1601
- Ovo je članak o godini 1601.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1570-e 1580-e 1590-e – 1600-e – 1610-e 1620-e 1630-e |
| Godine: | 1598 1599 1600 – 1601 – 1602 1603 1604 |
| Gregorijanski | 1601. (MDCI) |
| Ab urbe condita | 2354. |
| Islamski | 1009–1010. |
| Iranski | 979–980. |
| Hebrejski | 5361–5362. |
| Bizantski | 7109–7110. |
| Koptski | 1317–1318. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1656–1657. |
| • Shaka Samvat | 1523–1524. |
| • Kali Yuga | 4702–4703. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4237–4238. |
| • 60 godina | Yin Metal Vo(l) (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11601. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1601 (MDCI) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u četvrtak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
Prvi januar 1601. je osnova koju Microsoft Windows koristi za datume fajlova[1] i za Active Directory Logon datume[2]. Sve verzije MS Windowsa mere vreme u stotinama nanosekundi od ove epohe[3]. Navedeni datum je takođe prvi dan za ANSI datume i celobrojne COBOL datume.
- 17. 1. - Lionski ugovor: razmena teritorija između Francuske i Savoje, prva dobija Bugey, Valromey, Gex i Bresse u zamenu za Saluzzo.
- 29. 1. - Carski komesar Josip Rabata odjedrio u Senj da umiri uskoke[4].
- 2. 2. - Rabata pogubio kneza Martina Posedarskog i vojvodu Marka Margitića; Dubrovčanin Juraj Maslarda ubijen na ulici[5].
- Mletački podanici uglavnom izručeni Veneciji, oko 200 Uskoka premješteno u unutrašnjost.
- 3. 2. - Sabor u Klužu opet izabrao Žigmunda Batorija za erdeljskog vojvodu (stiže 27. 3.[6]).
- 5. 2. - Baba Novak/Starina Novak brutalno pogubljen u Klužu.
- 8. 2. - Robert Devereux, 2nd Earl of Essex pokušao državni udar protiv Elizabete I. - pogubljen 25. 2..
- 22. 4. - Iz Engleske krenula prva flota Istočnoindijske kompanije, na čelu sa Jamesom Lancasterom, prema današnjoj Indoneziji.
- proleće - Moguće vreme prve izvedbe Šekspirovog "Hamleta".
- proleće - Patrijarh Jovan ponovo poslao Damjana Ljubibratića u Rim, s ovlašćenjem da prihvati uniju što je i učinio ali bez efekta[7].
- 15. 5. - Papa Klement VIII. skupio 10.000 vojnika za obranu od Turaka, za komandanta postavio nećaka G. F. Aldobrandinija[8].
- 8. 6. - Umro Juraj Lenković, general hrvatske krajine, za novog će biti postavljen Vid Kisel od Fužine (Vid Khisl).
- 10. 7. - Umro veliki vezir Damad Ibrahim-paša, koji je bio sklon miru sa Ugarskom[8] (nasleđuje ga Jemišči Hasan-paša).
- 3. 8. - Bitka kod Guruslăua: austro-vlaška pobeda (Giorgio Basta i Mihaj Hrabri) nad Žigmundom Batorijem u Erdelju.
- 9. 8. - Vlaški vojvoda Mihaj Hrabri ubijen po Bastinom nalogu.
- 17. 8. - Pedeset kuća Morlaka iz Korenice bi prešlo na kršćansku stranu[9].
- 10. 9. - Kršćanska vojska došla pod Veliku Kanižu[8].
- 20. 9. - Podvojvoda Rusworm iz Mercœurove vojske zauzeo tvrđavu Stolnog Biograda[8].
- 13. i 15. 10. - Dvije kršćanske pobjede kod Stolnog Biograda, što deset dana kasnije dovodi do pobune janičara, veliki vezir se mora vratiti iz Ugarske.
- listopad - Senjski biskup izvještava da je naveo kršćane iz turske Like, Krbave i Korenice da se presele u dolinu Gacke kod Otočca[9].
- 24. 10. - Tycho Brahe umro u Pragu, njegov rad nastavlja Johannes Kepler.
- 28. 10. - Neuspješni juriš na Veliku Kanižu, veliki broj kršćanskih žrtava.
- 15 - 17. 11. - U neredu raspuštena opsada Velike Kaniže[10].
- 31. 12. - U uskočkoj pobuni ubijen Josip Rabata (povod je bilo zatočenje hajduka Juriše)[11].
- Objavljeno "Kraljevstvo Slavena" Mavra Orbinija.
- Erdeljski sabor donio odluku da se Srbi nasele izvan Erdelja, u protivnom da se proglase kmetovima (nije sprovedeno)[12].
- Požeški sandžak izdvojen iz bosanskog i priključen novom Kaniškom[13].
- Ruska glad (1601-03) - samo jedan primer Malog ledenog doba pogoršanog erupcijom vulkana Huaynaputina.
- Jezuita Matteo Ricci je prvi Evropljanin u Zabranjenom gradu, kao savetnik Wanli imperatora.
- 31. 3. - Jakov Mikalja, jezikoslovac († 1654)
- 13. 9. - Jan Brueghel mlađi, slikar († 1678)
- 22. 9. - Ana Austrijska, supruga Luja XIII i regent († 1666)
- 27. 9. - Luj XIII, kralj Francuske i Navare († 1643)
- ? - Jacques Gaffarel, astrolog i bibliotekar († 1681)
- ? - Muhamed Hevaija Uskufija, pjesnik, leksikograf iz Bosne
- pribl. - Pierre de Fermat, matematičar († 1665)
- 2. 2. - Martin Posedarski, senjski uskok
- 5. 2. - Starina Novak, borac protiv Turaka
- 8. 6. - Juraj Lenković, general hrvatske krajine i poglavar Kranjske
- 10. 7. - Damad Ibrahim-paša, veliki vezir (* 1517)
- 9. 8. - Mihaj Hrabri, vlaški vojvoda (* 1558)
- 17. 9. - Giovanni Francesco Aldobrandini, komandant papinske vojske
- 24. 10. - Tycho Brahe, astronom (* 1546)
- 31. 12. - Joseph von Rabatta, austrijski general, povjerenik u Senju
- ↑ (en) Microsoft Windows technical note on file dates, referencing year 1601. http://support.microsoft.com/kb/188768
- ↑ (en) Microsoft Windows technical note on file dates, referencing year 1601. http://www.microsoft.com/technet/scriptcenter/topics/win2003/lastlogon.mspx
- ↑ (en)Decimal Time.net Arhivirano 2004-02-22 na Wayback Machine-u
- ↑ Klaić, 435
- ↑ Klaić, 436
- ↑ Klaić, 444
- ↑ Istorija s. n., 325
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Klaić, 430
- ↑ 9,0 9,1 Klaić, 441
- ↑ Klaić, 431
- ↑ Klaić, 438
- ↑ Historija n. J., 531
- ↑ Historija n. J., 622
- Literatura
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
