سيمنٽ

سيمنٽ

سيمنٽ يا سيمينٽ (Cement) عام طرح سان مختلف ڪارخانن ۾ تيار ٿيل خاڪي رنگ جو سيمينٽ (Ordinary Portland Cement) تعميراتي ڪمن ۾ استعمال ڪيو ويندو آھي. خاص حالتن ۾ سامونڊي علائقن يا ڪلراٺي علائقن ۾ ڪلر روڪ سيمينٽ (Sulphate Resisting Cement) پڻ استعمال ڪيو ويندو آھي. انھيءَ کانسواءِ خوبصورتيءَ ۽ آرائش واسطي سفيد سيمينٽ (White Cement) پڻ استعمال ڪيو وڃي ٿو ۽ خاص طور تي فرشن، موزئيڪ ۽ سنوسيم جي ڪم لاءِ ھن قسم جو سيمينٽ استعمال ڪيو وڃي ٿو.

سيمينٽ جيترو تازو ھجي اوترو چڱو، ڇاڪاڻ تہ ٽائيم گذرڻ سان انھيءَ جي قوت ۾ گهٽتائي ٿيندي وڃي ٿي. جيڪڏھن سيمينٽ کي ڪجهہ وقت لاءِ رکڻو پوي تہ بند رکيو وڃي جيئن اھو ڳنڍا ۽ ڳوڙھا نہ ٿي وڃي. جيڪڏھن پراڻي سيمينٽ ۾ ڳنڍا ٿي وڃن تہ اھو استعمال لائق نہ ٿو رھي.

پاڻي ملائڻ بعد سيمينت 30 منٽن کان پوءِ سيٽ ٿيڻ شروع ٿيندو آھي انھيءَ سبب ڪري پاڻي ملائڻ بعد سيمينٽ 30 منٽن اندر استعمال ڪيو وڃي.

ڇھن مھينن کان وڌيڪ رکيل سيمينٽ تجربيگاه (Laboratory) مان چڪاس (Test) ڪرائي پوءِ استعمال ڪيو وڃي.

اڄ ڪلھ سيمينٽ 50 ڪلو گرامن جي ٻورين ۾ دستياب آھي.

قسم

ڪن خاص حالتن ۾ ڪم جي نوعيت مطابق ھيٺ ڄاڻايل قسمن جا سيمينٽ پڻ استعمال ڪيا ويندا آھن:

1: (Hardenin Rapid Cement)

ھن قسم جو سيمينٽ جلدي سخت ٿي پنھنجي قوت پڪڙيندو آھي انھيءَ ڪري ھن قسم جي سيمينٽ کي High early strength Cement پڻ چيو ويندو آھي. ھن جي بناوت بہ عام رواجي سيمينٽ (Ordinary Portland Cement) وانگر ھوندي آھي. ھنن ٻنھي قسمن جي سيمينٽ ۾ صرف اھو فرق ھوندو آھي، جو ھن قسم جي سيمينٽ کي عام رواجي سيمينٽ جي ڀيٽ ۾ تمام باريڪ ۽ سنھو بنايو ويندو آھي. ھن قسم جو سيمينٽ ٽن ڏينھن اندر ايتري طاقت (Strength) وٺندو آھي جيتري عام سيمينٽ 14 ڏينھن اندر وٺندو آھي. انھن خاصيتن سبب ھن قسم جو سيمينٽ اھڙن ڪمن لاءِ استعمال ڪبو آھي جن کي جلدي پورو ڪرڻو ھجي.

2:(Quick Setting Cement)

جيئن تہ نالي مان صاف ظاھر آھي تہ، ھن قسم جو سيمينٽ صرف اھڙن ڪمن لاءِ فائديمند آھي جتي ھيءُ سيمينٽ جلدي ڄمي وڃي ۽ پاڻيءَ ۾ حل نہ ٿي وڃي جھڙوڪ سامونڊي (Marine) ۽ وير جا (Tidal) ڪم. ھن قسم جي سيمينٽ جو شروعاتي ڄمڻ جو ٽائم (Initial Setting time) 5 منٽ ۽ مڪمل ڄمڻ جو ٽائيم (Final Setting time) 300 منٽ ھوندو آھي.

3: (High Alumina Cement)

ھن قسم جي سيمينٽ کي گرمي، ڪيميائي شين، تمام تيز قسم جي تيزابن ۽ ٻين اھڙين شين سان مقابلي ڪرڻ جي تمام گھڻي قوت ھوندي آھي انھي سبب ڪري سمنڊ جي پاڻيءَ، ڪيمايائي شين جي استعمال وارين جڳھين ۽ ٻين اھڙن ھنڌن تي استعمال ڪيو ويندو آھي. ھن قسم جي سيمينٽ جو شروعاتي ڄمڻ جو ٽائيم استعمال ڪرڻ جي ٻن ڪلاڪن بعد شروع ٿيندو آھي ۽ مڪمل ڄمڻ جو ٽائيم شروعاتي ڄمڻ جي ٽائيم کان پوءِ ٻن ڪلاڪن ۾ پورو ٿيندو آھي.

4: گهٽ گرميءَ وارو سيمينٽ (Low Heat Cement)

پاڻي وجهڻ سان ھيءُ سيمينٽ عام رواجي سيمينٽ جي ڀيٽ ۾ گهٽ گرمي خارج ڪندو آھي ۽ انھيءَ سبب تمام ڳرن ڪمن جھڙوڪ : وڏن بندن (Dams) وغيره لاءِ استعمال ڪيو ويندو آھي.

5: رنگين سيمنٽ (Coloured Cement)

ھن قسم جو سيمينٽ گھربل رنگ ۽ روغن (Pigments) وجھي تيار ڪيو ويندو آھي ۽ ھن جي بناوت ۽ ٻيا ڪيميائي عمل عام رواجي سيمينٽ جھڙا ھوندا آھن. ھن جو استعمال سينگار وارن ۽ آرائشي (Decorative) ڪمن تي ٿيندو آھي.

6: اڇو سيمنٽ (White Cement)

ھيءُ سيمينٽ لوھ جي آڪسائيڊ (Iron Oxide) ۽ ٻين اھڙين ناقص خرابين کان پاڪ ۽ صاف ھوندو آھي ۽ چن واري پٿر (Chalk or Carboniferous Lime Stone) يا چيني مٽيءَ (Chine Clay) مان ٺاھيو ويندو آھي.

انھن کان علاوه تازو ايجاد ڪيل سيمينٽ تازو ايجاد ڪيل سلئگ سيمينٽ (Slag Cement) جنھن جون خاصيتون ۽ ڪيميائي عمل عام رواجي سيمينٽ جھڙيون آھن، استعمال ڪيو ويندو آھي. ھن قسم جي سيمينٽ استعمال ڪرڻ ۾ صرف ترائي ڪجهہ وقت وڌيڪ (14 کان 21 ڏينھن) ڪرڻي پوي ٿي ۽ ھيءُ عام پورٽلئنڊ سيمينٽ کان سستو آھي.

سرڪاري ڪمن تي ھن قسم جو سيمينٽ تيستائين استعمال ڪرڻ نہ ڏنو وڃي جيستائين ڪن خاص مجبورين جي حالت ۾ مٿين بالا آفيسرن جھڙوڪ: چيف انجنيئر سپرنٽينڊنٽ انجنيئر يا ايگزيڪيوٽو انجنيئر وغيره کان اجازت نہ ملي.