Videos by Krzysztof Czyzewski
Rozmowa z cyklu "Stan czuwania".
„Stan czuwania” to projekt zainicjowany przez Akademię Sztuk Pi... more Rozmowa z cyklu "Stan czuwania".
„Stan czuwania” to projekt zainicjowany przez Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach w 2020 roku. Składają się na niego wykłady przedstawicieli i przedstawicielek różnych dyscyplin naukowych, a także spotkania z twórcami i twórczyniami.
Trzecia odsłona „Stanu czuwania” (2022) jest nakierowana na pojęcie lokalności w kontekście pracy z medium pamięci, jako przestrzeni używanej do kształtowania wyobrażeń społecznych
i budowania poczucia wspólnoty. Kluczem staną się analizy żywych archiwów przynoszących wizję nieskodyfikowanej wiedzy ciała, rozproszonej, opartej na afekcie i intuicji zamiast ciągu przyczynowo-skutkowym czy poświadczonym dokumencie. Elementem łączącym kolejne spotkania będzie praca z pamięcią jako rodzaj terapii prowadzonej przez przywołanie narracji, które uległy wyparciu, zapomnieniu lub przemieszczeniu. 7 views
Krzysztof Czyżewski – „Poezja z natury” - wystawa
Termin: 23.10 – 15.12.2020 r.
Miejsce: Dom Oś... more Krzysztof Czyżewski – „Poezja z natury” - wystawa
Termin: 23.10 – 15.12.2020 r.
Miejsce: Dom Oświatowy Biblioteki Śląskiej, Galeria Intymna
Kurator: Ewa Kokot
Wystawę Krzysztofa Czyżewskiego „Poezja z natury” tworzą utwory poetyckie i fotografie artysty. Na „proporcach” i wielkoformatowych „sztandarach” zobaczymy wiersze i obrazy, odnoszące się do książki autora pt. „Żegaryszki”. Ekspozycja przeniesie nas na polsko-litewskie pogranicza, w (nie)realną krainę pomiędzy Żegarami, Kranogrudą i Dusznicą. Ideą wystawy jest zobrazowanie przestrzeni rzeczywistej i utopijnej, ścieżek przemierzanych przez autora na terenie fizycznie istniejącym i tych tworzonych w myślach. Istotne jest nawiązanie do starojapońskiej tradycji Haiga, łączącej Haiku (wiersz) z obrazem. Charakterystyczne cechy Haiga – skromność i surowość – dobrze oddają przesłanie artysty.
Wystawa realizowana jest w ramach projektu Biblioteki Śląskiej „Pola widzenia książki – kontekst”. 12 views
Papers by Krzysztof Czyzewski
European Journal of Cultural and Political Sociology, 11:3, 432-439, 2024
What is the connection between Jeff Goldfarb and myself that began many years ago when he visited... more What is the connection between Jeff Goldfarb and myself that began many years ago when he visited my small town of Sejny in Poland? From the very beginning when we met, the feeling was that we had known one another for a long time because there was a kind of brotherhood. What was behind that encounter? What was the power of this encounter between us? And what happened at the kitchen table that once existed in communist Poland in the 1970s and 1980s when Jeff visited us in our country? What happened to this kitchen table after 1989? Where is it today? Where is this table?
Konteksty, nr 4, 2023 (343), 2023
A presentation of an interpretative insight into three supplementing cycles of Żegaryszki by Krzy... more A presentation of an interpretative insight into three supplementing cycles of Żegaryszki by Krzysztof Czyżewski. The text concerns both the cycles' triptych structure and the key motifs linking particular cycles into a thematic and problem entity whose warp consists of meditative reflection on existence and illumination experiences written out in particular poems and photographs accompanying the latter. The author of the text embarks upon a motif, of importance for Żegaryszki, of poetic and photographic epiphanies of concrete places and the inclusion of those artistic forms into the real space of Krasnogruda. More, he signalizes the anthropological potential of Czyżewski's records, particularly their spiritual dimension.
Pisane przez Krzysztofa Czyżewskiego żegaryszki to zapisy opatrzone datami dziennymi, bez wskazania roku, z którego pochodzą. Tworzą tryptyk. Jego trzecie ogniwo jest zarazem zwornikiem, łączącym oba
wcześniej wydane cykle. W tej osiowej księdze „wierszy najmniejszych” powracają niektóre zapisy i fotografie ze zbiorów poprzednich, zostają jednak raz jeszcze wpisane w krągły rok – w tok kalendarzowych
dni (i nocy) biegnących ścieżką powrotnych miesięcy, ścieżką pór roku, która prowadzi od wiosennego przesilenia do schyłku zimy. I wciąż na nowo odnajduje samą siebie. Artykuł omawia te kwestie i jest
próbą wstępnej interpretacji żegaryszek napisanych przez Czyżewskiego.
