1634
- Ovo je članak o godini 1634.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1600-e 1610-e 1620-e – 1630-e – 1640-e 1650-e 1660-e |
| Godine: | 1631 1632 1633 – 1634 – 1635 1636 1637 |
| Gregorijanski | 1634. (MDCXXXIV) |
| Ab urbe condita | 2387. |
| Islamski | 1043–1044. |
| Iranski | 1012–1013. |
| Hebrejski | 5394–5395. |
| Bizantski | 7142–7143. |
| Koptski | 1350–1351. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1689–1690. |
| • Shaka Samvat | 1556–1557. |
| • Kali Yuga | 4735–4736. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4270–4271. |
| • 60 godina | Yang Drvo Pas (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11634. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1634 (MDCXXXIV) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
- 14. 1. - Druga buna Štibrenaca: Hrvatski sabor rekao da se pobunjenici koji prebjegnu na imanja druge vlastele mogu hvatati[1][2].
- 18. 2. - Carski komandant Albrecht von Wallenstein otvoreno optužen za izdaju.
- 24/25. 2. - Wallenstein ubijen od svojih škotskih i irskih oficira.
- 1. 3. - Smolenski rat: ruski logor prinuđen na predaju (komandant Mihail Šein zbog ovoga pogubljen u aprilu).
- 25. 3. - U Provinciju Maryland stiže njen prvi guverner Leonard Calvert; dva dana kasnije osnovan St. Mary's City, četvrto trajno englesko naselje u Americi.
- 2. 5. - Tridesetogodišnji rat: grad Bautzen spaljen prilikom povlačenja carske vojske, poginulo 700 građana.
- 13. 5. - Bitka kod Liegnitza je saksonska pobeda nad carskom vojskom.
- 8. 6. - Hrvatski sabor šalje u Austriju dvojicu izaslanika da traže pomoć, jer se Turci spremaju za rat (protiv Poljske) - jedan se vraća sa tri velika željezna topa i dr.[2]
- 14. 6. - Poljanovski mir između Poljske-Litvanije i Rusije.
- 2. 7. - Venčali se Rembrandt van Rijn i Saskia van Uylenburgh koja će biti model na nekoliko njegovih slika.
- 26. 7. - Carske trupe povratile Regensburg.
- avgust? - Jean Nicolet je prvi Evropljanin u Wisconsinu, nada se da će naći Pacifik.
- 18. 8. - U Loudunu, Francuska, spaljen svećenik Urbain Grandier optužen za vještičarenje.
- 6. 9. - Tridesetogodišnji rat: bitka kod Nördlingena je velika carsko-španska pobeda nad Šveđanima i nemačkim protestantima, zarobljen švedski general Gustav Horn; na desnom krilu se istakli Hrvati[2].
- septembar - Poljsko-turski rat (1633-34): obe strane okupljaju vojsku, ali sklapa se mir.
- 11/12. 10. - Poplava Burchardi odnosi hiljade života na nemačkoj i danskoj obali Severnog mora.
- 1. 11. - Pariski ugovor: Francuska ulazi direktno u Tridesetogodišnji rat na strani protestanata (Šveđani nisu sasvim zadovoljni ovim ugovorom pa će u aprilu biti sklopljen drugi).
- 6. 11. - Hrvatski sabor iznosi neke žalbe: general Schwarzenberg izazvao bana Erdedija na dvoboj, njemački vojnici u Varaždinu pretukli plemićkog suca Šemovečkog, episkop Maksim zauzeo imanje Domankuš, ivanićki kapetan oteo biskupove zemlje u okolici, čak 14 pritužbi na koprivničkog kapetana Mensperga itd.[2]
- 18. 12. - Kralj Ferdinand došao na sabor u Šopronu (traje do veljače)[2].
- prosinac - Ogulinski kapetan Gašpar Frankopan upao u Tursku i opljačkao "Pritinsku" kod Izačića, zatim razbio bihaćke Turke kod Zavalje, poginuo im zapovjednik Derviš-aga Hudugarić[2].
- 1633/34 - Obnovljene freske u Crkvi svetih Apostola u Pećkoj patrijaršiji.
- 1633/34 - Izgrađena Devova džamija u Foči i 1634/35. Ibrahim-agina džamija u Mostaru.
- Prvi put se spominje Ruma, raniji Jelenac.
- Bosanski beglerbeg Hasan-paša svrgnut i osuđen na smrt - jedno vrijeme se skriva u Sarajevu pa bježi u šumu[3].
- Katolici Srbi i Albanci u Staroj Srbiji i Makedoniji pod udarom Turaka nakon rata sa Poljskom - dolazi do prisilne islamizacije, naročito u Prizrenskoj nahiji i Metohiji[4][5].
- Turci ugušili pobunu Kuča i Pipera, pridobili Crnogorce koji su u lošim odnosima sa brdskim i hercegovačkim plemenima[6][7].
- U manastiru Hopovo napisan Žitomislićki hronograf.
- prije 1635 - Katolici iz Požeškog polja ubili srpskog episkopa Ćirila (ranije je Požeška eparhija zahvaljujući dobrim odnosima sa Turcima tražila vjerske daće i od katolika)[8].
- Stockholm je i zvanično proglašen švedskom prestonicom.
- Špekulanti ulaze na tržište lala u Holandiji (tulipanomanija dostiže vrhunac 1637).
- Holanđani zauzeli Kurasao.
- Englezi se naselili u portugalskoj luci Kočin u Indiji.
- Etiopski car Fasilides sasvim proterao jezuite iz zemlje.
- U Minhenu osnovana pivara Paulaner; ove godine kuga u gradu ubila trećinu stanovništva.
- ? - Šiško Gundulić, pjesnik i dramatik († 1682)
- 25. 2. - Albrecht von Wallenstein (ubijen), carski general (* 1583)
- 23. 8. - Abaza Mehmed-paša (pogubljen), vidinski paša (* 1576)
- ? - Ahizade Hüseyin Efendi (pogubljen), osmanski šejhulislam
- ↑ Historija n. J., 727
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Horvat, Ban Sigismund Erdedi
- ↑ Historija n. J., 582
- ↑ Dimitrije Bogdanović, Knjiga o Kosovu, Tursko doba..., rastko.rs
- ↑ Jovan N. Tomić, O Arnautima u staroj Srbiji i Sandžaku, rastko.rs
- ↑ Crna Gora, od kraja XV veka do 1914. godine, rastko.rs
- ↑ Historija n. J., 549
- ↑ Historija n. J., 624
- Literatura
- Rudolf Horvat, Ban Sigismund Erdedi (hr Wikisource)
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959