عجائب کمل

اجائب کمل (5 اکتوبر 1932 – 21 جنوری 2011) 1960ویاں وچّ پنجابی شاعری وچّ چلی جدیدیت دی لہر نال مڈھ توں جڑے کویاں وچوں سی۔ اس نے شاعری ، لمیں شاعری ، شعری-ناٹک ، مہان کاو، غزل، ناول اتے تنقید(تنقید) کئی ودھاواں وچّ ساہت دی رچنا کیتی۔ اوہ پنجابی ساہت دے سربپکھی سرمور لکھاری سن۔ اوہ شاعر، کاو ناٹک کار ، ناول کار ، کاوَ-نقاد تے غزل گو ہون دے نال-نال ودھیا ملنسار تے ندھڑک-نرپکھّ شخصیت والے انسان سن۔ اوہ 50 سالاں توں جدید غزل لکھن والے پنجابی دے موڈھی غزل لیکھکاں وچوں پہلے درجے دے غزل کار سن۔

مڈھلا جیون

مرحوم اجائب کمل دا جم 5 اکتوبر، 1932 نوں محل پور لاگلے پنڈ ڈانڈیاں وکھے جنگ سنگھ دے گھر ماں رائے کور دی ککھوں ہویا۔ خالصہ کالج محلپور توں 1955 وچّ بی۔اے۔ کیتی۔ اپرنت پنجاب یونیورسٹی چنڈی گڑھ توں ڈبل ایم۔اے۔ کیتی۔ آپ نے 9 سال پنجاب وچّ بطور پرنسپل ہندیاں انگریزی موضوع پڑھایا تے بعد وچّ 31 سال اے۔بی۔ سینئر سیکنڈری سکول نیروبی کینیا (افریقہ) وچّ بطور پرنسپل دی نوکری وی کیتی۔ کینیا سکول توں سیوامکت ہون اپرنت آپ امریکہ، کینیڈا، انگلینڈ سمیت یورپ دے کئی دیساں وچّ رہن توں بعد پنجاب اپنے پنڈ پرت آئے۔ آپ دی پہلی شعری کتاب ”تاش دے پتے” 1962 وچّ چھپی۔ اس توں بعد آپ پنجابی دے اگھے لیکھکاں دی قطار وچّ شامل ہو گئے۔ اتھوں سیوا-مکت ہو کے اوہ اپنے پنڈ ڈانڈیاں آ گئے۔

ساہت جیون

اوہناں دیاں جدید غزلاں دا پہلا مجموعہ ‘شبد ننگے ہن’ 1981 وچّ چھپیا۔ اوہ لمبا سماں دیساں-ودیساں وچّ راے۔ اوہناں اردو، ہندی اتے انگریزی وچّ وی رجّ کے لکھیا۔ غزل مجموعے‘ٹکڑے-ٹکڑے سورج’ دی سرجنا کیتی۔

اعزاز

• 17 جنوری نوں درپن ساہت سبھا سیلا خورد ولوں مرحوم جناب گردیال پنجابی ایوارڈ نال سنمانیا گیا۔
• پنجاب سرکار دے بولی ڈیپارٹمنٹ ولوں شرومنی ساہتکار انعام (ودیشی)
• 1983 وچّ اعزاز توں علاوہ 16 دے قریب پرمکھ ساہتی سبھاواں، ٹرسٹاں ولوں اعزاز کیتا گیا۔
• کئی ساہت سبھاواں اتے ٹرسٹاں دے عہدیدار سن۔
• ”اجائب کمل ساہتی اتے سوشل ویلفیئر ٹرسٹ محلپور (ہشیارپور)” دا گٹھن کرکے 20 لکھ روپئے دی ایف۔ڈی۔ کروائی۔ 20 لکھ روپئے دے ویاج نال ہر سال اتھے وڈا شاعر دربار کروایا جاوے اتے چنگا کم اتے لکھن والے دا نغدی نال اعزاز کیتا جاوے۔ اس توں علاوہ غریب پریواراں دیاں لڑکیاں دے ویاہاں ‘تے مدد کیتی جاوے۔ پڑھائی وچّ ملاں مارن والے منڈے-کڑیاں نوں معاشی مدد دتی جاوے۔ پڑھائی دے شوقین غریب بچیاں نوں مالی مدد وی دندے رہنا۔ اجائب کمل 21 جنوری 2011 نوں ادور چلانا کر گیا۔