Other As a Journal, No. 6, 2023
We have destroyed the Berlin Wall, opened the borders, adopted the Internet, and most of us live... more We have destroyed the Berlin Wall, opened the borders, adopted the Internet, and most of us live in multicultural cities. But the existence of a wall is the living experience of modern Europeans. In view of the rising tide of immigrants, and perhaps, primarily, of the growing weakness of the centre which we were accustomed to regard as exclusively ours, we begin to re-erect walls, set fences and barbed wire, along the borders of nation states. At the same time, we are aware that the deepening divisions are less and less a question of the barriers of language, ethnicity, or political systems.
Dževad Karahazan’s rebellion was the result of
his refusal to live imprisoned in a world of absol... more Dževad Karahazan’s rebellion was the result of
his refusal to live imprisoned in a world of absolute truths,
which are fed on the fear of others. He was not an idealist.
He experienced real evil. He chose the life of a writer who diligently
collected the remains of the wisdom of bridge builders.
Toward Xenopolis
Barańczak is no longer with us. In a while no one will give credence any more to the existence of... more Barańczak is no longer with us. In a while no one will give credence any more to the existence of this Atlantis, this man who transcended boundaries imposed by human force and a system of power.
This is the archive of a lecture given by Krzysztof Czyzewski, Chairman, Borderland Foundation, S... more This is the archive of a lecture given by Krzysztof Czyzewski, Chairman, Borderland Foundation, Sejny, Poland.
Reconciliation in Bloodlands
Dziedzictwo: Wyobraźnia-Zmysły-Narzędzia, 2021
Dla pamiętania istotne jest Miejsce. Ważne jest nie tyle upamiętnienie
miejsca, ile miejsce, z kt... more Dla pamiętania istotne jest Miejsce. Ważne jest nie tyle upamiętnienie
miejsca, ile miejsce, z którego się pamięta. Do jednego i drugiego
trzeba dotrzeć, ale w pierwszym przypadku na tym kończy się droga – na
upamiętnieniu. W drugim ciągle biegnie. Z takiego miejsca widzi się dalej
niż horyzont zakreślony przez niepamiętanie. I obojętność na minione.
Pamięć widzi dalej, niż wzrok na to pozwala. Ponieważ czuje miejsce, uwalnia wyobraźnię, porusza serca. Miejsce, z którego się pamięta, otwiera perspektywę na przyszłość. Dlatego museion to bardziej laboratorium jutra
niż magazyn rekwizytów przeszłości.
Man’s dialogue with the Other is a process of building. It is not given unto us, nor does it simp... more Man’s dialogue with the Other is a process of building. It is not given unto us, nor does it simply happen on its own. Dialogue is a craft. Those practising it from the time immemorial have been compared to bridge builders. In the Balkans they were called neimars and treated with the respect due to the architects knowledgeable about the secrets of nature and being able to bring under the control the powers of chaos. Later, the name went into oblivion and together with it the secrets of the craft. Bridge building became a technique. The old tools were neglected, and choosing new ones no one cared for equipping them with the functions that neimars employed.
Zeszyty Historyczne, 1999
In post-war Sarajevo a war is waged to win the future which had been taken away by the living gho... more In post-war Sarajevo a war is waged to win the future which had been taken away by the living ghosts of the past. The frontlines are nonetheless changing and now different people are pushed underground, stigmatised and treated as if they do not belong to the community. The ethnic and religious war has been replaced by a new culture war.
We are publishing the keynote speech Krzysztof Czyżewski gave at the International Conference on ... more We are publishing the keynote speech Krzysztof Czyżewski gave at the International Conference on Multicultural Education organized by LOJA Centre.
Wschód wolności. Antologia współczesnej literatury białoruskiej, 2020
Red. Emilia Walczak. Przekład Joanna Bernatowicz, Małgorzata Buchalik, Adam Pomorski, Bohdan Zadu... more Red. Emilia Walczak. Przekład Joanna Bernatowicz, Małgorzata Buchalik, Adam Pomorski, Bohdan Zadura. Bydgoszcz 2020.
