Nacionalni komunizam

Nacionalni komunizam ili nacional-komunizam je izraz kojim se označavaju različiti pokušaji prilagođavanja komunističke (marksističko-lenjinističke) teorije i prakse specifičnim okolnostima u pojedinoj zemlji, što u širem smislu najčešće sadržava nacionalistički karakter. U svakoj nezavisnoj državnoj, imperiji ili u zavisnosti, odnosi klasa i nacije imale su svoje specifičnosti. Ruski boljševici mogu se smatrati prvi "nacionalni komunisti" u meri u kojoj Ruska socijaldemokratija se toliko primetno razlikuje od socijaldemokratije u zapadnoj Evropi. Ukrajinski komunisti su razvili nacionalne interese boljševičke ukrajnske države u suprotnosti sa zvaničnom politikom Komunističke partije Sovjetskog Saveza. Raskol između Jugoslavije i SSSR-a 1948. godine, odnosno raskol Tita i Staljina, ponekad je opisan kao početak procesa 'nacionalnog komunizma' u svetu, u vođenju samostalne spoljne politike nezavisno od SSSR-a.

Nacional-komunizam se ponekad smatra skretanjem u odnosu na marksističke temelje komunističke ideologije, s obzirom da su Karl Marks i Fridrih Engels promovisali internacionalizam, odnosno proleterski internacionalizam, smatrajući klasnu borbu važnijim prioritetom od stvaranja nacionalnih država, a tzv. buržoaski nacionalizam sredstvo kojim su vladajuće klase po načelu podeli pa vladaj nastojale držati u pokornosti proletarijat. Кoncept tzv. socijalizma u jednoj zemlji, koji je postao službena ideologija SSSR-a pod vodstvom Staljina sredinom 1920-ih, može se takođe smatrati prvim značajnijim primerom skretanja od dotadašnjih internacionalističkih stavova. Mnogi politički analitičari i istoričari smatraju da se ideološka celina staljinizma sastoji od ideološke mešavine marksizma-lenjinizma, nacionalizma i tradicionalizma koja u svom konačnom obliku formira ideološki koncept tzv. sovjetskog (ruskog) komunizma tj. boljševičkog socijalizma, koji je nastao u Carskoj Rusiji tj. Sovjeti. Nakon Drugog svetskog rata Josif Staljin, sprovodio je imperijalističku politiku, šireći imperijalni uticaj SSSR-a nad državama Istočnog bloka i celim svetom.

Bivše i sadašnje države koje se mogu smatrati nacionalkomunističkim državama su: Socijalistička Republika Rumunija u kojoj je bila službena državna ideologija nacionalkomunizam pod vladavinom Nikolaja Čaušeskua; Narodna Socijalistička Republika Albanija koja je pretendovala na stvaranje Velike Albanije od teritorija SFR Jugoslavije i Grčke gde žive albanci, te je bila javno zabranjena upotreba drugih jezika osim albanskog jezika u vreme vladavine Envera Hodže; Narodna Republika Кina koja se temeljila za vreme vladavine Mao Cetunga, i danas se temelji na političkom i ideološkom savezu sa nacionalistima, koji je za posledicu imao Кinesko-vijetnamski rat 1979. godine čemu je predhodio Кambodžansko-vijetnamski rat 1978. godine (međusobni ratovi između socijalističkih država) itd; i Demokratska Republika Nemačka koja je ispoljavala izraziti nacionalizam u državnoj politici.

