Catastrofa nucleara da Fukushima

Maletg da satellit dals reacturs 1 enfin 4 (da dretga a sanestra) ils 16 da mars 2011 suenter pliras explosiuns ed incendis

Sut il num Catastrofa nucleara da Fukushima vegn subsummada ina retscha d’accidents catastrofals e da disturbis gravants succedids il mars 2011 en l’ovra atomara giapunaisa Fukushima Daiichi. I sa tracta da la segund gronda catastrofa atomara insumma (suenter la Catastrofa nucleara da Tschernobyl dal 1986).

La seria d’accidents ha cumenzà ils 11 da mars 2011 a las 14:47 uras (temp local) en consequenza dal Terratrembel da Tōhoku. Ella ha tangà quatter da sis reacturs nuclears e chaschunà fusiuns en ils reacturs 1, 2 e 3. Tras quai èn vegnidas libras grondas quantitads da material radioactiv (radund 10 enfin 20 procent da las emissiuns chaschunadas tras la catastrofa da Tschernobyl).

Sin basa da l’auta radioactivitad da las materias ch’èn sortidas ha l’autoritad da surveglianza atomara dal Giapun classifitgà ils eveniments sco ‹accident catastrofal›. Quai è il grad maximal sin la Scala internaziunala per eveniments nuclears. La radioactivitad ha contaminà l’aria, la terra, l’aua e las mangiativas a la riva ed en la mar e sfurzà radund 100 000 enfin 150 000 persunas da bandunar la regiun per in tschert temp u a lunga vista.

Las reportaschas davart la catastrofa han manà en tut il mund a discussiuns animadas davart l’avegnir da l’energia atomara. En blers pajais è l’opiniun generala sa midada en ina tenuta sceptica fin negativa. Plirs stadis – tranter auter la Svizra – han schizunt decidì da sa retrair dal tuttafatg da l’energia atomara.

Situaziun da partenza en l’ovra atomara da Fukushima Daiichi

Illustraziun schematica d’in reactur cun recipient da segirtad Mark I

L’ovra atomara da Fukushima Daiichi è situada en la prefectura Fukushima e giascha radund 250 km en il nordost da Tokyo. Per pudair sfradentar ils elements combustibels cun aua da la mar, è l’ovra vegnida construida directamain al Pacific. Ils sis reacturs èn vegnids mess en funcziun successivamain a partir dal 1971. L’ovra atomara era bain ina da las pli veglias en il Giapun, ma a medem temp ina da las pli grondas e productivas (prestaziun maximala d’enfin 4,5 gigawatt). Curt avant la catastrofa aveva l’autoritad da surveglianza atomara dal Giapun concedì ina prolungaziun dal temp da manaschi dal reactur 1, schebain che quel dueva oriundamain vegnir serrà il 2011.

L’ovra atomara da Fukushima Daiichi consista da sis edifizis centrals che cuntegnan mintgamai in reactur d’aua buglienta. Mintg’edifizi cumpiglia plinavant in batschigl da sfradentar e da conservar elements combustibels duvrads u novs. Sin il territori da l’ovra atomara sa chattan in ulteriur batschigl da sfradentar central ed in deposit per conservar elements combustibels al sitg. Ils sis reacturs èn mintgamai colliads cun in ulteriur bajetg che cuntegna las turbinas ed ils generaturs per la producziun d’electricitad sco er ils conducts per l’afflussiun e deflussiun da l’aua da sfradentar na da la mar.

Ils reacturs ed ils batschigls da sfradentar ston vegnir provedids permanentamain cun aua fraida, schizunt sche l’ovra atomara è messa ord funcziun. En elements duvrads u ‹brischads› cuntinuescha numnadamain la decumposiziun dals nuschegls atomics ch’èn sa furmads tar la fissiun nucleara. Quest process producescha chalira che destruiss ils elements combustibels sche quels na vegnissan betg sfradentads suffizientamain. Mintga reactur è perquai munì da divers sistems da sfradentar che pon cumplettar u remplazzar in l’auter tenor basegn.

