if....

if....
if....
Režija	Lindsay Anderson
Producent	Lindsay Anderson; Michael Medwin
Scenario	David Sherwin ; sinopsis: David Sherwin; John Howlett
Uloge	Malcolm McDowell; Richard Warwick; Christine Noonan; David Wood; Robert Swann; Peter Jeffrey
Muzika	Marc Wilkinson
Fotografija	Miroslav Ondrícek
Montaža	David Gladwell
Studio	Memorial Enterprises
Distribucija	Paramount Pictures
Datum(i) premijere	19. 12. 1968
Trajanje	111 min.
Zemlja	Ujedinjeno Kraljevstvo
Jezik	engleski; latinski
Budžet	500.000 $
Bruto prihod	2,3 mil. $ (rentals)

if.... (sh. ako.... ili kad bi....) je britanski igrani film snimljen 1968. godine u režiji Lindsaya Andersona, poznato kao najuspješnije ostvarenje u njegovoj filmografiji i kao jedan od najeksplicitnijih odraza tadašnjih burnih društveno-političkih zbivanja na svjetsku kinematogarfiju.

Radnja je smještena u elitni engleski internat gdje vlada stroga hijerarhija ne samo između učenika i nastavnika, nego i među samim učenicima gdje stariji učenici zlostavljaju mlađe i koriste ih kao sluge. Protagonisti, koje tumače Malcolm McDowell, Richard Warvick i David Wood su trojica učenika čije povremeno neovlašteno napuštanje škole i sitni nestašluci dovedu do okrutnog kažnjavanja od strane starijih kolega, te ih na kraju potaknu da se protiv represivnog sistema pobune koristeći vatreno oružje.

if.... se temeljio na scenariju Davida Sherwina koji je, pak, inspiraciju bio pronašao u vlastitim iskustvima učenika internata Tonbridge School u Kentu. Režija je originalno bila ponuđena američkom sineastu Nicholasu Rayu, koji je, pak, bio prisiljen odbiti zbog vlastitih problema s mentalnim zdravljem. Anderson, koji ga je zamijenio, uspio je nagovoriti svoju nekadašnju školu Cheltenham College da mu posluži kao lokacija. Pri režiji filma je veliku inspiraciju pronašao u Nula iz vladanja, klasičnom filmu francuskog režisera Jeana Vigoa sa kojim dijeli temu i stil. Posebnu je pažnju izazvalo naizmjenično korištenje crno-bijelog i filma u boji, koji je Anderson kasnije objasnio tehničkim i financijskim razlozima.

Nakon premijere je if.... izazvao pažnju i time da je, poput mnogih tadašnjih filmova, koristio kolaps dotadašnjih cenzorskih standarda da prikaže donedavno "problematične" sadržaje. Osim scena golotinje, u filmu je u oči upao i eksplicitni prikaz homoseksualnosti među učenicima. Britanski cenzorski odbor je filmu dao najstroži rejting X, ali manje zbog toga, a više što su se likovi i zaplet smatrali "subverzivnim", odnosno što je internat shvaćen kao alegorija britanskog establišmenta i društvenog poretka, odnosno pobuna učenika kao komentar na slične događaje među studentima širom tadašnjeg svijeta. Kada je sljedeće godine prikazan na Kanskom festivalu, doživio je veliki uspjeh i osvojio Zlatnu palmu.

if.... se pokazao uspješnim i za mladog McDowella koji je privukao pažnju Stanleya Kubricka te tako osigurao angažman za ulogu Alexa u znamenitom filmu Paklena naranča. Ulogu učenika Micka Travisa je, pak, ponovio u još dva Andersonova filma - O Lucky Man! i Britannia Hospital koji čine posebnu trilogiju, iako se ne smatraju nastavcima u najpreciznijem smislu riječi.

