17. 7.

17. jul/juli/srpanj (17. 7.) je 198. dan godine po gregorijanskom kalendaru (199. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 167 dana.

Događaji

1453. — u bici kod Kastijona Francuzi su postigli odlučujuću pobedu nad Englezima, koja je dovela do okončanja Stogodišnjeg rata.
1762. — ubijen je ruski car Petar III tri dana nakon što je oboren sa vlasti i zatvoren. Presto je preuzela njegova supruga Katarina Velika, koja je kasnije postala jedan od najčuvenijih ruskih vladara.
1890. — Cecil Rhodes, po kojem je Rodezija dobila naziv, postao je premijer Kapske kolonije u Južnoj Africi.
1917. — britanska kraljevska kuća promenila je svoje ime Saks-Koburg-Gota u Vindzor zbog antinemačkog raspoloženja u Britaniji tokom Prvog svetskog rata.
1936. — Pokušajem vojnog udara protiv republikanske vlade započeo španski građanski rat.
1945. — u Potsdamu je počela konferencija o posleratnoj budućnosti Evrope. Na skupu koji je okončan 2. 8. predstavnici zemalja pobednica u Drugom svetskom ratu. SSSR-a, SAD i Velike Britanije, Staljin, Truman i Čerčil, kojeg je 28. 7. zamenio novi šef britanske vlade Klement Atli, doneli su odluku o demilitarizaciji i denacifikaciji Nemačke i dogovorili su se o teritorijalnim promenama u istočnoj Evropi.
1968. — u Iraku je oborena vlada Abdula Arefa, a na vlast je došlo Baath partije. Predsednik republike, a kasnije i vlade postao je general Ahmed Hasan al-Bakr.
1969. — u Španiji, general Fransisko Franko imenovao je za svog naslednika princa Juan Carlosa, koji je preuzeo vođstvo države 22. novembra 1975, dva dana nakon diktatorove smrti.
1973. — u Avganistanu je proglašena republika nakon vojnog udara kojim je prekinuta četrdesetogodišnja vladavina kralja Mohameda Zahir Šaha. Predsednik je postao bivši premijer Sardar Muhamad Daud Kan.
1975. — američki i sovjetski vasionski brodovi „Sojuz 19“ i „Apolo 18“ spojili su se u Zemljinoj orbiti. Komandanti letilica, Aleksej Leonov i Tom Staford, razmenili su čestitke, pri čemu je Rus govorio engleski a Amerikanac ruski.
1979. — diktator Nikaragve Anastasio Somoza Debajle dao je ostavku i pobegao iz zemlje, a vlast je preuzeo levičarski sandinistički pokret Danijela Ortege Saavedre.
1981. — više od 100 ljudi je poginulo, a 550 ranjeno kada su izraelski avioni bombardovali palestinska područja Bejruta.
1984. — lansiran je sovjetski svemirski brod „Sojuz T12“, a član posade Svetlana Savitskaya postala je prva žena koja je „prošetala“ svemirskim prostorom izvan letelice.
1994. — Brazil je na svetskom fudbalskom prvenstvu u SAD osvojio četvrtu šampionsku titulu.
1996. — američki putnički avion „Boing 747“ na liniji Njujork-Pariz eksplodirao je iznad Atlantskog okeana, nakon što je poleteo sa aerodroma „Kenedi“. Poginulo je svih 230 putnika i članova posade.
1998. — posmrtni ostaci ruskog cara Nikolaja II Romanova i članova njegove porodice, preneti iz Jekaterinburga 80 godina nakon ubistva, sahranjeni su u Sankt Peterburgu. Svečanoj ceremoniji prisustvovao je i predsednik Rusije Boris Jeljcin.
1998. — džinovski talasi izazvani snažnim zemljotresom na dnu Pacifik odneli su šest sela na severozapadnoj obali Papue Nove Gvineje. Poginulo je oko 2.000 ljudi.
1998. — na konferenciji UN u Rimu, predstavnici 120 zemalja usvojili su statut kojim je uspostavljan prvi stalni Međunarodni krivični sud za ratne zločine. SAD su odbile da se priključe tom sudu. Do marta 2003. sporazum je ratifikovalo 89 zemalja.
2000. — Bašar el-Asad postao je predsednik Sirije, obećavši prilikom inauguracije da će nastaviti nepopustljivu politiku prema Izraelu kakvu je vodio njegov otac Hafez el-Asad, koji je umro 10. juna.
2001. — na osnovu odluke vlade SRJ, princ Aleksandar Karađorđević i članovi njegove porodice uselili su se u kraljevsku rezidenciju u Beogradu koja je jugoslovenskoj kraljevskoj porodici oduzeta posle Drugog svetskog rata.
2001. — nakon završetka sukoba na Kosovu i prestanka vazdušnih napada NATO-a na SRJ, istražitelji Međunarodnog suda za ratne zločine iz Haga pronašli su, prema izjavi portparola tužilaštva suda Florens Artman, tokom 1999. i 2000. godine 876 grobnica na Kosovu i ekshumirali 4.392 žrtve od kojih je 2.099 identifikovano.