Gia avant ils accidents hai dà indizis ch’il tip da reactur en funcziun a Fukushima saja collià cun ristgs e ch’i dettia sbagls da construcziun vi da l’ovra atomara. Plinavant era vegnì avertì repetidamain da donns pussaivels en cas d’in terratrembel u tsunami e crititgà il mantegniment nunsuffizient dals stabiliments. La Tepco (Tokyo Electric Power Company) sco possessura dal manaschi e l’autoritad da surveglianza atomara dal Giapun han per gronda part ignorà quests avis.

Il mument dal terratrembel eran ils reacturs 1, 2 e 3 en funcziun. Il reactur 4 era ord funcziun pervia d’ina revisiun pli gronda. Tut ils elements combustibels da quest reactur sa chattavan en il batschigl da sfradentar. Tar ils reacturs 5 e 6 sa chattava la revisiun en la fasa finala, perquai eran els gia vegnids munids cun novs elements combustibels. Mintga element combustibel consistiva da 72-74 bastuns nuclears e cuntegneva 170 enfin 173 kg material dad arder nuclear. La summa totala dal iod-131 radioactiv cuntegnì en tut ils bastuns nuclears ha la Tepco inditgà cun 81 · 10¹⁸ becquerel resp. 81 milliuns terabecquerel. En il stabiliment per dismetter il rument da l’ovra atomara sa chattavan en pli radund 10 000 tonnas aua contaminada.

La seria d’accidents dals 11 als 16 da mars 2011 en survista

Fotografia ord l’aria che mussa l’ovra atomara da Fukushima Daiichi l’onn 1975. Il reactur 6 sa chatta anc en construcziun

Ils 11 da mars 2011 a las 14:46:23 uras (temp local) ha cumenzà avant la costa da l’ost dal Giapun il Terratrembel da Tōhoku. Ses epicenter sa chattava radund 163 kilometers en il nordost da l’ovra atomara da Fukushima. Las undas seismicas han cuntanschì l’ovra atomara suenter 23 secundas. Ils seismometers han registrà il terratrembel ed instradà l’interrupziun d’urgenza dals reacturs en funcziun. A medem temp è il provediment d’electricitad extern vegnì interrut pervia da donns da terratrembel. Sinaquai han dudesch generaturs d’urgenza cumenzà a producir forza electrica.

Il terratrembel ha durà duas minutas e cuntanschì ina fermezza da 9,0 magnitudas. Anc mai n’avev’ins mesirà en il Giapun in terratrembel da tala forza. Singuls reacturs èn vegnids squassads 15 enfin 26 procent sur il maximum calculà antruras dals inschigners da construcziun. Tuttina han tut ils sis reacturs midà senza disturbis sin il sfradament d’urgenza.

Ma il terratrembel dueva be furmar il stausch inizial d’in’entira seria da catastrofas. A partir da las 15:35 uras ha in tsunami cun undas da 13 enfin 15  meters cuntanschì l’ovra atomara. Ils reacturs 1 enfin 4 che giaschan 10 meters sur la mar èn vegnids inundads enfin 5  meters; ils reacturs  5 e 6 percunter eran vegnids erigids trais meters pli ad aut, uschia ch’ils donns èn stads pli pitschens. Il tsunami ha gì duas consequenzas fatalas: Per l’ina èn las pumpas d’aua da la mar vegnidas destruidas, uschia che l’ovra atomara na pudeva betg pli vegnir sfradentada cun quest sistem. Per l’autra è entrada aua en differents edifizis ed ha inundà tschintg da dudesch indrizs da current d’urgenza e la gronda part dals distributurs da current electric.

Per dar dumogn a la situaziun d’urgenza èn vegnids mobilisads 400 collavuraturs da la Tepco. A medem temp han interpresas secundaras retratg lur equipas quasi dal tuttafatg. In plan d’urgenza per accidents simultans en dapli ch’in reactur n’existiva betg. En pli èn las lavurs d’urgenza vegnidas impedidas tras rument bloccant, donns vi dals edifizis e vi da l’infrastructura d’apport. La gronda part dals meds da communicaziun eran ord funcziun. Mintga mument era da far quint cun ulteriurs terratrembels e tsunamis.

