Avala
| Predeo izuzetnih odlika Avala[1] | |
|---|---|
 Nacionalna kategorija - III kategorija – zaštićeno područje lokalnog značaja. | |
| Najbliži grad | Beograd  Srbija |
| Površina | 4,89 km² (2 mi² ) |
| Oznaka | PIO Avala - režimi zaštite I, II i III stepena zaštite.. |
| Osnivanje | 2005. Rešenje o stavljanju pod zaštitu prirodnog dobra „Avala“, br. 501-678/07-S („Službeni list grada Beograda“, br. 43/2007)[2] |
| Upravitelj | JP Srbijašume - Novi Beograd. |
Avala je planina u Srbiji. Ima nadmorsku visinu od 511 m. Smatra se jednom od najpopularnijih odredišta za duži boravak u prirodi i na čistom vazduhu, udaljena od centra Beograda 17 km.Obrasla je listopadnom u centralnom delu i četinarskom šumom. Prirodni kompleks Avale zaštićen je od 1859.god.
U srednjem veku na vrhu Avale nalazio se grad Žrnov, koji je i kontrolisao prilaz Beogradu.Turci su ga osvojili u 15. veku i preuredili ga za svoje potrebe. Napušten je i u ruševinama od 18. veka, a 1934. ostaci grada su porušeni da bi se na njegovom mestu podigao spomenik Neznanom junaku.
Sam naziv Avala potiče iz 14.tog veka Avali (arap.) "Golo brdo" u 19 veku je pošumljena planina Avala. Na vrhu planine podignut je 1938. mauzolej, Spomenik Neznanom junaku, delo Ivana Meštrovića posvećeno srpskim junacima iz Prvog svetskog rata.
Pre samog vrha Avale postoji još jedan monumentalni spomenik tragično stradalim Rusima 19. oktobra 1964. U udesu ruskog aviona „Iljušin-18“, koji se srušio na Avalu, poginuli su svi putnici među kojima je bila šestočlana delegacija sovjetske armije sa maršalom Sergejem Birjuzovim na čelu. Delegacija je upućena u Beograd da bi učestvovala u proslavi 20-godišnjice oslobođenja Beograda.
Planina se karakteriše raznovrsnom i specifičnom pedološkom strukturom i povoljnom klimom. Izuzetno je bogata vegetacijskim i florističkim elementima. Na njoj su zastupljene fitocenoze sa oko 597 biljnih vrsta, koje se mogu svrstati u tri razreda, 86 familija i 317 rodova. To je gotovo 1/6 vrsta, oko 1/2 rodova i 1/2 porodica u odnosu na floru Srbije. Veliki broj biljnih vrsta: Laburnum anagyroides Medik (zanovet), Lilium martagon L. (zlatan), Prunus laurocerasus L. (zeleniče), Ilex aquifolium L. (zelenika), i druge zaštičene su kao prirodne retkosti. Veliki broj lekovitih vrsta Ruscus acuelatus (ježevina), Origanum vulgare (vranilova trava), Orhis morio (salep), Atropa belladonna (velebilje) i dr. su pod kontrolom korišćenja i prometa.
U flori Avale po broju vrsta dominira porodica glavočika (Asteraceae) sa 40 rodova i 74 vrste. Najbrojniji rodovi ove porodice su: Centaurea, Hieracium, Inula. Leptirnjače (Fabaceae) sadrže 18 rodova i 57 vrsta, a najbrojniji su rodovi: Vicia, Latyrus i Trifolium.
Gotovo 70% ukupne površine prekriveno je šumom koja je predstavljena u okviru visinskog regiona staništa hrasta i bukve, a predstavljena šumskim zajednicama sladuna i cera sa kostrikom, kitnjaka i graba, kitnjaka i crnog jasena, brdske bukve i drugo. Značajnu graditeljsku i edifikatorsku ulogu imaju i vrste iz porodice lipa (Tiliaceae), leske (Corylaceae), brestovi (Ulmaceae) i javori (Aceraceae).
Rešenjem o stavljanju pod zaštitu prirodnog dobra „Avala“, br. 501-678/07-S („Službeni list grada Beograda“, br. 43/2007) Avala je proglašena za Predeo izuzetnih odlika.[2]
- ↑ „Predeo izuzetnih odlika Avala”. Zavod za zaštitu prirode Srbije, br.13 - www.zzps.rs. Arhivirano iz originala na datum 2022-01-06. Pristupljeno 9. 10. 2021.
- ↑ 2,0 2,1 „Predeli izuzetnih odlika u Srbiji”. Zavod za zaštitu prirode Srbije, br.13 - www.zzps.rs. Arhivirano iz originala na datum 2022-01-05. Pristupljeno 9. 10. 2021.
