Al-Dahak ibn Kejs al-Šejbani
Al-Dahak ibn Kejs al-Šejbani (Al-Dahhak ibn Qays al-Shaybani; ? - 746) bio je haridžitski vođa koji je podigao veliki, ali bezuspješni ustanak protiv omejadskog kalifa Marvana II.
Ustanak je izbio zahvaljujući metežu u koje je Kalifat zapao nakon smrti kalifa Hišama 743. Tako su se u nepune dvije godine izmijenila tri kalifa - Al-Valid II, Jezid III i Ibrahim ibn Abd al-Malik, prije nego što je krajem 744. na prijestolje zasjeo Malik. Njegovu vlast, međutim, od samog početka potkopavali sukobi među njegovim guvernerima. Jedan od njih su u današnjem Iraku iskoristili haridžiti na čelu sa Sa'id ibn Bahdalom koji su digli ustanak. Sa'id je umro od kuge, pa ga je naslijedio Dahak.[1][2] Dahak se ispočetka pokazao uspješnim vođom; porazio je omejadske trupe, a njegovi sljedbenici su ga proglasili kalifom. U jednom trenutku je uspio natjerati omejadskog princa Ibn Umara da ga u augustu 745. prizna za kalifa; kod njega je utočište pronašao i popularni general Sulejman ibn Hišam.
Međutim u ljeto 746. Marvan je krenuo u protuofenzivu i porazio haridžite kod al-Ghazza u Kafartuti. Tada je Al-Dahak poginuo. Marvan je sljedeće godine uspio očistiti posljednje džepove otpora u Perziji, ali je njegovu oslabljenu vlast ipak srušio ustanak koji je nešto kasnije izbio u Horasanu.
- Hawting, Gerald R. (2000), The First Dynasty of Islam: The Umayyad Caliphate AD 661–750 (2nd Edition), Routledge, ISBN 0-415-24072-7
- Veccia Vaglieri, Laura (1991). „al-Ḍaḥḥāk b. Qays al-Shaybānī”. The Encyclopedia of Islam, New Edition, Volume II: C–G. Leiden and New York: BRILL. p. 90. ISBN 90-04-07026-5.