Kuhinjska debata
Kuhinjska debata je popularni naziv verbalne rasprave od 24. jula 1959. godine, na Američkoj nacionalnoj izložbi u moskovskom parku „Sokolniki“, između tadašnjeg sovjetskog premijera, Nikite Hruščova i potpredsednika SAD, Ričarda Niksona. U medijskom smislu, ovo predstavlja jedan od najznačajnijih događaja iz perioda Hladnog rata, s obzirom na to da je Hruščov slovio za lidera komunističkog sveta, a Nikson za tvrdokornog antikomunistu.[1]
Američka nacionalna izložba bila je odgovor na slični sovjetski sajam, koji se održao u Njujorku ranije iste godine.[2] Tim povodom je u parku „Sokolniki“ postavljen model prosečne američke kuće, uređene po poslednjoj modi, te opremljene najnovijim tehničkim uređajima.[2] Kada su se sastali na ovoj izložbi, Nikson je poveo Hruščova u obilazak, kako bi mu predstavio način života prosečne američke porodice. Razlog zbog koga je cela rasprava ponela epitet „kuhinjske“, jeste zbog toga što su do prvih nesuglasica, dvojica državnika došli u trenutku kada je Nikson Hruščovu predstavljao opremljenost prosečne američke kuhinje.[3] Kada je američki potpredsednik pokazao sovjetskom premijeru mašinu za pranje posuđa, ovaj je odvratio kako i Sovjeti imaju takve stvari,[3] da bi Nikson insistirao kako je ipak, u ovom slučaju, reč o poslednjoj reči tehnike.[3] U narednim trenucima, ovo se pretvorilo u raspravu o razlikama između kapitalističkog i komunističkog odnosa prema ženama,[3] a potom je debata eskalirala i na teme poput kvaliteta života i kupovne moći u dva sistema.[3] Iako su dvojica državnika nastojala da se ponašaju diplomatski, posle svega nekoliko trenutaka, rasprava je dobila obličje prave ideološke svađe. U trenutku ulaska u televizijski studio (koji se nalazio u samoj model-kući), Nikson je otvoreno pomenuo kako Sovjeti moraju da omoguće svojim građanima jasan izbor prilikom kupovine, bez mešanja vlade, na šta je Hruščov odgovorio: „...Mikojan voli supu sa puno bibera, ja ne, pa nas to ne sprečava da budemo u dobrim odnosima“.[3] Debata se potom nastavila u samom televizijskom studiju, gde je Hruščov ustanovio kako SAD postoji oko 300 godina, SSSR 42 (očigledna aluzija na početak Ruske revolucije), a približno su na istom tehničkom nivou, najavivši da će Sovjeti kroz nekoliko godina čak i preteći Amerikance.[3] Nikson je nastavio da brani svoju poziciju, prema kojoj SSSR mora da dozvoli progres. Rasprava se nedugo potom i završila kompromisom kako je svako advokat svoje ideologije, rukovanjem i ljubljenjem dvojice državnika,[3] te dogovorom da snimak (sa odgovarajućim prevodom) bude prikazan u obe države.
„Kuhinjska debata“ bio je prvi sastanak visokih zvaničnika SAD i Sovjetskog Saveza posle Ženevskog samita 1955. godine. U Sjedinjenim državama, javnost i mediji su bili podeljeni po pitanju Niksonovog učešća u debati. Njujork tajms je podvukao ovu podeljenost, tvrdeći da ona nije doprinela rešenju ni jednog vitalnog pitanja za odnose dve države.[4] Sa druge strane, magazin Tajm je pohvalio ličnost američkog potpredsednika.[5] U narednim mesecima, ipak, porasle su simpatije za Niksona, što mu je omogućilo da bude republikanski kanditat za predsednika SAD na izborima 1960.[6]
Pravu zanimljivost predstavlja činjenica, da se među eksponatima, u okviru televizijskog studija nalazila i tehnika snimanja i emitovanja televizijskog signala u boji (to je, po svemu sudeći, uključivalo kameru, magnetoskop, video traku i jedan televizor u boji).[1][7] Zahvaljujući činjenici da su kamera i magnetoskop bili uključeni, snimak dela debate je sačuvan, a potom i emitovan na američkoj televiziji već dan kasnije, 25. jula.[8] Sovjetska strana je, navodno, najpre pretila da će zadržati ceo snimak, ukoliko se ovaj ne bude emitovao istovremeno i na moskovskoj televiziji, sa čime se Nikson, u toku same rasprave, saglasio.[8] Kako je američka televizija, ipak, samostalno prikazala ovaj odlomak rasprave, Sovjeti su uložili protest, između ostalog jer je on u velikoj meri montiran tako da prikaže Niksona kao apsolutnog pobednika debate.[9] Dva dana kasnije, 27. jula, sovjetska televizija je emitovala snimak, koji je prema viđenju druge strane, bio montiran tako da prikaže Hruščova kao dominantnog (navodno su tek pojedine Niksonove rečenice bile prevedene na ruski jezik).[10] Snimak „kuhinjske debate“ predstavlja jedan od svega nekolicine najstarijih sačuvanih televizijskih traka u boji, iz 1950ih, koji su danas dostupni najširoj javnosti (razloge tome treba tražiti u činjenici da su televizijske trake za snimanje u boji postale dostupne tek krajem te decenije).[11]
- ↑ 1,0 1,1 http://www.nytimes.com/2009/07/24/opinion/24safire.html?_r=0
- ↑ 2,0 2,1 "The Russian People Can Take a Peek at U.S. Civilization." Saturday Evening Post, August 1, 1959.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 The Kitchen Debate, Pristupljeno 10. 4. 2013.
- ↑ "Moscow Debate Stirs U.S Public", The New York Times, July 27, 1959
- ↑ "Better to See Once", Time, August 3, 1959
- ↑ "Now the Summit", The New York Times, August 3, 1959
- ↑ The Kitchen Debate (Nixon and Khrushchev, 1959) Part I of II - YouTube, Pristupljeno 10. 4. 2013.
- ↑ 8,0 8,1 Richard H. Shepard. "Debate Goes on TV over Soviet Protest", The New York Times, July 26, 1959
- ↑ http://www.nytimes.com/2009/07/24/opinion/24safire.html?pagewanted=2&_r=0
- ↑ Associated Press. "Soviet TV Shows Tape of Debate". The New York Times, July 28, 1959
- ↑ The Color Television Revolution, Pristupljeno 10. 4. 2013.