W antologii Wschód wolności znalazły się utwory napisane na pierwszej linii frontu. Wiersze Dmitrija Strocewa powstały w sierpniu, gdy ruszyła pierwsza fala protestów. W październiku ich autor zaginął i dopiero po jakimś czasie rodzina dowiedziała się, że przebywa w areszcie wydobywczym Akrestino. Jest białoruskim, urodzonym w Mińsku poetą piszącym po rosyjsku, co tylko wzmacnia wymowę jego tekstów. W tym samym czasie powstał Mój europejski wiersz Julii Cimafiejewej. Podobnie teksty Andreja Chadanowicza, łącznie z przełożonymi przez niego Murami Llacha/Kaczmarskiego, które stały się popularnym białoruskim protest songiem. Ponadto jednak w antologii znalazły się utwory napisane wiele lat temu i na różne tematy. Nie jest to więc stricte zbiór tekstów zaangażowanych. A zresztą cóż to miałoby znaczyć we współczesnej literaturze białoruskiej? Jak przeprowadzić granicę zaangażowania w „brudnopisach człowieka”?
Uploads
Videos by Krzysztof Czyzewski
„Stan czuwania” to projekt zainicjowany przez Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach w 2020 roku. Składają się na niego wykłady przedstawicieli i przedstawicielek różnych dyscyplin naukowych, a także spotkania z twórcami i twórczyniami.
Trzecia odsłona „Stanu czuwania” (2022) jest nakierowana na pojęcie lokalności w kontekście pracy z medium pamięci, jako przestrzeni używanej do kształtowania wyobrażeń społecznych
i budowania poczucia wspólnoty. Kluczem staną się analizy żywych archiwów przynoszących wizję nieskodyfikowanej wiedzy ciała, rozproszonej, opartej na afekcie i intuicji zamiast ciągu przyczynowo-skutkowym czy poświadczonym dokumencie. Elementem łączącym kolejne spotkania będzie praca z pamięcią jako rodzaj terapii prowadzonej przez przywołanie narracji, które uległy wyparciu, zapomnieniu lub przemieszczeniu.
Termin: 23.10 – 15.12.2020 r.
Miejsce: Dom Oświatowy Biblioteki Śląskiej, Galeria Intymna
Kurator: Ewa Kokot
Wystawę Krzysztofa Czyżewskiego „Poezja z natury” tworzą utwory poetyckie i fotografie artysty. Na „proporcach” i wielkoformatowych „sztandarach” zobaczymy wiersze i obrazy, odnoszące się do książki autora pt. „Żegaryszki”. Ekspozycja przeniesie nas na polsko-litewskie pogranicza, w (nie)realną krainę pomiędzy Żegarami, Kranogrudą i Dusznicą. Ideą wystawy jest zobrazowanie przestrzeni rzeczywistej i utopijnej, ścieżek przemierzanych przez autora na terenie fizycznie istniejącym i tych tworzonych w myślach. Istotne jest nawiązanie do starojapońskiej tradycji Haiga, łączącej Haiku (wiersz) z obrazem. Charakterystyczne cechy Haiga – skromność i surowość – dobrze oddają przesłanie artysty.
Wystawa realizowana jest w ramach projektu Biblioteki Śląskiej „Pola widzenia książki – kontekst”.
Papers by Krzysztof Czyzewski
Pisane przez Krzysztofa Czyżewskiego żegaryszki to zapisy opatrzone datami dziennymi, bez wskazania roku, z którego pochodzą. Tworzą tryptyk. Jego trzecie ogniwo jest zarazem zwornikiem, łączącym oba
wcześniej wydane cykle. W tej osiowej księdze „wierszy najmniejszych” powracają niektóre zapisy i fotografie ze zbiorów poprzednich, zostają jednak raz jeszcze wpisane w krągły rok – w tok kalendarzowych
dni (i nocy) biegnących ścieżką powrotnych miesięcy, ścieżką pór roku, która prowadzi od wiosennego przesilenia do schyłku zimy. I wciąż na nowo odnajduje samą siebie. Artykuł omawia te kwestie i jest
próbą wstępnej interpretacji żegaryszek napisanych przez Czyżewskiego.
his refusal to live imprisoned in a world of absolute truths,
which are fed on the fear of others. He was not an idealist.
He experienced real evil. He chose the life of a writer who diligently
collected the remains of the wisdom of bridge builders.
miejsca, ile miejsce, z którego się pamięta. Do jednego i drugiego
trzeba dotrzeć, ale w pierwszym przypadku na tym kończy się droga – na
upamiętnieniu. W drugim ciągle biegnie. Z takiego miejsca widzi się dalej
niż horyzont zakreślony przez niepamiętanie. I obojętność na minione.
