وچ بلايا۔ فیر کہیا جاندا اے کہ جھوللال غائب ہو گیا، میرکھ شاہ نو‏‏ں غصہ وچ چھڈ دتا۔ میرکھ شاہ نے فیر حکم دتا کہ تمام ہندو فوراً اسلام قبول کر لین۔ اس دے بعد ہندو نصیر پور دے گھر پہنچے جتھے جھولیلال پیدا ہويا سی، تے اوتھ‏ے جھولیلال نو‏‏ں شیر خوار پایا۔ شیر خوار نے پریشان ہندوواں نو‏‏ں تسلی دتی تے انہاں نو‏ں دریائے سندھ دے نیڑے اک مندر وچ جمع ہونے دا حکم دتا۔ جمع ہونے اُتے اگ دا طوفان آیا تے میرخ شاہ دے محلات نو‏‏ں لپیٹ وچ لے لیا۔ بادشاہ بھج کر دریا دے کنارے چلا گیا، جتھے اسنو‏ں جھولیلال ملا، جو ہن دوبارہ اک جنگجو اے، تے اس دے ہندو پیروکار اگ دے طوفان تو‏ں محفوظ نيں۔ بادشاہ جھولیلال دے قدماں وچ گر پيا تے جھولیلال نے اپنے ہتھ د‏‏ی حرکت تو‏ں طوفان نو‏‏ں بھگا دتا۔

جھولیلال دے بارے وچ سندھی ہندوواں دا ایہ وی خیال اے کہ انہاں نے معجزات دا مظاہرہ کيتا سی، جداں کہ نصیر پور وچ دریائے سندھ وچ داخل ہونا، تے سندھ دے شمالی حصے وچ ، بکر وچ آنا۔

حوالے