Mihajlo IV Paflagonac
| Mihajlo IV Paflagonac | |
|---|---|
|
| |
| Datum rođenja | 1010. |
| Datum smrti | 10. decembar 1041. |
| Poreklo | |
| Porodica | |
Mihajlo IV Paflagonac (grč. Μιχαήλ Δ΄ Παφλαγών, 1010-10.12.1041) je bio vizantijski car i (1034 — 1041) i drugi muž carice Zoje, ćerke Konstantina VIII (savladar 976 — 1025, car 1025 — 1028). Pripadao je civilnom plemstvu, jednoj od sukobljenih strana u Vizantiji tokom XI veka.
Mihajlo IV je bio seljak iz Paflagonije koji svoj uspon na carski tron duguje svom bratu evnuhu Jovanu Orfanotrofu koji je bio visoki dvoranin i praktično ga je poturio za ljubavnika ostareloj carici Zoji. Kada je Roman III(1028 — 1034) umro 11. 04. 1034. godine u svom kupatilu, njegova supruga Zoja se istog dana udala za svog mladog ljubavnika i Mihajlo je postao novi car.
Neposredno po stupanju Mihajla na presto, Jovan stavlja caricu u neku vrstu kućnog pritvora da bi sprečio, da njegovog brata stigne sudbina prvog Zojinog supruga. Sam Mihajlo praktično nije bio u stanju da vlada jer je bolovao od epilepsije i njegovo stanje se vremenom samo pogoršavalo, tako da se vlast de facto nalazila u rukama njegovog brata Jovana.
Sam Jovan se pokazao kao sposoban vladar, ali je zato drastično povećao poreze i namete, koji nisu punili samo državnu kasu već i džepove samog Jovana i njegovih rođaka. Pored toga on uvodi slovenskom stanovništvu da plaća poreze u novcu, umesto dotadašnjeg plaćanja u naturi što dovodi do velikog revolta među Slovenima. Deo njih u Duklji je već 1035. godine pokušao da se oslobodi vizantijske vlasti predvođen Stefanom Vojislavom (1038 — 1050.), ali je ustanak ugušen, a sam Vojislav se u avgustu našao u vizantijskom zatvoru, no već krajem 1037. ili početkom 1038. godine je Vojislav podigao novu pobunu i zauzeo zemlje Srba. Međutim kap koja je prelila čašu među Slovenima odigrala se 1037. godine kada je umro ohridski arhiepiskop Sloven Jovan, na njegovo mesto biva postavljen hartofilaks crkve Božanske Mudrosti Lav, koji je bio Grk. Tako je autokefalna slovenska crkva zamenjena grčkom crkvom koja je otpočela proces helenizacije slovenskog stanovništva. Kao posledica promene poreza iz nature u novac i otpočinjanja helenizacije dolazi do velikog slovenskog ustanka u Pomoravlju i Povardarju 1040. godine.
Na čelu ustanka se našao Petar Deljan (koji je tvrdio da je Samuilov unuk), a uskoro je i u Dračkoj temi buknula druga slovenska pobuna predvođena Tihomirom, tako da je za kratko vreme ustanak došao do samog Soluna. Iako je snažno otpočeo, ustanak je već 1041. godine bio razbijen zahvaljujući izdaji nekadašnjeg vizantijskog stratega Teodosijopolja i sina Jovana Vladislava (1015 — 1018.) Alusijana, posle čega je vizantijska vojska predvođena Mihajlom IV bez mnogo muke skršila preostali otpor. Međutim posledica ovog vojnog angažovanja epileptičnog cara bilo je drastično pogoršanje njegovog stanja i on decembra iste godine umire. Sahranjen je u manastiru svetih Kozme i Damjana, koji je obnovio i u kome se pred smrt zamonašio.
Novi vizantijski car postaje sinovac Mihajla IV i Jovana Mihajlo (V) (1041 — 1042.) koga je carica Zoja pod Jovanovim uticajem usvojila pred Mihajlovu smrt, dodelivši mu titulu cezara.
| Prethodnik: Roman III Argir |
Vizantijski carevi (1034 — 1041) |
Nasljednik: Mihajlo V Kalafat |
