Adam Petrović

Adam Petrović Gigac (Veliki Gradac, kod Gline, 17. april 1913 — Zagreb, 8. jun 1984) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno politički radnik SFR Jugoslavije i SR Hrvatske i narodni heroj Jugoslavije.

ADAM PETROVIĆ
Adam Petrović Gigac
Mesto rođenja	Veliki Gradac, kod Gline Austrougarska
Datum smrti	8. 6. 1984. (71 godina)
Mesto smrti	Zagreb, SR Hrvatska SFR Jugoslavija
Profesija	zemljoradnik
Član KPJ od	1942.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Čin	kapetan 1. klase
Narodni heroj od	24. jula 1953.
Odlikovanja	Orden narodnog heroja Orden za hrabrost Orden partizanske zvezde Šablon:Orden zasluga za narod3 Partizanska spomenica 1941.

Biografija

Rođen je 17. aprila 1913. godine u selu Veliki Gradac u okolici Gline. Potiče iz siromašne seljačke porodice. Kao dete ostao je bez oca i majke, pa je živio s dedom, bakom i stričevom dvanaesteročlanom porodicom. Kako je morao čuvati stoku, jedva je uspeo završiti tri razreda osnovne škole. S 13 godina odlazi od kuće, i zapošljava se na pilani u Dodušima. Skraćeni vojni rok od devet meseci služi 1937. godine u Prizrenu. Vraća se u selo, gde na tri jutra zemlje zasniva porodicu, ali ga siromaštvo tera na posao sezonskog radnika i nadničara.

Aprila 1941. godine, dok u Sisku boravi u rezervi, saznaje o zločinačkoj ustaškoj organizaciji, doživljava rasulo stare jugoslovenske vojske i s mađarske granice preko Daruvara, Grubišnog Polja i Siska uspeva da dođe do Petrinje, gde mu „Mačekova zaštita“ oduzima vojnu opremu i oružje. Iz pritvora u Petrinji, je pobegao i preko Banskog Grabovca došao u selo.

Kako su ustaše još pre ustanka započele da vrše zločine nad srpskim narodom Banije, Gigac se sklonio u obližnju šumu Anđelina kosa, i kao mnogi drugi muškarci, je tek povremeno navraćao kući. Pre akcije partizana Vasilja Gaćeše na neprijateljsko uporište Banski Grabovac, 23. jula 1941. godine, Petrović učestvuje u odbrani svoga sela od ustaških napada. 10. avgusta 1941, kada Vasilj Gaćeša s grupom ustanika prolazi kroz njegovo selo, Adam stupa u Gaćešin partizanski odred.

Gigac se istakao već u prvim akcijama, tako da je u borbama s ustašama kod sela Maje zarobio karabin s 60 metaka. U oktobru 1941, postaje desetar. Tri puta učestvuje u borbi s ustašama na Zrinu; posebno je zapažena njegova smelost kao komandira voda u napadu na ustašku posadu u Dodošima, gde na čelu grupe bombaša uništava veliku grupu ustaša koja je došla da ubija i pljačka u selu. Ubacivši bombe u jednu kuću, uskače u nju i ubija dvojicu poznatih krvnika. Sledi napad na žandarmerijsku stanicu u Kraljevčanima u kojem ima zadatak da napadne opštinsku zgradu koju je čuvalo nekoliko stražara. Gigac je upao u zgradu i ubio dvojicu neprijateljskih vojnika, pa iz nje uspeo da iznese dve puške, 3 pisaće mašine i drugi kancelarijski materijal. Kao voda bombaške grupe, Petrović je iznenadno upao u željezničku stanicu Bačuga, gde je ubio 6 ustaša, a petoricu zarobio. Zatim upada u prostorije petrinjskog vodovoda, prethodno ubijajući stražare, i zarobljava 13 domobrana, dvojicu ustaša, i zaplenjuje 11 pušaka i puškomitraljez.