Damai ch’il provediment cun forza electrica era interrut (uschenumnà station blackout) n’era betg pli garantì in sfradament suffizient per manar davent la chalur che resulta da la dischintegraziun nucleara. Cun las battarias da current d’urgenza avant maun pudevan ils sfradaments d’urgenza be vegnir tegnids en funcziun durant in temp limità. Ulteriurs generaturs che duevan vegnir transportads natiers d’ordaifer èn vegnids retegnids tras colonnas e vias interruttas. Al lieu han bischlas da contact inundadas e cabels memia curts retardà las lavurs, uschia ch’era questas stentas n’han betg pudì interrumper la seria d’accidents.

Tagl traversal tras in reactur dal tip Mark I. T.a. recipient da segirtad (oransch) cun la chombra da pressiun (11) e las chombras da condensaziun per reducir la pressiun (24), en pli il batschigl da sfradentar (5). Il recipient da pressiun (8, mellen) cuntegna il nuschegl dal reactur (1) cun ils elements combustibels (cotschen)

Sco previs ha l’interrupziun rapida dals reacturs er interrut las circulaziuns da vapur e d’aua che furman uschiglio l’element central per sbassar la temperatura a l’intern. La chalur che resulta dal process da decumposiziun è sinaquai vegnida manada en sistems da reducziun da pressiun cumpensatorics. Ma suenter in’ura èn er ils indrizs da current d’urgenza crudads ora. Cun pumpas a vapur e pumpas a motor da diesel han ins pudì mitigiar be in curt mument la situaziun d’urgenza. Facticamain na vegnivan ils reacturs betg pli munids cun nov’aua da sfradentar. Tras la svapurisaziun cuntinuanta n’era la part superiura dals elements combustibels betg pli circumdada cun aua, quai ch’ha augmentà supplementarmain la temperatura a l’intern dals reacturs. Pervia da la surstgaudada eran ils indrizs da mesiraziun per part vegnids decalibrads, uschia ch’ils inschigners han interpretà faussamain la pressiun e l’autezza da l’aua en ils reacturs.

La part exteriura dals bastuns nuclears consista d’ina lega da circonium. A partir da ca. 800 °C reagescha quest metal cun la vapur d’aua ch’al circumdescha. Tras l’oxidaziun vegn libra ulteriura chalur ch’accelerescha be anc il process da destabilisaziun. Tar temperaturas sur 900 °C schloppan las bavrolas dals bastuns. Tras quai sortan gas radioactivs e particlas da materia nucleara. Sche la temperatura crescha vinavant (sur 1750 °C), cumenzan parts dals bastuns a luar. En il fund dal recipient da pressiun sa rimna alura ina massa extremamain radioactiva (l’uschenumnà corium) che po tut tenor sortir en l’ambient. Tar temperaturas sur 2850 °C lieua er l’uranoxid cuntegnì en ils bastuns nuclears e furma ulteriur corium. En betg main che trais reacturs da l’ovra atomara da Fukushima èn ils elements combustibels stads talmain ditg senz’aua da sfradentar che la gronda part dal nuschegl dal reactur è luada.

Suenter che la pressiun a l’intern dal recipient da pressiun aveva surpassà l’autezza tolerabla, han ventils da segirtad manà ina part da la maschaida da vapur, d’idrogen e da radionucleids en il recipient da segirtad ch’al circumdescha. Senza quests recipients da segirtad fiss la situaziun da Fukushima tgunschamain ida a finir sco en l’ovra atomara da Tschernobyl (che na disponiva da nagin mantè da protecziun enturn il recipient da pressiun). Ma er en ils recipients da segirtad è la pressiun creschida cuntinuadamain. Perquai han ils responsabels stuì relaschar ina part dal gas radioactiv en l’ambient (uschenumnà venting).