Uloge

Malcolm McDowell ... Michael Arnold "Mick" Travis
Richard Warwick ... Wallace
Christine Noonan ... Djevojka
David Wood ... Johnny
Robert Swann ... Rowntree
Peter Jeffrey ... Direktor škole
Arthur Lowe ... Mr. Kemp, direktor kuće
Mona Washbourne ... Direktorica
Ben Aris ... John Thomas, pomoćnik direktora
Robin Askwith ... Keating
Robin Davies ... Machin
Rupert Webster ... Bobby Phillips
Hugh Thomas ... Denson
Michael Cadman ... Fortinbras
Martin Beaumont ... Hunter
John Garrie ... Nastavnik muzike
Philip Bagenal ... Peanuts
Charles Sturridge ... Markland
Graham Crowden ... Nastavnik historije
Tommy Godfrey ... Školski portir
David Griffin ... Willens
Charles Lloyd-Pack ... Nastavnik klasičnih predmeta
Richard Everett ... Pussy Graves
Ellis Dale ... Prodavač motocikla
Peter Sproule ... Barnes
Sean Bury ... Jute
Brian Pettifer ... Biles
Mary MacLeod ... Mrs. Kemp, supruga direktora škole
Geoffrey Chater ... Kapelan
Anthony Nicholls ... General Denson
Michael Newport ... Brunning

Izvori

↑ Alexander Walker, Hollywood, England, Stein and Day, 1974 p402
↑ "Big Rental Films of 1969", Variety, 7 January 1970 p 15

Vanjske veze

[walker-1] Alexander Walker, Hollywood, England, Stein and Day, 1974 p402

[2] "Big Rental Films of 1969", Variety, 7 January 1970 p 15

[1]

[2]

p r u Filmovi koje je režirao Lindsay Anderson
1950-e	O Dreamland (1953) Thursday's Children (1954) Every Day Except Christmas (1957)
1960-e	This Sporting Life (1963) The White Bus (1967) If.... (1968)
1970-e	O Lucky Man! (1973) In Celebration (1975)
1980-e	Look Back in Anger (1980) Britannia Hospital (1982) The Whales of August (1987)

p r u Zlatna palma za najbolji film
1939–1959	Union Pacific (1939) Iris and the Lieutenant (1946) The Lost Weekend (1946) The Red Meadows (1946) Brief Encounter (1946) María Candelaria (1946) Neecha Nagar (1946) The Turning Point (1946) La Symphonie Pastorale (1946) The Last Chance (1946) Men Without Wings (1946) Rome, Open City (1946) The Third Man (1949) Miss Julie (1951) Miracle in Milan (1951) The Tragedy of Othello: The Moor of Venice (1952) Two Cents Worth of Hope (1952) The Wages of Fear (1953) Gate of Hell (1954) Marty (1955) The Silent World (1956) Friendly Persuasion (1957) The Cranes Are Flying (1958) Black Orpheus (1959)
1960–1979	La Dolce Vita (1960) Une aussi longue absence (1961) Viridiana (1961) O Pagador de Promessas (1962) The Leopard (1963) The Umbrellas of Cherbourg (1964) The Knack ...and How to Get It (1965) A Man and a Woman (1966) The Birds, the Bees and the Italians (1966) Blowup (1967) if.... (1969) MASH (1970) The Go-Between (1971) The Working Class Goes to Heaven (1972) The Mattei Affair (1972) The Hireling (1973) Scarecrow (1973) The Conversation (1974) Chronicle of the Years of Fire (1975) Taxi Driver (1976) Padre Padrone (1977) The Tree of Wooden Clogs (1978) Apocalypse Now (1979) The Tin Drum (1979)
1980–1999	All That Jazz (1980) Kagemusha (1980) Man of Iron (1981) Missing (1982) Yol (1982) The Ballad of Narayama (1983) Paris, Texas (1984) Otac na službenom putu (1985) The Mission (1986) Under the Sun of Satan (1987) Pelle the Conqueror (1988) Sex, Lies, and Videotape (1989) Wild at Heart (1990) Barton Fink (1991) The Best Intentions (1992) Farewell My Concubine (1993) The Piano (1993) Pulp Fiction (1994) Underground (1995) Secrets & Lies (1996) Okus trešnje (1997) The Eel (1997) Eternity and a Day (1998) Rosetta (1999)
2000–2024	Dancer in the Dark (2000) The Son's Room (2001) The Pianist (2002) Elephant (2003) Fahrenheit 9/11 (2004) The Child (2005) The Wind That Shakes the Barley (2006) 4 Months, 3 Weeks and 2 Days (2007) The Class (2008) The White Ribbon (2009) Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives (2010) The Tree of Life (2011) Amour (2012) Blue Is the Warmest Colour (2013) Winter Sleep (2014) Dheepan (2015) I, Daniel Blake (2016) The Square (2017) Manbiki kazoku (2018) Gisaengchung (2019)