Takođe, i druge socijalističke države iskazivale su nacionalkomunizam kroz razne vidove i oblike. Štiteći nacionale interese vlastite države i naroda, pritome negledajući na izvorna internacionalistička načela komunističke ideologije. Takođe, u većini bivših i sadašnjih socijalističkih država bilo je zabranjeno upražnjavanje homoseksualnih, biseksualnih i transeksualnih odnosa; kao i grupni seks (u današnjoj Кini). Prema ranijim psihijatrijskim bolestima iz grupe šifri 302; danas klasifikovanih psihijatrijskih bolesti iz kategorije poremećaja ličnosti: F64 poremećaj polnog identiteta, F65 poremećaj polne sklonosti i F66 psihološki poremećaji i poremećaji ponašanja sa polnim razvojem i orijentacijom. Takve su osobe prisilno smeštavane u psihijatrijske bolnice ili su bile društveno diskriminisane ili pak u krajnoj meri kastrirane. Takva pojava se može protumačiti kao iskazivanje nacionalizma unutar državnog birokratskog aparata boljševičkog socijalizma.

Izraz nacionalkomunizam se takođe koristio za opisivanje prilika u Jugoslaviji za vreme Hrvatskog proleća, kao i pred njen raspad, odnosno jačanje i postepena dominacija nacionalističkih struja u republičkim i pokrajinskim organizacijama vladajućeg Saveza komunista. Pri čemu se kao najčešći primer nacional-komunizma spominje Savez komunista Srbije, a kasnije i Socijalistička partija Srbije (1990—1992) pod vodstvom Slobodana Miloševića, neki takvu politiku nazivaju Slobizam. Takva je politika od 1992. godine sve više ideološki i društveno-politički slabila postepeno pretvarajući državu u društveno-politički oblik socijalizma sa kapitalističkim karakteristikama. Ovakav društveno-politički sistem usred ekonomskih sankcija, ratova i dekadentnih društvenih pojava poput povećanog kriminala i ratnog profiterstva dovodi do pada režima 5. oktobra 2000. godine, kada na vlast dolazi DOS.

Današnje države koje su zadržale ovakav oblik društveno-političkog uređenje su: samoizolovana od ostatka sveta DNR Кoreja i delom Kuba, Belorusija, Pridnjestrovlje, Mozambik, Venecuela, Bolivija itd. Takođe postoje socijalističke tj. nacional-komunističke države poput Кine, Vijetnama i Laosa koje funkcionišu po kapitalističkoj tržišnoj ekonomiji. Dok u Africi i Latinskoj Americi, postoje nacional-komunističke države koje se temelje na demokratskom socijalizmu i marksizmu-lenjinizmu.

Komunistički manifest (1848)

Tokom decenije 1840-ih reč "komunistički" ušao u opštu upotrebu da opiše one koji su pozdravili levo krilo jakobinskog kluba Francuske revolucije kao svoje ideološke pretke. U 1847. godini Savez komunista je osnovan u Londonu. Ligu su osnovali Karl Marks i Fridrih Engels i izradili Komunistički manifest, koji je usvojen od strane lige i objavljen u 1848. godini. U Komunističkom manifestu uključen je niz uloga nacije u implementaciji manifesta. Preambula napominje da Manifest nastaje od Evropljana koji dolaze iz različitih zemalja zajedno u London da objave svoje zajedničke stavove, ciljeve i tendencije. Onda u prvom poglavlju navodi se kako je uspon buržoazije dovelo do globalizacije i gde se nameće mesto nacionalnim pitanjima:

Umesto starog koncepta želi, zadovoljiti proizvodnjom zemlje, nalaze se nove želje, koja za svoje zadovoljenje usvaja proizvode dalekih zemalja i podnevlja. U mestu stare lokalne i nacionalne izolacije i samozadovoljavanja, imamo odnos u svakom smeru, univerzalnu međuzavisnost nacija.
– Karl Marks

Kao što države zavise od gradova, tako da su napravljene varvarske i polu-varvarske zemlje zavisne od civilizovanosti onih, naroda seljaka na narode buržoazije, Istok na Zapadu .... Iako ne u supstanci, ali u formi, borba proletarijata sa buržoazijom je na prvom mestu nacionalna borba nacije. Proletarijat svake zemlje mora, naravno pre svega izmiriti pitanje sa sopstvenom buržoazijom.
– Karl Marks