Pamięć widzi dalej, niż wzrok na to pozwala. Ponieważ czuje miejsce, uwalnia wyobraźnię, porusza serca. Miejsce, z którego się pamięta, otwiera perspektywę na przyszłość. Dlatego museion to bardziej laboratorium jutra
niż magazyn rekwizytów przeszłości.
W antologii Wschód wolności znalazły się utwory napisane na pierwszej linii frontu. Wiersze Dmitrija Strocewa powstały w sierpniu, gdy ruszyła pierwsza fala protestów. W październiku ich autor zaginął i dopiero po jakimś czasie rodzina dowiedziała się, że przebywa w areszcie wydobywczym Akrestino. Jest białoruskim, urodzonym w Mińsku poetą piszącym po rosyjsku, co tylko wzmacnia wymowę jego tekstów. W tym samym czasie powstał Mój europejski wiersz Julii Cimafiejewej. Podobnie teksty Andreja Chadanowicza, łącznie z przełożonymi przez niego Murami Llacha/Kaczmarskiego, które stały się popularnym białoruskim protest songiem. Ponadto jednak w antologii znalazły się utwory napisane wiele lat temu i na różne tematy. Nie jest to więc stricte zbiór tekstów zaangażowanych. A zresztą cóż to miałoby znaczyć we współczesnej literaturze białoruskiej? Jak przeprowadzić granicę zaangażowania w „brudnopisach człowieka”?
„Stan czuwania” to projekt zainicjowany przez Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach w 2020 roku. Składają się na niego wykłady przedstawicieli i przedstawicielek różnych dyscyplin naukowych, a także spotkania z twórcami i twórczyniami.
Trzecia odsłona „Stanu czuwania” (2022) jest nakierowana na pojęcie lokalności w kontekście pracy z medium pamięci, jako przestrzeni używanej do kształtowania wyobrażeń społecznych
i budowania poczucia wspólnoty. Kluczem staną się analizy żywych archiwów przynoszących wizję nieskodyfikowanej wiedzy ciała, rozproszonej, opartej na afekcie i intuicji zamiast ciągu przyczynowo-skutkowym czy poświadczonym dokumencie. Elementem łączącym kolejne spotkania będzie praca z pamięcią jako rodzaj terapii prowadzonej przez przywołanie narracji, które uległy wyparciu, zapomnieniu lub przemieszczeniu.
Termin: 23.10 – 15.12.2020 r.
Miejsce: Dom Oświatowy Biblioteki Śląskiej, Galeria Intymna
Kurator: Ewa Kokot
Wystawę Krzysztofa Czyżewskiego „Poezja z natury” tworzą utwory poetyckie i fotografie artysty. Na „proporcach” i wielkoformatowych „sztandarach” zobaczymy wiersze i obrazy, odnoszące się do książki autora pt. „Żegaryszki”. Ekspozycja przeniesie nas na polsko-litewskie pogranicza, w (nie)realną krainę pomiędzy Żegarami, Kranogrudą i Dusznicą. Ideą wystawy jest zobrazowanie przestrzeni rzeczywistej i utopijnej, ścieżek przemierzanych przez autora na terenie fizycznie istniejącym i tych tworzonych w myślach. Istotne jest nawiązanie do starojapońskiej tradycji Haiga, łączącej Haiku (wiersz) z obrazem. Charakterystyczne cechy Haiga – skromność i surowość – dobrze oddają przesłanie artysty.
Wystawa realizowana jest w ramach projektu Biblioteki Śląskiej „Pola widzenia książki – kontekst”.
Pisane przez Krzysztofa Czyżewskiego żegaryszki to zapisy opatrzone datami dziennymi, bez wskazania roku, z którego pochodzą. Tworzą tryptyk. Jego trzecie ogniwo jest zarazem zwornikiem, łączącym oba
wcześniej wydane cykle. W tej osiowej księdze „wierszy najmniejszych” powracają niektóre zapisy i fotografie ze zbiorów poprzednich, zostają jednak raz jeszcze wpisane w krągły rok – w tok kalendarzowych
dni (i nocy) biegnących ścieżką powrotnych miesięcy, ścieżką pór roku, która prowadzi od wiosennego przesilenia do schyłku zimy. I wciąż na nowo odnajduje samą siebie. Artykuł omawia te kwestie i jest
próbą wstępnej interpretacji żegaryszek napisanych przez Czyżewskiego.
his refusal to live imprisoned in a world of absolute truths,
which are fed on the fear of others. He was not an idealist.
