Bukovina
Bukovina (rum. Bucovina, ukr. Буковина, mađ. Bukovina, nem. Bukowina) je istorijski region koje danas dele Rumunija i Ukrajina.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Svoje zvanično nemačko ime (die Bukowina), dobila je dok je bila pod Austrijskom vladavinom (1775-1918), pod uticajem naziva koji su koristili sloveni (Poljaci, Ukrajinci i ostali) iz tih krajeva za ogromne bukove šume koje su se tamo prostirale.
Bukovina nije nikada ostvarila svoju totalnu autonomiju, kao država, već je uvek kroz istoriju bila u okviru neke druge države.
Istorija
urediU 5. veku Bukovinom su vladali Avari, pa sve do 7. veka kada su se pojavili Sloveni koji su se tu tada i naselili. Od 9. do 14. veka Bukovina potpada pod vlast Kijevske Rusije koja tada naglo jača. U tom periodu nastaju Galicija i Lodomerija kao regioni u Bukovini.
U periodu od 1349. do 1384. godine severni deo Bukovine potpada pod vlast Kraljevine Poljske a južni deo podpada pod vladavinu Moldavije. U tom periodu se i uzdiže grad Sučava koji i 1388. godine postaje sedište okruga koji je bio pod vladavinom Moldavije.
Između 1385. i 1569. godine vlast nad severnim delom Bukovine naizmenično dele Kraljevina Poljska i Moldavija. U 16. veku, tačnije 1512. godine, Moldavija podpada pod vlast Turaka a istovremeno i celokupna teritorija Bukovine. Severni deo Bukovine se vratio pod Poljsku vlast 1541. godine.
Posle nemilih događaja u Madefalvi, 1764. godine, nekoliko hiljada Sekelja se iseljava iz Erdelja i odlazi prvo u Moldaviju a ubrzo zatim i u Bukovinu gde osnivaju svojih pet sela Andrašfalva, Hadikfalva, Fogadjišten, Ištenšegitš i Jožeffalva. Tokom 19. i 20. veka Sekelji su napustili ta sela, i vratili se u stara staništa ili prešli u novoosnovana kao što su: Skorenovac, Vojlovica i Ivanovo, tokom velike seobe Sekelja u 1883. godini. Od toga doba je i nastao pojam Bukovinski Sekelji.
Tokom 1772. godine došlo je do podele Bukovine između tadašnje Poljske, Austrije i Rusije. Posle pobede Austrije i Rusije protiv Turske, 1775. godine, Austrija dobije i deo Moldavije i samim tim oblast oko Sučave kada Bukovina dobija autonomiju u okviru Austrijske monarhije.
Stanovništvo
urediZbog mnogobrojnih istorijskih promena vladara i seoba naroda u Bukovini je stanovništvo veoma šaroliko po nacionalnosti, ali se može reći da na jugu Bukovine većinom žive Rumuni a na severu slovenski narodi (Ukrajinci, Rusi).
Bukovina kao celina
urediPo popisu iz 1910. godine Bukovina je imala ukupno 800.198 stanovnika i od toga Rusina (Ukrajinci) 38,88 %, Rumuna 34,38 %, Nemaca 21,24%, Jevreja 12,86%, Poljaka 4,55%, Sekelja 1,31%, Slovaka 0,08%, ostalo su bili Rusi, Italijani, Srbi, Hrvati, Turci, Jermeni i Romi.
Po podacima iz popisa u Austro Ugarskoj broj stanovnika po godinama je bio:
| Година | Rumuni | Rusini (Ukrajinci) | Ostali | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1786 | 91,823 | 67,8 % | 31,671 | 23,4 % | 12.000 | 8,8 % |
| 1848 | 209,293 | 55,4 % | 108,907 | 28,8 % | 59,381 | 15,8 % |
| 1869 | 207.000 | 40,5 % | 186.000 | 36,4 % | 118,364 | 23,1 % |
| 1880 | 190,005 | 33,4 % | 239,960 | 42,2 % | 138,758 | 24,4 % |
| 1890 | 208,301 | 32,4 % | 268,367 | 41,8 % | 165,827 | 25,8 % |
| 1900 | 229,018 | 31,4 % | 297,798 | 40,8 % | 203,379 | 27,8 % |
| 1910 | 273,254 | 34,1 % | 305,101 | 38,4 % | 216,574 | 27,2 % |
Ukrajinski deo Bukovine
urediPo popisu iz 1995. godine, procentualni odnos stanovništva u Černivačkoj oblasti bio je sledeći:
Rumunski deo Bukovine
urediPo popisu iz 1992. godine procentualni odnos stanovništva u oblasti Sučava je bio sledeći:
Posleratne podele
urediPosle Prvog svetskog rata i raspada Austro−Ugarske 1918. godine, Rumuni koji su živeli u Bukovini su izglasali priključenje Rumuniji, ali je severni deo još ostao pod vlašću Ukrajine.
Senžermenskim ugovorom iz 1919. godine ceo južni deo Bukovine potpada pod rumunsku vlast i postaje deo Rumunije.
Posle Drugog svetskog rata mirovnim sporazumom u Parizu, Ukrajina definitivno dobija Oblast Černivci, dok oblast Sučave ostaje Rumunima.
Važniji gradovi
uredi
| ||
|---|---|---|
 Predanja Sekelja Velike seobe Sekelja Vidi (Sekelji) još:
| ||
 |
| |
Reference
uredi
- edited by O. Derhachov (1996). Українська державність у ХХ столітті. (Ukrainian statehood of the twentieth century). Politychna Dumka.
- [1] (original na nemačkom jeziku - ima još engleska i francuska verzija)
- WorldStatesmen (under Ukraine)
- Dumitru Covălciuc. Românii nord-bucovineni în exilul totalitarismului sovietic
- Victor Bârsan "Masacrul inocenţilor", Bucuresti, 1993, pp.18–19
- Ştefan Purici. Represiunile sovietice... P. 255–258;
- Vasile Ilica. Fântâna Albă: O mărturie de sânge (istorie, amintiri, mărturii). - Oradea: Editura Imprimeriei de Vest, 1999.
- Marian Olaru. Consideraţii preliminare despre demografie si geopolitica pe teritoriul Bucovinei. Analele Bucovinei. Tomul VIII. Partea I. Bucuresti: Editura Academiei Române, 2001
- Ţara fagilor: Almanah cultural-literar al românilor nord-bucovineni. Cernăuţi-Târgu-Mureş, 1994
- Aniţa Nandris-Cudla. Amintiri din viaţă. 20 de ani în Siberia. Humanitas, Bucharest, 2006 (second edition), (rumunski) ISBN 973-50-1159-X
- The Bukovina Society of the Americas
- United States of Greater Austria
- United States of Greater Austria Arhivirano 2007-10-22 na Wayback Machine-u