شاعری

میں کاہل ہو جاندا ، میں پاگل ہو جاندا۔

جے شاعری لکھدا نہ، میں پاگل ہو جاندا۔

انیکاں فلسفے چھانے، اوہناں ‘چوں کی بھلا ملیا۔

جاں مٹی دا انسان ملیا، جاں پتھر دا خدا ملیا۔

بلے ہوئے پر تک کے دل رو اٹھدا اے۔

سونے دے پنجرے وچّ میرا ساہ گھٹدا اے۔

جدوں سقراط والا سچ اسنے پا لیا ہونا۔

اس دا جوٹھا پیالہ اسنے منہ نوں لا لیا ہونا۔

ایہہ سچ ہونا کہ اس نوں بونیاں نے پا لیا گھیرا۔

بھلیکھا اے کہ اس نوں بونیاں نے ڈھا لیا ہونا۔

کسے نوں پر لگا دتے، کسے دے پر کٹا دتے۔

ویلے نے آدمی شطرنج دے مہرے بنا دتے۔

رچناواں

شعری مجموعے تاش دے پتے شطرنج دی کھیڈ میں جو پیغمبر نہیں ودروہی پیڑھی الار نسل دا سراپ بودی والا تارہ لمیاں نظماں حال تریا اے اشتہاراں 'چوں جمیں انسان اکوتر سو اکھاں والا مہاں بھارت سنناں والا دیوتا	کندھاں اُتے اکرے ہستاکھر خالی کرسی دا دکھانت افریقہ چ نیترہین لکھتم کالا گھوڑا ترے-کالک ہستاکھراں چ گھریا انسان بیج توں کائنات اپنا اپنا آسمان نِکیاں نظماں مجموعے شبد ننگے ہن ریتلے شیشے روزنامچے دا سفر	غزل مجموعے شیشیاں دا شہر متھے وچلا آکاش ٹکڑے ٹکڑے سورج ناٹکی کویتاواں خلا وچ لٹکے انسان بنیرے اُتے بیٹھی اکھ چپّ بیٹھی شاعری نظمیہ ناٹک چانک انھیں ہن ہتھیلی تے اگیا شہر داڑھی والا گھوڑا	عرف انی سو نڑھنویں لننڑا آسمان سوتردھار بولدا اے ہیجڑے کلنکی اوتار ناٹک وچلا شیطان اک چھاتی والی عورت اوٹھاں ورگے آدمی وڈے ناٹک گھر چ بگھیاڑ دستانیاں ورگے ہتھ منٹو مریا نہیں	وڈی نظم دھرتی نامہ سورج نامہ نظماں چ شعری شاستر بیج توں کائنات شعری ریکھا چتر سراپے سمیاں دے پیغمبر ناول اگیات واسی مرد وچلی عورت شیسے تے چہرے دو پتناں دے تارو	شیشے وچلا پرومیتھیئس آلوچناں تے ساہت اتہاس پریوگواد تے اس توں اگانھ انگریزی چ مہان ناول Black Mantra Sutra انگریزی وچ شعری مجموعے The Rebel Sound Horses and Heroes Scrap Gods Woman on the Cross