He experienced real evil. He chose the life of a writer who diligently
collected the remains of the wisdom of bridge builders.
miejsca, ile miejsce, z którego się pamięta. Do jednego i drugiego
trzeba dotrzeć, ale w pierwszym przypadku na tym kończy się droga – na
upamiętnieniu. W drugim ciągle biegnie. Z takiego miejsca widzi się dalej
niż horyzont zakreślony przez niepamiętanie. I obojętność na minione.
Pamięć widzi dalej, niż wzrok na to pozwala. Ponieważ czuje miejsce, uwalnia wyobraźnię, porusza serca. Miejsce, z którego się pamięta, otwiera perspektywę na przyszłość. Dlatego museion to bardziej laboratorium jutra
niż magazyn rekwizytów przeszłości.
W antologii Wschód wolności znalazły się utwory napisane na pierwszej linii frontu. Wiersze Dmitrija Strocewa powstały w sierpniu, gdy ruszyła pierwsza fala protestów. W październiku ich autor zaginął i dopiero po jakimś czasie rodzina dowiedziała się, że przebywa w areszcie wydobywczym Akrestino. Jest białoruskim, urodzonym w Mińsku poetą piszącym po rosyjsku, co tylko wzmacnia wymowę jego tekstów. W tym samym czasie powstał Mój europejski wiersz Julii Cimafiejewej. Podobnie teksty Andreja Chadanowicza, łącznie z przełożonymi przez niego Murami Llacha/Kaczmarskiego, które stały się popularnym białoruskim protest songiem. Ponadto jednak w antologii znalazły się utwory napisane wiele lat temu i na różne tematy. Nie jest to więc stricte zbiór tekstów zaangażowanych. A zresztą cóż to miałoby znaczyć we współczesnej literaturze białoruskiej? Jak przeprowadzić granicę zaangażowania w „brudnopisach człowieka”?
próby znalezienia słów i formy by zgłębić i wyrazić widzenie chłopca, któremu dane było stanąć w szczelinie istnienia, a także późniejsze jego emanacje, także w snach. Ponad wszystkie talenty i profesje, które posiadał i przez które był kuszony, stanie się poetą. Nie ma przypadku w tej współzależności. Upływ lat tylko ją spotęguje, choć książką, w której Miłosz po raz pierwszy w tak otwarty sposób uchyli rąbka swojej peryferyjnej tajemnicy nie będzie tom poezji lecz "Ziemia Ulro", eseistyczna podróż po krainie ducha.
[...] Ośmiu artystów reprezentujących odmienne dziedziny sztuk zostało
dobranych w pary, kierunek doboru nie był przypadkowy – artystów łączyć miała nadrzędna opowieść snuta w ich twórczości i dzielić odmienność języka, w którym się wypowiadają. I tak dla przykładu parę: Waldemar Rudyk / Julia Fiedorczuk łączy głęboka ekologia i zarazem
odróżnia język artystyczny. Instalacje przestrzenne stworzone przez Waldemara Rudyka stały się przyczynkiem do eseju Julii. Esej ten nie stanowi jednak „słownej ilustracji” art-obiektu Rudyka, nie jest też jego dopowiedzeniem, wyjaśnieniem, ma charakter autonomiczny, jest punktem wyjścia do wyrażenia w słowie odnalezionej w wizualności wspólnoty wartości. Podobny charakter ma mieć współpraca pomiędzy pozostałymi dwójkami artystów. Odpowiedzią na fotografie Marcina Pawłowskiego z serii „Na końcu ogrodu”, jest poetycki esej Bartłomieja
Majzla „Sadzawka”; drobiazgowe, monochromatyczne grafiki Piotra Szewczyka znajdą literacką odpowiedź w eseju poety, animatora i specjalisty od tematyki pograniczy Krzysztofa Czyżewskiego i wreszcie
na koniec wideo-arty śląskiego artysty multimedialnego Ksawerego Kaliskiego spotkają się w dialogu z opowieścią zawodowo związanego z więziennictwem muzykującego poety kapitana Wojciecha Brzoski.
en Zacatecas 1981 recogido por Katarzyna Krupka Kamińska
Dla współtwórcy ośrodka „Pogranicze” Europa Środkowa nie jest tylko geopolityką i nie ma – jak chciał Peter Handke – znaczenia „wyłącznie meteorologicznego”. Jawi się bardziej jako etos i postawa, która wykorzenieniu przeciwstawia przynależność, kompleksowi prowincjonalizmu – siłę prowincji, a ostro zarysowanym granicom – przestrzeń przenikania i współistnienia.