Per sfradentar ils nuschegls dals reacturs e per impedir ina reacziun a chadaina nuncontrollada han ins manà aua che cuntegneva acid da bor en ils recipients da pressiun. Bor è in element chemic natiral ch’absorbescha a moda fitg effizienta neutrons che resultan d’ina fissiun nucleara. Damai che las reservas dal Giapun na tanschevan betg, ha la Corea dal Sid furnì ulteriuras 52 tonnas e la Frantscha 95 tonnas bor. Questa procedura da sfradament d’urgenza ha dentant il grond dischavantatg ch’era substanzas radioactivas sortan en l’ambient ensemen cun la vapur. En pli eran las reservas d’aua dultscha prest duvradas, uschia ch’ins ha stuì cuntinuar la procedura cun aua da mar che donnegescha ils reacturs.

Uschespert che quantitads pli grondas d’idrogen eran sa rimnadas en ils edifizis, hai dà explosiuns ch’han destruì parts da las construcziuns e da la tecnica. Tranter ils 12 e 15 da mars è quai succedì pliras giadas en ils blocs 1, 2, 3 e 4. Rument fitg radioactiv è vegnì fiers sin l’entir terren da l’ovra atomara ed ha franà las lavurs da salvament. En bloc 2 è il recipient da segirtad dal reactur vegnì donnegià, uschia ch’aua extremamain contaminada è sortida en l’ambient. Bloc 4 è stà pertutgà da plirs incendis. Dals 13 als 15 da mars han ins mesirà repetidamain radiaziun da neutrons, quai che laschava supponer ina fissiun nucleara nuncontrollada. Ils 14 da mars ha la Tepco tratg en consideraziun da dar si l’ovra atomara e da retrair tut ils collavuraturs or da la zona d’auta radiaziun. Il primminister n’ha dentant betg dà il consentiment latiers. Suenter in’evacuaziun parziala ils 15 da mars sa chattavan anc 50 collavuraturs da la Tepco e 130 ulteriurs lavurers e gidanters d’autras firmas, da pumpiers e dal militar en la zona critica. Per part èn quests collavuraturs sco er ulteriurs pumpiers ch’èn vegnids vitiers ils proxims dis vegnids sfurzads da prestar questas lavurs.

Mesiras da stabilisaziun

Pressiun en ils recipients da segirtad e temp dal venting

Conduct da sventilaziun, bloc 5 (1999)

Furniziun da bor tras l’US Air Force ils 19 da mars 2011

A partir dals 17 da mars han ils pumpiers empruvà da regular la temperatura en ils batschigls da sfradentar cun agid da chanuns d’aua. Er las pumpas provisoricas per sfradentar ils reacturs èn vegnidas remplazzadas successivamain tras indrizs pli effizients. Partind d’in conduct d’auta tensiun vischinant han ins stabilì novas lingias d’electricitad per puspè pudair metter en funcziun ils sistems electrics che n’eran betg vegnids destruids tras il tsunami.

Ils reacturs 5 e 6 han ins pudì stabilisar enfin ils 20 da mars; enfin ils 22 da mars eran er ils ulteriurs reacturs puspè munids cun electricitad. Ma ils reacturs 1 enfin 4 n’avev’ins anc adina betg dal tut sut controlla. Adina puspè hai dà activitads nuncontrolladas en il nuschegl, augments da la pressiun en ils recipients ed erupziuns da vapur u fim. Tranteren èsi schizunt stà necessari d’evacuar l’ovra atomara.

A partir dals 25 da mars èn ils reacturs ed ils batschigls da sfradentar puspè vegnids provedids cun aua dultscha per evitar donns tras il sal cuntegnì en l’aua da mar. En il reactur 1 eran gia s’accumuladas 26 tonnas sal da la mar, en ils reacturs 2 e 3 mintgamai 45 tonnas.

