عبدالرحمان
| عبدالرحمان | |
| فائل:Abdul al Rahman I.jpg | |
| جمیا: | 731 دمشق - 788 قرطبہ |
| راج ویلہ: | 755 - 788 |
| دیس : | سپین پرتگال |
عبدالرحمان (731 - 788) قرطبہ سپین چ بنو امیہ ٹبر دا اک آکو سی۔ اوہنے قرطبہ، سپین چ بنو امیہ دے راج نون ٹوریا جدوں ایہ ریندے اسلامی دیساں چ مک گیا سی۔ عبدالرحمان دا جوڑ مکہ، عرب دے قبیلے قریش نال سی۔ جیڑا دمشق توں ساری اسلامی دنیا تے راج کر ریا سی۔ بنو امیہ دے راج دے مک جان تے اوہ سپین ٹر آیا قرطبہ نوں اپنا راجگڑھ بنایا تے سپین چ بنو امیہ دے راج نوں ٹوریا جیہڑا اگلیاں تین صدیاں تک چلدا ریا۔
عبدالرحمان دسویں اموی خلیفہ ہشام بن عبدالملک دا پوتا سی تے ہلے اوہ نکا ای سی کہ اودے لئی سوچ لیا گیا سی کہ اونو اگلا خلیفہ بنایا جاؤ گا۔ اوہ پتلا تے لمبا سی تے اودی ماں بربر سی۔ عبدالرجمان تے بنو امیہ دے اگلے آن والے حکمراناں نے علم انصاف رواداری تے جیداری ورگے گناں تے اک ایسی رہتل دی نیوں رکھی جیہنے سپین نوں یورپ تے دنیا دا امیر تے پڑھیا لکھیا دیس بنا دتا جینے یورپ نوں ہنیریاں چوں کڈیا۔ نیشنل جیوگرافک سوسائٹی نے اپنے 100ویں ورے چ 1988 چ سپین دے ایس ویلے انسانی تریخ دا سب توں اہم ویلہ دسیا اے۔[۱]
شام توں نسنا
[سودھو]عبدالرحمان 19 سال دا سی جدوں 750 چ عباسیاں دی بغاوت ہون نال بنو امیہ دا راج مک گیا۔ عبدالرحمان اپنے ٹبر دے کج لوکاں دے نال دمشق توں جیڑا بنو امیہ دی خلافت دا گڑھ سی ٹریا تے اک پنڈ چ لک گیا۔ ہر تھاں تے اودی کھوج جاری سی۔ بنو امیہ دے دشمن اونوں لب رۓ سن۔ بنو امیہ دا جیڑا بندہ وی لبدا سی اونوں اوہ مار چھڈدے سن۔ اپنی ٹبری، بچے تے پعیناں نوں اک گراں چ لکا کے اوہ اپنے پعرا تے نوکر بدر نال دریاۓ فرات ال آیا۔ ویری اودے پچھے لگ گۓ۔ عبدالرحمان تے اودے نوکر نے دریا چ چھال مار دتی پر اودھا نکا پعرا جیڑا کے لگدا اے ایدا ترنا نیں سی جاندا اونوں پچھا کرن آلیاں نے آکھیا کے تو واپس آجا تینوں کج نئیں کیا جاۓ گا اوہ واپس مڑ گیا تے اونوں قتل کر دتا گیا عبدالرحمان تے اودا نوکر دریاۓ فرات دے دوے کنڈے تے پونچ گۓ تے انجان راہواں تے ٹر پۓ۔ شام توں اپنی جان بچان توں مگروں اوناں نے فلسطین، تے مصر نوں پار کیتا۔
اتلے افریقہ چ بن باس
[سودھو]عبدالرحمان چھپ چھپ کے چل ریا سی تے اوہ اتلے افریقہ ال اپنی ماں دے دیس جانا چاہ ریا سی۔ ابن حبیب چڑھدے افریقہ دا گورنر سی پہلاں اوہ بنوامیہ ول سی پر ابن عباس دے مل مارن تون مگروں اوناں ول سی تے اپنے جسوسان نال عبدالرحمان نوں لب ریا سی۔