Czyżewski zawzięcie poszukuje żywej i wychylonej ku przyszłości, scalającej narracji, zdolnej stworzyć przeciwwagę narodowych mitów, tak silnie określających naszą rzeczywistość w ostatnich dwóch stuleciach. W leksykonie najważniejszych dla niego pojęć znajdują się zapomniane słowa, takie jak „agora”, „pogranicze”, „obcowanie”, „tkanka łączna” czy magiczny „neimar” – budowniczy mostów.
W swoich eseistycznych peregrynacjach podąża po mapie wyznaczonej przez outsiderów, wygnańców i kontestatorów, wędrownych artystów czy niesfornych intelektualistów, dla których Europa pozostawała i pozostaje ciągle niezrealizowanym w pełni projektem. Często przywołuje Mickiewicza, Vincenza, Rotha, Stempowskiego, Giedroycia, Kołakowskiego, Tischnera, Barańczaka, Venclovę, a nade wszystko Miłosza, którego jest wyjątkowym i wnikliwym czytelnikiem.
underpinning has evolved and developed with time, its constant mission is to grow social connective tissue so as to mend society’s ruptures. The authors of the book present the stages of the unending process of the reconstruction of the diversity of traditions: together with the Borderlanders, they listen to the voices of the past. They share the loyalty towards the place, and to any of the places the Borderlanders collaborate with, avoiding preferential treatment for majority cultures, for hierarchy
linked to state power. And, very importantly, they describe Borderland’s effort to create a space for the voices of those who are not here anymore, for the murdered, the expelled, and the forgotten. Such work requires not only modesty and devotion, but also courage. - Prof. Irena Grudzińska-Gross
‘Dialogue with the Other is building,’ Czyżewski wrote in his essay
‘The Bridge and the Person'. This also means that in order to be able to develop and practise dialogic thinking, one first has to re-discover and re-interpret the craft of the builders of Bosnia’s bridges, the neimars. This is not simply the licentia poetica of the Borderlanders; it is a clear signal that the modern-day activist working in a multicultural community has to combine knowledge with know-how, imagination with competence; that their work will nonetheless come to naught if there is no vision in what they do, or, conversely, if they lack the strength and skill to put their vision into practice.
Fellows will represent the social sciences and humanities broadly understood, and commit themselves to a semester-long program of exploration and cross-examination of one of these four broad themes: The Condition of Postcoloniality; the Politics of Belonging; Democracy and its Variants; and Citizenship: the Dynamics of Inclusion and Exclusion.
https://event.newschool.edu/KrzysztofCzyzewski
https://www.facebook.com/events/1067209047300478/?acontext=%7B%22source%22%3A%2229%22%2C%22ref_notif_type%22%3A%22plan_user_joined%22%2C%22action_history%22%3A%22null%22%7D¬if_id=1667898277608372¬if_t=plan_user_joined&ref=notif
Conference will be held in English in VMU Small Hall (S. Daukanto g. 28, Kaunas) and on-line.
Slavic Languages and Literatures, and Center for Global Studies. Tuesday, April 17, 2018, 5:00 p.m. 102 Weaver Building
“We wanted to build the interpersonal and intercultural “connective tissue”, here and now, in specific local communities, on the painful borderlands full of broken bridges, traumatic memories, frozen conflicts, separate national mythologies and libertarian myths that were painful to neighbors.”
Keynote Speech: Second Annual Leszek Kołakowski Symposium Paradises Lost: Entzauberung, Utopia, and their Afterlives, 6‐8 October 2016, Vienna. Venue: Institut für die Wissenschaften vom Menschen, Spittelauer Lände 3, 1090 Vienna
happened to us" - a promising Visegrad Group in UE.
One of the major problems we face here is how to shift
from the freedom oriented solidarity to the social oriented one.
“Doikeyt, Diaspora, Borderlands: Imagining Polish Jewish Territories”, University of Illinois at Chicago, April 10-12, 2016
incrostazioni ideologiche; le discussioni con gli amici russi. Intervista a Krzysztof Czyzewski.
Bartłomiej Majzel: Uchodzi pan za człowieka instytucję. Jest pan pisarzem, eseistą, praktykiem idei, tłumaczem, wykładowcą, wydawcą… Jakiś czas temu zaczął pan pisać wiersze. W jaki sposób narodził się w panu poeta? Co go obudziło?