Tenor calculaziuns da l’Institut de Radioprotection et de Sûreté Nucléaire muntava la prestaziun dals elements combustibels en il reactur 1 anc adina 2,5 megawatt, ed en ils reacturs 2 e 3 4,2 megawatt. Per illustrar: la chalur producida tras questa prestaziun termica svapurisescha 95 respectivamain 160 tonnas aua a di e dovra in sfradament cuntinuant da radund 200 tonnas aua a di per mintga reactur. E damai ch’ils bastuns nuclears eran donnegiads, vegniva tut quest’aua contaminada cun radioactivitad. Parts da quest’aua svapurisava ed era vesaivla sur ils blocs en furma da tschajera. L’aua restanta – enfin ils 4 d’avrigl 2011 radund 60 000 tonnas – sa rimnava en il funs da l’ovra atomara u culava enavos en la mar.

En il decurs dal matg han ins pudì sclerir cun agid da roboters la situaziun a l’intern dals reacturs. Suenter avair decontaminà l’aria a l’intern dals edifizis han er lavurers en vestgids da protecziun pudì reprender las lavurs. Igl è sa mussà ch’ils bastuns nuclears en ils reacturs 1 enfin 3 eran per gronda part luads e che la luadira aveva donnegià ils recipients da pressiun e per part schizunt ils recipients da segirtad. Tras las parts betg ermeticas sortiva l’aua da sfradentar nuncontrolladamain en l’ambient. L’idea oriunda da vulair stabilisar la temperatura en ils reacturs cun puspè serrar la circulaziun da l’aua na sa laschava perquai betg realisar a curta vista.

Sco schliaziun permanenta areguard la problematica da l’aua persa è vegnì mess en funcziun il zercladur in implant da decontaminaziun. Grazia a quel èsi pussaivel da sbassar la radioactivitad da l’aua sin in 100 000avel. La glitta radioactiva che resulta resta per il mument sin l’areal da l’ovra atomara e sto silsuenter vegnir transportada en in deposit final.

Dapi l’october 2011 giascha la temperatura en tut ils reacturs sut 100 °C. Quest stadi resta stabil, sch’il provediment cun aua da sfradentar na vegn betg interrut pli ditg che 18 uras. Ils 16 da december 2011 ha il primminister dal Giapun declerà che l’ovra atomara saja messa ord funcziun a moda stabila (cold shutdown). Il risico d’in disturbi en ils sistems da sfradament provisorics resta dentant a lunga vista radund diesch giadas pli aut ch’en il stadi normal, quai tenor atgnas indicaziuns da la Tepco.

Tenor la regenza giapunaisa èsi previs d’allontanar enfin il 2015 ils elements combustibels cuntegnids en ils batschigls da sfradentar ed enfin il 2025 las restanzas dals nuschegls nuclears. Suenter duain ils blocs 1 enfin 4 vegnir demontads cumplettamain. Questas lavurs duain esser terminadas en in interval da radund 30–40 onns.

Consequenzas al lieu

Las zonas da 20 e 30 kilometers enturn l’ovra atomara; la contaminaziun la pli auta è vegnida mesirada ad Iitate

Alloschi d’urgenza en ina sala da scola a Kōriyama, prefectura Fukushima (ils 16 da mars 2011)

La citad da Namie ils 12 d’avrigl 2011

Tras las mesiras per sbassar la pressiun (venting) ed il sfradament provisoric dals reacturs èn grondas quantitads da material radioactiv sortidas ils emprims dis en l’ambient. Questas emissiuns han retardà las lavurs d’agid suenter il terratrembel e donnegià la regiun a lunga vista.

Ils 11 da mars a las 20:50 uras ha la centrala d’urgenza da la prefectura Fukushima ordinà l’evacuaziun da la populaziun en in radius da 2 kilometers enturn l’ovra atomara. Enfin ils 13 da mars ha il primminister auza quest radius successivamain sin 3, 10 e 20 kilometers, uschia che totalmain 78 000 persunas eran pertutgadas. Ulteriuras 62 000 persunas en ina distanza da 20 fin 30 kilometers da l’ovra atomara duevan restar en lur chasas; ils 25 da mars è er vegnì cusseglià a questas persunas da bandunar voluntarmain il territori.