اپنے رتے والاں نال اونوں پچھاننا اوکھا نی سی عبدالرحمان تے بدر اک بربر سردار کول رے رے سن اس بربر سردار نون عبدالرحمان نال ہمدردی سی۔ ابن حبیب دے بندے اس اموی نون لبن لئی اس قبیلے دے ڈیرے چ آ گۓ بربر سردار دی کعر والی تقفا نے عبدالرحمان نوں اپنے کعر دیاں شیواں تھلے لکا دتا تاں جے اوہ دسے ناں عبدالرحمان نون مراکش جان لئی کئی سال لگ گۓ۔ عبدالرحمان 755 چ سیوتا مراکش اپڑیا۔ ایتھے سمندر دے کنڈے تے کھلو کے اندلس نون ویکھیا۔ پر اونوں ہجے شک سی جے بنو امیہ دی سلطنت دے اس دور صوبے چ اونوں جی آیان نون آکھیا جاؤ گا یا نئی۔ لوکاں دی مرضی جانن لئی اس نے بدر نوں اس سنعے نال اندلس پیجیا جے اوہ بنو امیہ دا وارث اے تے اندلس تے راج کرن دا اونوں حق اے۔ تے اندلس اودے دادا دے ویلے بنو امیہ دے تھلے آیا اندلس تے اس ویلے ماڑے امیر یوسف الفیری دا راج سی تے اے افراتفری دا ویلا سی۔ عرباں تے بربراں دے وشکار وی دوری سی تے جیڑا موقعہ اونوں افریقہ چ نئیں لبیا اونوں اندلس چ دسیا۔بدر جلدی نال افریقہ واپس آیا۔ بنو امیہ دے نمک حلالاں دی دعوت تے عبدالرحمان اندلس ول ٹر پیا۔ عبدالرحمان دے یورپ جان ویلے اودے نال بدر تے اودے کج سنگی سن۔
عبدالرحمان اندلس چ
[سودھو]عبدالرحمان اندلس چ مالکہ دے چڑھدے پاسے المنیصر دی تھاں تے اندلس اتریا۔ اے ستمبر 755 دا ویلا سی۔ سرقستہ دا چگڑا نمٹان لئی الفہری دی فوج اتلے اندلس ول گئی ہوئی سی۔ عبدالرحمان نے آسانی نال اشبیلیہ تے مل مار لیا۔ الفہری عبدالرحمان نوں نپٹن لئی سپین دے دکھن ال آیا۔ قرطبہ دے سامنے دریاۓ کبیر دے کنڈیاں تے دوۓ فوجاں آمنے سامنے ہوئیاں۔ عبدالرحمان دیاں فوجاں نے الفہری نوں ہرا دتا تے عبدالرحمان قرطبہ وچ آگیا۔ الفہری نے دوبارہ فوجاں کٹھیاں کیتیاں پر عبدالرحمان نے اونوں فیر ہرا دتا تے اوہ طلیطلہ چ مارا گیا۔عبدالرحمان نے اپنے امیر ہون دا اعلان کیتا پر ہجے اپنے آپ نوں خلیفہ نئیں آکھیا اودے امیر بننے دی خبر ساری اسلامی دنیا چ پھیل گئی بنو امیہ دے ساک تے سنگی سپین اپڑن لگ پۓ۔ عبدالرحمان نے اوناں نوں وڈے عہدیاں تے لا دتا۔ بغداد دے عباسی خلیفہ منصور نوں اک اموی شہزادے دا اندلس دا امیر اکھوانا اودیاں اکھاں چ رڈک ریا سی۔ امیر عبدالرحمان دا راج مکان لئی منصور نے الاعلا ابن مقیت نوں افریقہ تے اندلس دا صوبیدار بنایا۔ 763 چ الاعلا ابن مقیت نے سپیس تے ہلا بول دتا۔ کرمونہ دی تھاں عبدالرجمان نے ایس عباسی فوج نوں ہرادتا تے ایدے سرداراں دے سر کٹ کے تے لون لا کے عباسی خلیفہ منصور ول ٹور دتے۔ 783 چ اونے سرقستہ دے بغاوت نوں کچل دتا۔
عبدالرحمان دے کم
[سودھو]عبدالرحمان نے اندر دے چگڑیاں توں نبڑن دے مگروں اندلس دے جالات نوں ٹھیک کیتا۔ سڑکاں بنایاں۔ 786 چہ مسجد قرطبہ دی نیوں رکھی گئی۔ اودی فوج دی گنتی 40،000 دے نیڑے سی تے ایدے چ چوکھے فوجی بربر سن۔
عبدالرحمان 788 چ مرگیا تے اونوں قرطبہ چ دبیا گیا۔ اودا پتر ہشام I اگلا امیر بنیا۔
بارلے جوڑ
[سودھو]٭ [۱] Archived 2012-02-06 at the وے بیک مشین
اتہ پتہ
[سودھو]- ↑ نیشنل جیوگرافک میگزین (جولائی 1988)۔ When the Moors Ruled Spain Archived 2010-04-04 at the وے بیک مشین
· بنو امیہ 660 - 1031