Krzysztof Czyżewski: Łąka. To ona jest moim poetyckim matecznikiem. W Śremie, gdzie spędziłem dzieciństwo, mieszkaliśmy na brzegu morza, którym była dla mnie przepastna łąka, na linii horyzontu przechodząca w las. Gdy mama przestawała trzymać mnie za rękę, zrywałem się do lotu. Łąka uwalniała mój głos, zrzucała mi buty, obmywała twarz rosą.
W takich momentach, jak ten w którym mogłam rozmawiać z Krzysztofem Czyżewskim uświadamiam sobie jak ważną rolę odgrywa dialog, jak wielką siłę wywiera na uczestników, ale również jak wiele mieści w sobie tylko w kontekście definicji. Zresztą, wiele tu pytań o definicję, a może redefiniowanie pojęć przecież dobrze znanych, jak wspomniany dialog, idea czy most. Rozszerzenie percepcji, inne postrzeganie, prowokacja, zaszczepienie myśli - o tych zagadnieniach myślę w kontekście tej rozmowy. Meandrując między książką Krzysztofa Czyżewskiego "W stronę Xenopolis" (Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie) a samą ideą przyświecającą jego pracy, również w Sejnach - w Ośrodku Pogranicze - mój gość z jednej strony z wielkim spokojem wyjaśnia omawiane tematy i zaprasza do swojego świata, ale również stawia pytania słuchaczom - choć, jak się przekonacie, nie wprost. [Goergina Gryboś]
“An avalanche of killings never started as a huge thing,” Krzysztof Czyżewski, the theatre director who co-founded the Borderland Foundation in Poland, said. “Auschwitz was something connected to daily life and small events. That’s how it starts. You never know how it will end up.”
We learn that there are moments when there are no innocent choices, and that the consequences of actions are boundless – and unforeseen. Radu Vancu invokes Paul Celan’s Wolfsbohne: Mutter, wessen Hand hab ich gedrückt, da ich mit deinen Worten ging nach Deutschland? “Poor Paul/ desperately wanted to know if he may have shaken the hand/ of his mother’s killer. You may have done it, Paul. You can never be sure,” Radu writes. And it is true: You can never be sure. [Marci Shore]
Pogranicze is a Polish word that means borderland: an area along the border. Borderlands are mosaics of diverse forces—of numerous possibilities and exciting encounters, but also areas of dangerous frictions and painful tensions. Places of some peculiar energy, which can take many forms.
Earlier this year, Ark talked to Krzysztof Czyżewski, one of the co-founders and longtime director of the Foundation and the Center. We talked about how Pogranicze came to be and about the events that helped it realise and define its mission. We talked also about literature, which plays a key role in the activities of the Foundation, and about the books that resonate with the genius loci of borderlands. We talked about his encounter with a poet and The Nobel Prize for Literature laureate, Czesław Miłosz, and how the latter became a supporter and a friend of the Foundation. Last but not least, we discussed history and how it always influences the present, as well as what this present itself is, with its challenges and possibilities.
http://wyborcza.pl/7,75410,23357041,krzysztof-czyzewski-w-naszej-demokracji-odwaga-nieco-staniala.html
Jak w boleśnie podzielonej wspólnocie przełamać paraliż wzajemnych uprzedzeń i niechęci? Dlaczego słabe centrum wzmacnia granice i buduje zasieki? Czym jest dzisiaj „pogranicze” i jakich pytań nie wolno tam zadawać? Wreszcie, co to znaczy „zabić most” i dlaczego „bieda temu, kto wyrusza i nie powraca”? Najobszerniejszy jak dotąd wybór twórczości eseistycznej Krzysztofa Czyżewskiego – praktyka idei, pisarza, tłumacza, redaktora, reżysera – umiejscawia Europę Środkową w samym środku najważniejszych dla współczesnego świata pytań i problemów: kryzysu wspólnotowości, pogłębiających się podziałów i coraz ostrzejszych wojen kulturowych.
Culture of solidarity is an art of building/rebuilding invisible bridges. How? This will not be achieves through the festival culture, based on one-off events, or by activity in social or spiritual spheres which veers away from organic inter-human relations immersed in long-standing practices, and remains limited to short-term projects, susceptible to the pressures of the media and mass-market. The escapism of the beneficiaries of social prosperity and the cult of individual freedom is not enough to hammer out ecological solidarity with the Other. The multi-kulti world is sunk in crisis, because the freedom to cultivate discrete identities and pride in the wealth of diversity does not translate into an ethos of community which takes responsibility for the whole. What’s the answer then?
