Anastasijev rat
| Anastazijev rat | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment Bizantsko-perzijskih ratova | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
| Istočno Rimsko Carstvo | Sasanidsko Carstvo | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
| Anastazije I Rufin Areobind Patricije Hipatije Faresman Celer |
Kavad I Teodor | ||||||||
| Rimsko-perzijski ratovi |
| Rimsko-partski ratovi Kara – Kilikijska vrata – Amanski prijevoj – Planina Gindar – Pohodi Marka Antonija – Armenski rat 58–63 – Trajanov pohod na Partiju – Pohodi Lucija Vera – 2. Ktesifon – Nisibis Rimsko–sasanidski ratovi Resena – Misiče – Barbalis – Edesa – Singara – Amida – 3. Ktesifon – Samara Bizantsko-sasanidski ratovi Rat 421–422 – Anastazijev rat – Iberijski rat – Lazijski rat – Rat 572–591 – Rat 602–628 |
Anastazijev rat se vodio od 502. do 506. između Istočnog Rimskog Carstva na jednoj i Sasanidskog Carstva na drugoj strani. Predstavljao je drugi veliki sukob između te dvije države, odnosno drugi veliki sukob u završnoj fazi rimsko-perzijskih ratova. Ime je dobio po Anastaziju, istočnorimskom caru za čije je vladavine sukob počeo. Prije njega su dvije države uživale višedecenijski period mira. Kada je rijeka Tigris u Mezopotamiji iznenada promijenila tok i izazvala poplave i masovnu glad, perzijski kralj Kavad I je ostao bez prihoda s kojima je namjeravao isplatiti Heftalite, nomadske ratnike koji su mu bili pomogli doći na prijestolje 498/498. Nastojeći riješiti taj problem, Kavad se za financijsku pomoć obratio Anastaziju; kada mu je Anastazije odbio izaći u susret, Kavad se odlučio sredstva namaknuti silom, odnosno osvajanjem ili pljačkom istočnorimskih područja. Iako je na samom početku rata Kavad uspio osvojiti rimsku tvrđavu Amida, pri tome je imao velike poteškoće; Rimljani su je 503. bez uspjeha pokušali vratiti, a Kavad je isti takav neuspjeh doživio prilikom pokušaja osvajanja Osroene i Edese. Borbe su se vodile s promjenjljivim ishodom sve do 504. kada su Rimljani konačno uspjeli povratiti Amidu. Anastazije je tada počeo pregovarati sa Hunima koji bi trebali udariti Perzijancima u leđa sa Kavkaza. U međuvremenu je započeta izgradnja tvrđave Dara, koja je trebala poslužiti kao glavna bizantska baza, odnosno pandan perzijskom Nisibisu. Suočen sa svime time, Kavad je iste godine pristao na pregovore. Oni su se odužili, ali su dvije godine kasnije doveli do sklapanja mirovnog sporazuma; njegovim odredbama su priznate predratne granice, a Anastazije je pristao Perzijancima platiti manji novčani iznos. Mir se održao nekoliko decenija sve do izbijanja Iberijskog rata.