En ils alloschis d’urgenza ch’eran vegnids endrizzads suenter il tsunami han ins per part refusà da recepir las persunas ch’arrivavan or da la zona contaminada. Ils medis han perquai stuì attestar ch’ellas na sajan betg contaminadas a moda privlusa.

Da differentas varts è vegnì fatg la reproscha, ch’il radius d’evacuaziun saja insuffizient. Il parsura da l’autoritad per dumondas d’atom dals Stadis Unids ha cusseglià da schlargiar il radius sin 80 kilometers, quai ch’avess pertutgà radund 1,9 milliuns umans. Era Greenpeace ed observaturs da l’Agentura internaziunala da l'energia nucleara han mesirà en ina distanza da radund 40 kilometers davent da l’ovra atomara radiaziuns nuschaivlas.

Definind la zona d’evacuaziun era la regenza partida da radiaziuns maximalas da 50 millisievert per onn (mSv/a). En la citad Namie cun radund 20 000 abitants avev’ins mesirà ina radiaziun d’enfin 300 mSv/a. Per cumparegliaziun: la radiaziun natirala munta a radund 2,4 mSv/a (media mundiala). Pli tard ha la regenza sbassà la radiaziun maximala admessa. En il decurs da l’avrigl e dal matg èn perquai er vegnids evacuads singuls abitadis ordaifer la zona da 20 kilometers ch’eran pertutgads d’ina radiaziun sur 20 mSv/a (uschenumnads hot spots). Damai ch’abitants empruvavan adina puspè da returnar en la zona da 20 kilometers, ha la regenza declerà la regiun sco zona scumandada ed endrizzà 75 puncts da controlla.

Pervia da precipitaziuns radioactivas è ina gronda part dals products agriculs da las prefecturas Fukushima ed Ibaraki stada pertutgada da contaminaziuns lunsch sur las limitas ed ha perquai stuì vegnir scumandada. Il medem vala per l’aua da spina. Qua ha la radiaziun admessa per uffants pitschens schizunt surpassà la limita en la chapitala da Tokyo, situada radund 250 kilometers davent da l’ovra atomara da Fukushima.

Entras il terratrembel, il tsunami e las explosiuns èn numerus collavuraturs da l’ovra atomara vegnids blessads; in dumber considerabel da lavurers è plinavant stà expost a fermas radiaziuns. Quant fitg che la populaziun ordaifer l’ovra atomara ha da patir a lunga vista pervi da la radiaziun nuschaivla è grev da giuditgar. Cun prender si ulteriuras dosas da radiaziun crescha il risico statistic d’ina malsogna da cancer. Scienziads quintan cun radund 100 enfin 1000 cas da cancer supplementars, chaschunads tras la catastrofa nucleara. Quai munta in augment dal risico da cancer da radund 0,01 enfin 0,1 procent en la regiun pertutgada.

Discussiuns davart l’avegnir da l’energia atomara en tut il mund

Demonstraziun cunter l’energia atomara, ils 26 da mars 2011 a Berlin

La catastrofa nucleara da Fukushima ha evocà ina vieuta fundamentala en la tenuta da la populaziun giapunaisa envers l’energia atomara. Ils 10 d’avrigl 2011 han 17 500 persunas demonstrà a Tokyo cunter ovras atomaras. Tenor ina retschertga fatga da la Gallup International Association (in’associaziun internaziunala d’instituts demoscopics) è la cumpart da la populaziun cun ina tenuta positiva envers l’energia atomara crudada durant las emprimas emnas suenter la catastrofa da 62 sin 39 procent. Il settember 2012 ha la regenza giapunaisa decidì da sortir successivamain da l’energia atomara enfin ils onns 2030/2040. Suenter critica da vart da l’economia ha la regenza bain confermà sia tenuta da vulair terminar la politica d’energia atomara; ma ella ha laschà avert, enfin cura che quai duaja succeder.