Czyżewski begins by looking at how the new right makes use of the dichotomy around what is considered to be native and what is seen to be foreign, contemplating whether this can be considered to be a new development of the newly redemocratised European fringe or whether it is instead part of the very DNA of European culture and an integral by-product of modernity. Lamenting that voices of unity are often overheard and that the development of a European cultural community appears to be so challenging, Czyżewski ends his speech by proposing that the solution to our problems may lie in embracing a new form of polis, the xenopolis, which puts the other at the centre of society.
Europa przypomina coraz bardziej wioskę z filmu Wernera Herzoga „Szklane serce”, w której utracono tajemnicę konstytuującą życie mieszkańców, a prorocy wieszczą nadejście końca świata. Rozpaczliwie poszukujemy kozła ofiarnego, pod ręką mając imigrantów i podejrzliwie spoglądając na muzułmanów. Nie zbudujemy racjonalnego gruntu dla przyszłości okopując się na własnym brzegu. Zdaniem Krzysztofa Czyżewskiego, możemy tego dokonać jedynie wspólnie z innymi, obejmując tu i teraz całe sąsiedztwo i udzielając gościny. W tym stwierdzeniu nie chodzi o doraźne uzasadnienie potrzeby zmierzenia się z wielką falą przychodźców, która wywołała europejski kryzys. Chodzi o odwieczną tajemnicę wspólnoty, która ustanawia się w pełni tylko dzięki obecności obcego. Dlatego „obcowanie”.
Zgromadzone w pierwszej części eseje przedstawiają problem nowych mobilizacji społecznych, które przedefiniowały współczesną sytuację polityczną na świecie i wskazują na konieczność tworzenia nowej teorii społecznej, która byłaby w stanie opisać zachodzące na naszych oczach przemiany.
Część druga opowiada o Polsce czasu przesilenia, poświęcając uwagę dziedzictwu polskiej Solidarności i konsekwencjom transformacji ustrojowej po upadku komunizmu. W części trzeciej autorzy podejmują pytanie o to, w jaki sposób kształtowana jest dziś przestrzeń społecznych relacji, poczynając od świata polityki, poprzez przestrzenie miejskie, na egzystencjalnym doświadczeniu współbycia kończąc.
Książka jest podsumowaniem cyklu Gdańskich Wykładów Solidarności z lat 2011–2016, które Europejskie Centrum Solidarności organizowało we współpracy z Uniwersytetem Gdańskim. Zaproszeni goście – teoretycy społeczni z Polski i zagranicy – stawali przed wyzwaniem zinterpretowania metamorfoz, którym podlegają Polska, Europa i świat, a także przewidywaniem czekających nas możliwych zwrotów, które dokonują się w społecznej i politycznej wyobraźni współczesności.
Cytaty z książki:
Obecnie staliśmy się tak konserwatywni, że trzymamy się starych kategorii, starych przyzwyczajeń, zamiast w nowy sposób patrzeć na otaczający świat. Potrzeba nam nowego paradygmatu – odejścia od narodowego punktu widzenia, nawet wówczas, gdy nie jest to punkt widzenia o charakterze nacjonalistycznym. Nawet jeśli nie jesteśmy nacjonalistami, nasza socjologia i tak musi otworzyć się na wielką siłę przemian, których doświadczamy.
Ulrich Beck
Rzadziej zwraca się uwagę na inny wymiar naszej sytuacji – obcość kulturową i intelektualną naszego kraju. I to nie tylko wobec Europy Zachodniej, ale również – w Europie Środkowo-Wschodniej. | Obecny kryzys Europy ma wiele aspektów. Ten w wyobraźni (z odmiennym przeżywaniem siebie i świata niż wspólnota, do której aspirujemy) jest głębszy. Bo jego przezwyciężenie nie może polegać na odrzuceniu własnej tradycji, ale na jej zrelatywizowaniu do historii. I poznaniu się innych tradycji. Także po to, żeby lepiej zrozumieć własną swoistość.
Jadwiga Staniszkis
Ta klasyczna socjologia, która przyniosła wielkie dzieła i przez przeszło wiek odgrywała bardzo ważną rolę w historii intelektualnej, jest w moim mniemaniu skończona. | Dlaczego? Z ważnego rzeczywistego powodu: dominującą cechą naszej epoki jest globalizacja. | Dzisiaj stawką jest to, czy siła organizacji technologicznych, ekonomicznych i finansowych może zostać zrównoważona, ograniczona, a nawet podporządkowana tym, którzy rozpoznają siebie jako istoty obdarzone prawami.
Alain Touraine