Kasniji razvoj nacionalnog komunizma

Milovan Đilas popularizovao je termin nacionalni-komunizam i nacional-komunizam u njegovom delu Nova klasa (1957):

Ne postoji ni jedan drugi oblik komunizma osim nacionalnog komunizma ... ne postoji drugi način komunizma nego nacionalni komunizam. Da bi se održao on mora postati nacionalni
– Milovan Đilas

Vladimir Lenjin lider boljševičke partije (formirane s leve strane Ruske socijal-demokratske radničke partije) njegova partija može se smatrati prva "nacionalna komunistička" partija. U martu 1918. godine Lenjin menja ime svojoj partiji u Ruska komunistička partija.

Nacionalni Komunizam se odnosi i na ne-ruske komunističke političke struje koje su se pojavila u bivšem Ruskom carstvu nakon što je Lenjin preuzeo vlast u oktobru 1917. godine, postojala je nacionalna pristrasnost među komunistima druge nacionalnosti. Takva praksa se zadržala i kod različitih komunističkih režima koji su se pojavili posle 1945. godine u drugim delovima sveta.

Pojave nacionanog komunizma nakon oktobarske revolucije postaju prisutne u Ukrajini i muslimanskim područijima bivšeg Ruskog carstva takođe su se razvile različite varijante komunizma koji se nastavljaju i u SSSR-u do 1928. godine. Ukrajinske i muslimanske varijante nacionalnog komunizma su se razlikovale jedne od drugih na dva dela. Muslimani su verovali u sudbinu svetske revolucije zavisno od događaja u Aziji i Evropi. Dok su Ukrajinci tvrdili da savezi od strane nacionalne buržoazije moraju biti neophodni za vreme trajanja oslobodilačke borbe. Klasne podele moraju da se zanemare, inače će nacionalna buržoazija odvraćati od nacionalnog oslobođenja.

Sva ta naklapanja o tzv. nacionalnom komunizmu, odraz su dogmatskih ili velikodržavnih shvatanja ili rezultat ideoloških uticaja ili spletaka buržoazije. Pokušaji da se priznavanje ravnopravnosti oblika razvitka socijalističkih procesa označi kao neka "nova" ideološka pojava, kao "nacionalni komunizam"- nemaju nikakve veze s naučnim objašnjenjem socijalističkog razvitka. Takve se teorije mogu roditi samo u glavama dogmatičara ili ih, pak, namjerno ubacuju predstavnici buržoazije s ciljem da u radnički pokret unesu dezorijentaciju i idejnu pometnju. Takve namjere ne smiju omesti uočavanje i razradu specifičnih kretanja, kao ni orijentaciju radničke klase prije svega prema problemima i uslovima sopstvene zemlje.

Povezano

Reference

Spoljašnje veze

Bennigsen, A., Muslim national communism in the Soviet Union : a revolutionary strategy for the colonial world (1979).
Ford C., "Outline History of the Ukrainian Communist Party (Independentists): An Emancipatory Communism 1918-1925." Debatte: Journal of Contemporary Central and Eastern Europe, Volume 17, no. 2 (2009) 193 - 246 http://www.informaworld.com/smpp/content~db=all~content=a915069181~frm=titlelink?words=ford&hash=1816545092
Gizzatullin H. G., D.R., Sharafutdinov D.R., eds., Mirsaid Sultan-Galiev. Izbrannye trudy (Moscow, 1998).
Mace, J., Communism and the dilemmas of national liberation : national communism in Soviet Ukraine, 1918-1933 (1983).
Rosdolsky,R., 'The Workers and the Fatherland: A Note on a Passage in the "Communist Manifesto"', International (London) 4.2 (Winter 1977)</http://www.marxists.org/archive/rosdolsky/1965/workers.htm
Velychenko S.,"Ukrainian anticolonialist Thought in Comparative Perspective," AB IMPERIO no. 4 (2012)<http://abimperio.net/cgi-bin/aishow.pl?state=pdf;fn=201009/15_13.4velychenko.pdf;Code=>