Sergej Birjuzov

Sergej Semjonovič Birjuzov (rus. Сергей Семёнович Бирюзо́в; 1904 — 1964) sovjetski maršal, Heroj Sovjetskog Saveza i narodni heroj Jugoslavije.

SERGEJ BIRJUZOV
Sergej Birjuzov general-major SSSR-a
Datum rođenja	21. avgust 1904.
Mesto rođenja	Skopine, Rjazanska gubernija Ruska Imperija
Datum smrti	19. oktobar 1964. (60 god.)
Mesto smrti	Beograd SR Srbija, SFRJ
Profesija	vojno lice
Član KPSS od	1926.
Učešće u ratovima	Ruski građanski rat Veliki otadžbinski rat
Služba	Sovjetska armija
Čin	maršal Sovjetskog Saveza
Heroj SSSR od	1. februara 1958.
Narodni heroj od	oktobra 1964.
Odlikovanja	sovjetska odlikovanja: Orden crvene zastave Orden crvene zastave Orden crvene zastave Orden Suvorova prvog stepena Orden Kutuzova prvog stepena Orden Bogdana Hmeljnickoga prvog stepena Orden Suvorova drugog stepena strana odlikovanja: Orden narodnog heroja Orden partizanske zvezde Orden bratstva i jedinsta

Biografija

Rođen je 21. avgust 1904. godine u Skopinu, u provinciji Rjazan. Bio je član Komunističke partije Sovjetskog Saveza od 1926. godine. Sa 18 godina je stupio u Crvenu armiju, i u njoj je napredovao, postavši komandir bataljona pre nego što je otišao na Vojnu akademiju „Frunze“ 1934. godine. Diplomirao je 1937, nakon čega je postao načelnik štaba streljačke divizije. Godine 1939. je postao šef operacija za Harkovski vojni okrug, što je dužnost na kojoj je bio do avgusta 1939, nakon čega je postao komandant 132. streljačke divizije.

Birjuzov je komandovao ovom jedinicom naredne tri godine, što je retkost među sovjetskim generalima, posebno za vreme Drugog svetskog rata. Sovjetski generali su retko bili na jednoj komandnoj dužnosti duže od nekoliko meseci. Birjuzovljeva jedinica je bila deo Jugozapadnog i Brijanskog fronta. Birjuzov je smatran dobrim komandantom divizije. Često je lično vodio diviziju u bitku. Tokom prve godine operacije Barbarosa (jun 1941), Birjuzov je ranjen čak pet puta, od čega dva puta prilično ozbiljno. Aprila 1942. je postavljen za načelnika štaba 48. armije, koja je bila deo Brijanskog fronta. Komandovao je ovom jedinicom do novembra 1942, kada je postao načelnik štaba Druge gardijske armije. Na ovoj dužnosti je bio do aprila 1943. godine, pomagavši u vođenju ove moćne formacije tokom operacije Saturn, kada je Druga gardijska pomogla u slamanju nemačke Šeste armije, nakon što su Nemci bili opkoljeni tokom Staljingradske bitke.

Aprila 1943. godine, Birjuzov je postavljen za načelnika štaba Južnog fronta, kao vredan pomoćnik komandantu fronta, Fjodoru Tolbuhinu. Južni front je 20. oktobra 1943. preimenovan u Četvrti ukrajinski front. Birjuzov je ostao načelnik štaba do maja 1944. godine, kada je premešten u Treći ukrajinski front, zajedno sa Tolbuhinom. Oktobra 1944, Birjuzov je premešten u komandu 37. armije, koja je bila deo Trećeg ukrajinskog fronta. Na ovoj dužnosti je bio do maja 1946. godine. Na ovim komandnim dužnostima, Birjuzov je pomogao u planiranju i sprovođenju akcija za izbacivanje svih nemačkih trupa iz Ukrajine, a zatim i akcija za oslobođenje Bugarske i Jugoslavije.

Nakon ovih komandnih dužnosti, Birjuzov je postavljen za šefa Sovjetske vojne misije u Bugarskoj. Na ovoj dužnosti je bio do 1947. godine. Između 1947. i 1955, Birjuzov je bio na brojnim komandnim dužnostima, ali se ni na jednoj nije duže zadržao. U čin maršala Sovjetskog Saveza unapređen je 11. marta 1955. godine.

Između aprila 1955. i aprila 1962. godine, komandovao je Strateškim raketnim snagama, a 1963. je postao načelnik Generalštaba. Bio je član Centralog komiteta KPSS-a i deputat Vrhovnog sovjeta SSSR-a.

Poginuo je 19. oktobra 1964. godine, kada je njegov avion, kojim je pošao na dvadesetogodišnjicu oslobođenja Beograda, udario u planinu Avalu. Urna sa njegovim pepelom je sahranjena u Kremljskoj nekropoli u Moskvi.

Odlikovanja

Portret Sergeja Birjuzova
na poštanskoj marki SSSR-a iz 1967.

Maršal Birjuzov odlikovan je sa:

• pet Ordena Lenjina
• tri Ordena Crvene zastave
• Ordenom Suvorova prve reda i Ordenom Suvorova drugog reda
• Ordenom Kutuzova prve klase
• Ordenom Bogdana Hmeljnickoga prvog reda

Od Jugoslovenskih odlikovanja nosilac je:

• Ordena Partizanske zvezde sa zlatnim vencem
• Ordena Bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem

Za Heroja Sovjetskog Saveza proglašen je 1. februara, 1958, a za narodnog heroja Jugoslavije oktobra 1964. godine.

Literatura

• „Narodni heroji Jugoslavije”. Beograd: Mladost. 1975.