Tranter ils 21 da mars ed ils 10 d’avrigl 2011 aveva la Gallup International Association er fatg retschertgas en 46 ulteriurs pajais davart l’utilisaziun da l’energia atomara. En cumparegliaziun cun la davosa retschertga fatga avant la catastrofa da Fukushima è la cumpart dals aderents crudada da 57 sin 49 procents, entant che la cumpart dals adversaris è creschida da 32 sin 43 procents. Er en l’Europa, en l’America ed en autras parts dal mund hai dà demonstraziuns cunter l’energia atomara.

E co ha la politica mundiala reagì sin ils eveniments a Fukushima e sin las discussiuns e demonstraziuns en tut il mund? Sco emprim pass han singuls stadis, ma er l’Uniun europeica e l’UNO cusseglià u decidì da controllar la segirtad da las ovras atomaras en funcziun. Intgins stadis èn anc ì in pass pli lunsch ed han decidì da sortir cumplettamain da l’energia atomara. La Germania ha decidì da metter ord funcziun tut las ovras atomaras enfin il 2022 e la Svizra enfin il 2034. En l’ulteriura discussiun politica davart la midada sin il sectur da l’energia èn questas datas finalas per part puspè vegnidas relativadas.

Litteratura

• Steffi Richter/Lisette Gebhardt: Japan nach Fukushima. Ein System in der Krise. Leipziger Ostasienstudien Band 15. Leipziger Universitätsverlag, Leipzig 2012, ISBN 978-3-86583-692-2
• Susan Boos: Fukushima lässt grüssen. Die Folgen eines Super-GAUs. Rotpunktverlag, Zürich 2012, ISBN 978-3-85869-474-4
• Florian Coulmas/Judith Stalpers: Fukushima – Vom Erdbeben zur atomaren Katastrophe. Verlag C.H.Beck, München 2011, ISBN 978-3-406-62563-3
• Sascha W. Felix: Fukushima. Der Westen und die Kultur Japans. LIT-Verlag, Berlin 2012, ISBN 978-3-643-11642-0
• Yuko Ichimura, Tim Rittmann: 3/11 Tagebuch nach Fukushima. 1. ediziun. Carlsen, Hamburg 2012, ISBN 978-3-551-79188-7
• Reinhard Zöllner: Japan. Fukushima. Und wir. – Zelebranten einer nuklearen Erdbebenkatastrophe. Iudicium Verlag, München 2011, ISBN 978-3-86205-311-7

Colliaziuns

 Commons: Catastrofa nucleara da Fukushima – Collecziun da maletgs, videos e datotecas d'audio

• Cronologia dals eveniments – Dossier da Radio e Televisiun Rumantscha
• Inside Japan’s Nuclear Meltdown – PBS Frontline Documentation (video, 55 min., englais)
• Portal d’infurmaziun davart Fukushima da la Societad per la segirtad d’implants nuclears e reacturs
• Communicaziuns a las medias (englais) dal gestiunari da l’ovra atomara Tepco
• Webcam da l’ovra atomara Fukushima I, registraziuns dapi ils 11 da mars
• Rapports da l’autoritad da surveglianza atomara dal Giapun NRA (englais)
• The 2011 off the Pacific coast of Tohoku Pacific Earthquake and the seismic damage to the NPPs (englais) – Reconstrucziun dals eveniments catastrofals tras la NISA (archiv)
• Rapports dal forum d’energia atomara dal Giapun JAIF (englais)
• The Tohoku-Taiheiyou-Oki Earthquake and Subsequent Tsunami on March 11, 2011 and Consequences for Nuclear Power Plants in Northeast Honshu (englais; pdf; 5,2 MB) – Rimnada da materialias davart la seria d’accidents, Ludger Mohrbach e Thomas Linnemann, VGB PowerTech
• Rimnada da documents da las autoritads giapunaisas davart mesiras da protecziun per la populaziun (englais)
• Fukushima auch in Deutschland? – Raportascha en Spektrum der Wissenschaft dals 25 da fanadur 2011
• Charta interactiva davart la repartiziun da la radioactivitad dal Ministeri da furmaziun e da scienzas dal Giapun
• 365 Tage Fukushima – Broschura d’infurmaziun da la Societad per la segirtad d’implants nuclears e reacturs dals 7 da mars 2012