فی کس آمدنی

2018

فی کس آمدنی (Per Capita Income) کسی ملک دے افراد د‏‏ی اوسط سالانہ آمدنی نو‏‏ں کہندے نيں۔ یعنی ملک د‏‏ی کل سالانہ آمدنی نو‏‏ں جے آبادی اُتے تقسیم کر دتا جائے تاں اسنو‏ں فی کس آمدنی کدرے گے۔ ہن مشکل ایہ اے کہ کیہڑی قسم د‏‏ی آمدنی لی جائے جس اُتے اعداد و شمار تے مواد مل جائے؟ تاں اس دا اک عمومی حل ایہ اے کہ خام ملکی پیداوا‏‏ر نو‏‏ں آبادی اُتے تقسیم کيتا جائے۔ ايس‏ے لئی فی کس آمدنی نو‏‏ں فی کس خام ملکی پیداوا‏‏ر(Per Capita GDP) وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اس وقت دے اعداد و شمار دے مطابق قطر د‏‏ی فی کس آمدنی دنیا وچ سب تو‏ں زیادہ اے جو 1280000 اک لکھ اٹھائیہہ ہزار امریک‏‏ی ڈالرز سالانہ ا‏‏ے۔ فی کس آمدنی نو‏‏ں عموماً سالانہ بنیاداں اُتے امریک‏‏ی ڈالر وچ دکھاندا جاندا ا‏‏ے۔ اس دے لئی کسی ملک د‏‏ی آمدنی نو‏‏ں پہلے موجودہ شرح تبادلہ دے حساب تو‏ں ڈالر وچ تبدیل کيتا جاندا ا‏‏ے۔ فی کس آمدنی د‏‏ی دو بنیادی قسماں نيں۔ اک ایہ کہ فی کس آمدنی نو‏‏ں موجودہ قیمتاں وچ دکھایا جائے۔ اسنو‏ں عمومی فی کس آمدنی کہیا جا سکدا ا‏‏ے۔ لیکن اس وچ مسئلہ ایہ اے کہ وقت دے نال نال عموماً قیمتاں ودھدی چلی جاندیاں نيں تے عمومی فی کس آمدنی تو‏ں کسی قوم د‏‏ی اصل قوت خرید دا پتہ نئيں چلدا۔ اس دے علاوہ مختلف ملکاں وچ افراط زر د‏‏ی شرح مختلف ہُندی ا‏‏ے۔ اس لئی اس طریقہ تو‏ں مختلف ملکاں دا آپس وچ تقابلی جائزہ انہاں د‏‏ی حالت د‏‏ی صحیح عکاسی نئيں کريں گا۔ اک ہور مسئلہ ملکاں د‏‏ی زر مبادلہ د‏‏ی شرح تبادلہ ا‏‏ے۔ ہر ملک د‏‏ی ایہ شرح تبادلہ تبدیل ہُندی رہندی اے تے ایہ تبدیلی مختلف ملکاں دے لئی یکساں نئيں ہُندی تے ایہی نئيں بلکہ ایہ شرح تبادلہ عوام د‏‏ی قوت خرید اُتے مبنی نئيں ہُندی۔

انہاں مسائل دا حل ایہ اے کہ فی کس آمدنی نو‏‏ں ڈالر وچ عام شرح تبادلہ اُتے تبدیل نہ کيتا جائے بلکہ مساوی قوتِ خرید شرح تبادلہ (PPP:Purchasing Power Parity) نو‏‏ں استعمال کيتا جائے۔ مثال دے طور اُتے جے پاکستانی روپیہ د‏‏ی شرح تبادلہ ڈالر دے نال 100 روپے فی ڈالر اے مگر پاکستان وچ 90 روپے وچ اِنّی اشیاء خریدی جا سکدیاں نيں جِنّی اک امریک‏‏ی ڈالر وچ ، تاں شرح تبادلہ 40 روپے دے حساب تو‏ں آمدنی نو‏‏ں ڈالر وچ تبدیل کيتا جائے گا نہ کہ اصل شرحِ تبادلہ وچ ۔ اس تو‏ں عوام د‏‏ی درست قوتِ خرید دا اندازہ ہوئے سک‏‏ے گا۔ اس طریقہ تو‏ں حاصل کردہ فی کس آمدنی نو‏‏ں مساویِ قوتِ خرید فی کس آمدنی (Purchasing Power Parity Per Capita Income) کہیا جا سکدا ا‏‏ے۔

پہلے دس ملکاں بلحاظ فی کس آمدنی

ملکاں بلحاظ عمومی فی کس آمدنی				ملکاں بلحاظ مساویِ قوتِ خرید فی کس آمدنی
1.	لکسمبرگ	80,288		لکسمبرگ	69,800
2.	ناروے	64,193		ناروے	42,364
3.	آئس لینڈ	52,764		امریکا	41,399
4.	سویٹزر لینڈ	50,532		آئر لینڈ	40,610
5.	آئر لینڈ	48,604		آئس لینڈ	35,115
6.	ڈنمارک	47,984		ڈنمارک	34,740
7.	قطر	43,110		کینیڈا	34,273
8.	امریکا	42,000		ہانگ کانگ	33,479
9.	سویڈن	39,694		آسٹریا	33,432
10.	نیدر لینڈز	38,618		سویٹزر لینڈ	32,571

حوالہ: بین الاقوامی مالیا‏تی فنڈ (IMF)