.

Rođenja

1714. — Alexander Gottlieb Baumgarten, njemački filozof (u. 1762.).
1787. — Friedrich Krupp, njemački industrijalac.
1800. — Ivan Padovec, hrvatski gitarist i skladatelj (u. 1873.).
1884. — Boris Vladimirovič Asafjev, ruski skladatelj.
1899. — James Cagney, američki filmski glumac (u. 1986.).
1920. — Juan Antonio Samaranch, španjolski sportski funkcioner (Predsjednik Internacionalnog olimpijskog komiteta).
1935. — Donald Sutherland, kanadski glumac.
1939. — Milva, talijanska pjevačica i glumica.
1939. — Valerij Voronjin, bivši ruski i sovjetski nogometaš (u. 1984).
1947. — Camilla, hercoginja od Cornwalla i supruga britanskog princa Charlesa.
1952. — David Hasselhoff, američki glumac.
1954. — Angela Merkel, njemačka političarka i državnica.
1960. — Robin Shou, honkonški glumac.
1963. — Matti Nykänen, umirovljeni finski skijaški skakač.
1972. — Andy Whitfield, velški glumac (* u. 2011).
1972. — Jaap Stam, nizozemski nogometaš i trener.
1974. — Claudio López, umirovljeni argentinski nogometni reprezentativac.
1976. — Marcos Senna, brazilski-španjolski nogometaš, koji nastupa za Španjolsku.
1981. — Jonas Källman, švedski rukometaš.
1986. — Dragana Stanković, holandska fotografkinja.

.

Smrti

1588. — Mimar Sinan, glavni Osmanlijski arhitekta u službi sultana Selima I, Sulejmana Veličanstvenog i Murata III.
1790. — Adam Smith, škotski ekonomista i etičar (r. 1727.).
1912. — francuski matematičar, fizičar i filozof Žil Anri Poenkare. Razvio je teoriju automorfnih funkcija i istraživao diferencijalne jednačine, a posebno su značajni njegovi radovi na području topologije i njegova interpretacija geometrije Lobačevskog. Objavio je oko 500 naučnih radova.
1928. — srpski geolog i paleontolog Svetolik Radovanović, član Srpske kraljevske akademije, prvi ministar privrede u Srbiji (1904-05). Reformisao je srpsko rudarsko i šumarsko zakonodavstvo, a 1892. je sa geologom Jovanom Žujovićem osnovao Srpsko geološko društvo.
1941. — August Cesarec, hrvatski književnik (r. 1893.).
1941. — Pavao Markovac (Ebenspanger), hrvatski muzikolog, glazbeni publicist, kritičar i skladatelj (r. 1903.).
1946. — u Beogradu je pogubljen Dragoljub Draža Mihailović, general kraljevske jugoslovenske vojske i vođa četničkog pokreta u Drugom svetskom ratu (r. 1893.).
1946. — Kosta Mušicki, brigadni general Srpskog dobrovoljačkog korpusa i Jugoslovenske vojske u otadžbini i pukovnik Kraljevske Jugoslovenske vojske (r. 1897.).
1959. — čuvena američka džez i bluz pevačica Billie Holiday.
1995. — argentinski automobilski as Juan Manuel Fangio, petostruki svetski šampion u „Formuli-1“.
2003. — u Americi „kraljica salse“, pevačica kubanskog porekla Celia Cruz (79).
2009. — Walter Cronkite, američki novinar i TV-voditelj (r. 1916.).

.

Praznici i dani sećanja

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar