Iranski jezici

Iranski jezici čine podgrupu indo-iranske grane indoevropske jezičke porodice. U svetu živi oko 150 miliona ljudi koji se koriste jednim od 50 novoiranskih jezika kao maternjim jezikom, i još 30-50 miliona koji ih govore kao drugi ili strani jezik.

Veliki iranski jezici

Sledeće iranske jezike govori više od po milion govornika:

Persijski (u širem smislu) 55-70 miliona kao maternji, ukupno 110 miliona (Iran, Avganistan, Tadžikistan, Pakistan, Uzbekistan)
- Zapadnopersijski 35-40 miliona kao maternji, ukupno više od 50 miliona (Iran)
- Istočnopersijski 20-30 miliona
  - Dari 15 miliona (Avganistan)
  - Tadžički 4,5 miliona (Tadžikistan)
  - Hazara 2,5 miliona (Avganistan 2,2 miliona, Iran 300.000)
  - Ajmak 650.000 (Avganistan)
  - Judeo-persijski 110.000 (Uzbekistan: Buhara, Iran, Izrael)
Pašto 35 miliona (22,5 miliona u Pakistanu, 12 miliona u Avganistanu)
Balučki 9 miliona (7,5 miliona u Pakistanu, 1,4 miliona u Iranu, 0,2 miliona u Avganistanu)
Kurmandži 10 miliona (Turska, severni Irak, severna Sirija, severni Iran, Korasan i bivši SSSR)
Luri 4,3 miliona (Iran)
Sorani (kurdski) 7 miliona (Irak, Iran)
Južnokurdski 5 miliona (Iran)
Mazanderanski 3 miliona (Iran, obala Kaspijskog mora)
Giljanski 2,6 miliona (Iran, obala Kaspijskog mora)
Zazaki 3 miliona (Turska)
Tališki 1 milion (Iran, Azerbejdžan)

Ostali značajniji novoiranski jezici su:

Osetinski 600.000 (severni Kavkaz: Gruzija, Rusija: Severna Osetija)
Gurani 500.000 (Irak, Iran)
Iransko-azerski 220.000 (Azerbejdžan, Iran)
Tatijski 130.000 (Azerbejdžan, Rusija)

Klasifikacija

Iranski 60 jezika, 16 izumrlih (150 miliona govornika)
- Zapadnoiranski 33 jezika, 5 izumrlih (115 miliona govornika)
  - Severozapadnoiranski
    - Medijski †
    - Parćanski †
    - Kaspijski
    - Beludžki
    - Kurdski
      - Kurmandži
      - Sorani
      - Južnokurdski
  - Jugozapadnoiranski
    - Persijski
    - Luri
- Istočnoiranski 27 jezika, 11 izumrlih (35 miliona govornika)
  - Severoistočnoiranski
    - Avestanski †
    - Skitsko-osetinski
    - Baktrijski †
  - Jugoistočnoiranski
    - Pašto
    - Pamirski jezici
      - Mundži
      - Šugni

Vanjske veze

Društvo za iransku lingvistiku
Kümmel, Martin Joachim. "Areal developments in the history of Iranic: West vs. East." BOOK OF ABSTRACTS.