U Komunističku partiju Jugoslavije je primljen 17. aprila 1942. godine. Na cesti Novi — Krupa, Adam je pokazao osobitu smelost i junaštvo kad s jednim borcem pretrčava brisani prostor i dolazi do samog ustaško-domobranskog utvrđenja. Dok je grupa boraca s raznih strana pucala na utvrđenje, Gigac se odjednom pojavio pred neprijateljskom posadom, rekavši im da su opkoljeni i da se predaju. Videvši ga pred sobom, tako sigurna, pokazali su bijelu maramicu: 50 domobrana i ustaša je zarobljeno, sa svom ratnom spremom. Od tada, Gigac kao komandir Prve čete Prvog bataljona Prvog banijskog partizanskog odreda učestvuje u nizu akcija.

Kako je ustaško-domobranska posada u Banskom Grabovcu bila velika prepreka u širenju slobodnog područja, komandir Adam Petrović preobukao je dva voda partizana u domobranske uniforme i ušao od sela Bačuge u ovo snažno utvrđenje. Tada je zarobio 60 ustaša i domobrana, sa svom ratnom spremom. Zbog blizine drugih neprijateljskih uporišta, Gigcu nije uspelo da uništi bunker i zgradu Sokolskog doma u kojem je neprijatelj bio utvrđen, ali je to učinio već toga dana navečer, s desetinom partizana.

U Ravnom Rašću sam ulazi u zgradu neprijateljskog utvrđenja, rukama hvata stražara i zarobljava 27 domobrana i ustaša. Slede akcije operativnog oficira Adama u Štabu Trećeg bataljona Šesnaeste banijske udrane brigade Sedme banijske divizije, na Hrvatskom Čuntiću i na Lebrenici, iznad Bosanskog Novog, gde zarobljava 200 domobrana i ustaša, i 3 Nemca s većom količinom oružja i municije. U borbama Sedme banijske divizije, od Klasnića i Brubnja, Adam vodi usputne borbe do Prozora, a zatim učestvuje u svim bitkama s nemačkim, ustaškim i četničkim snagama u Četvrtoj i Petoj neprijateljskoj ofanzivi. Veliki junak Banije svedok je i stradanja svog naroda koji je bio na putu s divizijom.

Posle povratka na Baniju, Gigac je komandant bataljona u Drugoj brigadi Sedme banijske divizije. Učestvuje u svakodnevnim akcijama divizije, a posebno junaštvo pokazuje u borbi marta 1944. kod Šarenog mosta, blizu Kostajnice. Puzeći je došao na dvadesetak metara od dvojice nemačkih oficira, kao prethodnice, i uspeo da ih ubije. Međutim, u brzom naletu Čerkeza je teško ranjen. Ostao je sam, teško ranjen. Imao je samo revolver s dva metka. Otkočio ga je, s namerom da se ubije ako bi pošli prema njemu. Nije im htio pasti živ u ruke. Kad je čuo reči drugova, znao je da je spašen. Otpremljen je u partizansku bolnicu, u selo Žirovac. Iako još nezaceljenih rana, posle svega 15 dana lečenja, otišao je u bataljon. Ponovno je ranjen kod Sunje, u selu Mala Graduša, i otpremljen u partizansku bolnicu Debelo brdo, kod Brestika, a onda u oslobođenu Glinu, gde mu je noga amputirana. Tako je Adam Petrović morao da se zauvek oprosti od svog bataljona. Do kraja rata aktivno radi u Opšinskom narodnooslobodilačkom odboru Mali Gradac.

Posle oslobođenja radi u društveno-političkim organizacijama opštine i kotara Glina. Bio je član Opštinskog komiteta SK u Glini i predsednik opštinskog odbora SUBNOR-a i rezervnih vojnih starešina. Umro je 8. juna 1984. godine i sahranjen je u Grobnici narodnih heroja na zagrebačkom groblju Mirogoj.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 24. jula 1953. godine.

Zanimljivosti

Upad Petrovićeve grupe partizana u utvrđenje Banski Grabovac poslužio je Antunu Vrdoljaku u filmu „U gori raste zelen bor“ iz 1971. godine. Po uzoru na ovaj događaj, u filmu su se borci Dikanovog (Boris Dvornik) partizanskog odreda takođe preobukli u domobrane i tako nesmetano ušli u utvrđenje, jer napadom spolja nikad ne bi uspeli da ga osvoje. Posle toga su savladali posadu i uništili utvrđenje eksplozivom.

Literatura

Portal NOB Segment isključivo posvećen Narodnooslobodilačkoj borbi.

• „Narodni heroji Jugoslavije”. Beograd: Mladost. 1975.