حوالے

پنجابی لکھاری
ناول لکھاری	اوم پرکاش گاسو  • امرتا پریتم  • سنت سنگھ سیکھوں  • سوہن سنگھ سیتل  • شاہ چمن  • کرنل نرندرپال سنگھ  • کرمجیت کسا  • گربخش سنگھ پریتلڑی  • گردیال سنگھ  • جسونت سنگھ کنول  • نانک سنگھ  • نرنجن تسنیم  • بلدیو سنگھ سڑکناما  • بوٹا سنگھ شاد • بھائی ویر سنگھ  • رام سروپ انکھی  • محمد منشا یاد  • فرزند علی
شاعر	اللہ یار خاں جوگی • شاہ مراد  • امتوج  • سوِیتوج  • شمیل  • اوتار سنگھ پاش  • لُطف علی  • سنت رام اداسی  • شِو کمار بٹالوی  • سرجیت پاتر  • ہربھجن ہلواروی  • گیانی گرمکھ سنگھ مسافر  • گرچرن رامپوری  • جسونت ظفر  • جسونت دید  • جلھن جٹ  • جگتار  • تارا سنگھ  • نند لال نورپوری  • پرمندر سوڈھی  • پروفیسر موہن سنگھ  • باوا بلونت  • بسمل فریدکوٹی  • بھائی ویر سنگھ  • لال سنگھ دل  • پورن سنگھ  • بلبیر آتش  • بابا نجمی  • شریف کنجاہی  • افضل پارس  • مولا بخش کشتہ  • راجا رسالو • احمد راہی  • اختر حسین اختر  • سائیں اختر  • منیر نیازی  • سجاد حیدر • فقیر محمد فقیر  • فضل حسین گجراتی  • جوگی جہلمی  • ظفر اقبال  • درشن سنگھ آوارا • لوک راج • احسان اللہ طاہر  • استاد دامن • ستھرا شاہ • ساجن بابو  • منور حسین چشتی  • اعزاز احمد آذر  • ارشاد سندھو  • غلام حسین ندیم  • طارق گجر  • طارق عزیز  • سرفراز انور صفی
مخولیا شاعر	انور مسعود  • سید سلیمان گیلانی  • امام دین گجراتی • عبیر ابوذری • خالد مسعود • گیانی ہری سنگھ بڑبولا • کنول مشتاق • ہزارا سنگھ رمتا • عاشق راں • ڈاکٹر انعام الحق جاوید • م ش عالم • راجا نثار احمد یاور • مسافر لودھی • مجید سالک • مشتاق عالم گوگا • محمد صدیق میرپوری
عورت لکھاری	امرتا پریتم  • اجیت کور  • سکھوِندر امرت  • دلیپ کور ٹواݨا  • نینا ٹواݨا  • بچنت کور  • منجیت ٹواݨا  • ڈاکٹر ہرشندر کور  • ترسپال کور • ہاجرہ مشکور ناصری • فرخندہ لودھی • پِیرو پریمن  • منجیت اندرا • شفقت سلطانہ
صوفی شاعر	شاہ حسین  • شاہ شرف  • ہاشم شاہ  • بلھے شاہ  • وارث شاہ  • بابا وجید  • بابا فرید  • علی حیدر  • سلطان باہو  • خواجہ غلام فرید  • سائیں مولا شاہ  • بابو رجب علی  • عاصم بخاری  • نوشہ گنج بخش  • میاں محمد بخش
کہاݨی کار	سنتوکھ سنگھ دھیر  • سنت سنگھ سیکھوں  • سجان سنگھ  • صوبا سنگھ  • کلبیر سنگھ کانگ  • کرپال سنگھ کسیل  • کرتار سنگھ دگل  • گلزار سنگھ سندھو  • گربچن سنگھ بھلر  • گربخش سنگھ پریتلڑی  • جیت سنگھ سیتل  • پیارا سنگھ داتا  • پریم گورکھی  • بلونت گارگی
غزل گو	سادھو سنگھ ہمدرد  • سرجیت پاتر  • جگتار • جسوندر (غزل گو)  • دیپک جیتوئی
قصا کار	احمدیار  • ہاشم شاہ  • پیلو  • قادریار • مولوی غلام رسول  • جوگا سنگھ  • فضل شاہ  • میاں محمد بخش  • امام بخش • دمودر • مقبل • حافظ برخوردار • احمد گجر
وار تے جنگنامہ	شاہ محمد  • پیر محمد
ناٹک لکھاری	اجمیر سنگھ اولکھ  • ایشور چندر نندا
ڈاکٹر لکھاری	ڈاکٹر جسونت گلّ  • ڈاکٹر ہرشندر کور  • ڈاکٹر عارف محمود  • ڈاکٹر شہباز ملک  • ڈاکٹر حسن رضوی • ڈاکٹر جاوید سوز  • ڈاکٹر محمد بشیر گورایا • ڈاکٹر سرفراز حسین
تریخ لکھاری تے ہور	کرم سنگھ  • کاہن سنگھ نابھا  • ڈاکٹر کرپال سنگھ  • ڈاکٹر. گنڈا سنگھ  • تیرا سنگھ چن  • گرنام سنگھ تیر  • ایشر سنگھ ایشر  • گیانی گردتّ سنگھ • گیانی دتّ سنگھ • بلبیر سنگھ  • اچھرو سنگھ  • باوا بدھ سنگھ
لکھاری	ایشور چترکار • صاحب سنگھ  • پنڈت شردھا رام • تیجا سنگھ  • گیانی گیان سنگھ  • ڈاکٹر چرن سنگھ  • لال سنگھ کملا اکالی  • برج لال شاستری  • ہرندر سنگھ روپ  • پریتم سنگھ  • سرون سنگھ  • عجائب کمل  • ارشاد احمد پنجابی
تنقید نگار	ستندر سنگھ نور  • لابھ سنگھ کھیوا • ڈاکٹر سرفراز حسین
ہور	سادھو سنگھ دھامی  • نرندر سنگھ کپور
اردو لکھاری	سعادت حسن منٹو  • ساحر لدھیانوی  • اُپیندر ناتھ اشک  • راجندر سنگھ بیدی  • مجید امجد