Aradska županija

	Aradska županija; Comitatus Aradiensis; Arad vármegye; Komitat Arad; ;
Zastava	Grb
	; Položaj županije
	Geografija
Kontinent	Evropa
Regija	Srednja Evropa
Zemlja	Austrougarska - Ugarski deo Monarhije
Prestonica	Arad
Površina	6.048 km²
Stanovništvo	414.388 (1910); gustina: 68,5 stan./km²
	Društvo
Zvanični jezici	latinski, nemački, kasnije mađarski, govorni jezici: rumunski, slovački, srpski
Religija	pravoslavlje, katolicizam, protestantizam
	Vladavina
Titula vladara	Župan
Osnivanje	11. vek / 17. vek / 18. vek
Prestanak	16. vek / 17. vek / 1920.
Status	Bivša županija
	Događaji
	Prethodnici i naslednici
Prethodile su:	Nasledile su:
	Portal:Istorija

Aradska županija (lat. Comitatus Aradiensis, mađ. Arad vármegye, nem. Komitat Arad) je bila županija, odnosno upravna jedinica srednjovekovne Kraljevine Ugarske (11-16. vek), kao i habzburške Kraljevine Ugarske (između 18. i 20. veka). Upravno sedište županije bio je grad Arad (danas u sastavu Rumunije).

Istorija

Tokom istorije županija je menjala svoje granice. U srednjem veku je obuhvatala područja na obe strane reke Moriš, odnosno severno i južno Pomorišje sa severnim delom današnjeg Banata. U 16. veku, ovaj prostor ulazi u sastav Osmanskog carstva, koje ovde formira Temišvarski pašaluk. U 17. veku je županija bila privremeno obnovljena, kao deo osmanske vazalne Kneževine Transilvanije, ali ovaj prostor potom ponovo dolazi pod direktnu osmansku vlast.

Nakon uspostave habzburške uprave krajem 17. veka, severno Pomorišje sa gradom Aradom ulazi u sastav habzburške Vojne granice. Aradska županija je obnovljena sredinom 18. veka, nakon razvojačenja Pomoriške vojne granice. Za razliku od srednjovekovne županije, tadašnja županija je obuhvatala samo severno Pomorišje, bez severnih delova današnjeg Banata. Nakon Prvog svetskog rata, područje tadašnje Aradske županije je podeljeno između Rumunije (veći deo, sa gradom Aradom) i Mađarske (manji deo). Od delova ove županije koji su pripali Mađarskoj uspostavljena je nova županija Čanad-Arad-Torontal.

Demografija

Po popisu iz 1910. godine stanovnici županije su govorili sledeće jezike:

rumunski (57,9%)
mađarski (30,0%)
nemački (9,3%)
slovački (1,3%)
srpski (0,5%)

Povezano

Spoljašnje veze

Istorijske upravne mape Ugarske od 1038. do 1920. godine Arhivirano 2012-11-29 na Wayback Machine-u