Profit
 | Ovom članku ili jednom njegovom dijelu nedostaju izvori. Molimo vas da pomognete Wikipediji i dodate odgovarajuće izvore u članak. |
Profit direktno označava čisti dobitak, odnosno zaradu, tj. pozitivnu razliku u odnosu uloženo-dobiveno.
Riječ vuče svoje korijene još iz latinskog jezika, gdje je značila "pravljene (ostvarivanje) napretka", a direktno u srpskohrvatski jezik dolazi od francuske riječi "profit" - označava pozitivan prihod na investiciju od strane individualca ili poslovne operacije.
Pojam profit se razlikuje od od učenja, tako postoje dva značenja: kapitalistički i marksistički. Danas se uglavnom kapitalističko značenje profita uzima kao valjano.
U ekonomiji postoje dva glavna shvatanja profita: računovodstveno i ekonomsko. Po računovodstvenom shvatanju, profit je pozitivna razlika između prihoda i rashoda. Podaci po prihodu i rashodu se dobijaju iz računovodstvenih izveštaja.
Profit (dobit) je izvor sredstava za finansiranje rasta preduzeća. Ostvarivanje što većeg rasta predstavlja najbolju moguću dugoročnu strategiju preduzeća za stabilno postizanje što većih profita. U ovoj povezanosti rasta preduzeća i maksimiziranja profita nalazi se odgovor na pitanje o motivaciji preduzeća u savremenim razvijenim privredama.
Proizvodnja je svrsishodna djelatnost usmjerena na dobijanje upotrebnih vrijednosti i prisvajanje prirodnih resursa za ljudske potrebe, što znači da ona predstvalja niz međusobno povezanih aktivnosti kojima se inputi trasformišu u outpute. To je svaka aktivnost kojom se stvaraju dobra i usluge koji su korisni za društvo i čija struktura varira u širokim granicama kako po vrsti tako i po kvalitetu i količini. Na sam proces proizvodnje utiče nekoliko faktora. Oni se dijele na opšte i posebne. U opšte spada stanovništvo, prirodno i društveno bogatstvo, a u posebne produktivnost rada, intenzivnost rada i tehnički progres. Veći broj stnovnika istovremeno znači i veći proizvodni potencijal, ali to istovremeno podrazumjeva i veću potrošnju. Prirodno bogatstvo uključuje cijelu prirodu koju je čovjek u stanju da koristi radi ostvarenja društvene proizvodnje. U današnje vrijeme, zavisnost od prirodnog bogatstva je smanjena putem tehničkog progresa koji vrši supstitucijui prirodnih materijala vještačkim, ali i putem spoljnotrgovinske razmjene . Društveno bogatstvo čini cjelokupnost materijalnih dobara koja čine osnovicu proizvodnje i potrošnje društva. Na njegov obim i strukturu utiču kako obim i raznovrsnost prirodnog bogatstva, tako i vladajući društveni odnosi. Intenzivnost rada se definiše kao stepen trošenja ljudske radne snage u jedinici vremena. Povećanjem intenzivnosti rada u datom radnom vremenu postiže se isti efekat koji se dobija i sa produženjem radnog vremena. Promjena radnog učinka ne raste proporcionalno sa promjenom intenzivnosti rada. Tehnički progres se ogleda u stvaranju nove i unapređenju postojeće tehnike i tehnologije, odnosno stvaranju novih i poboljšanju postojećih sredstava i metoda proizvodnje koji obezbeđuju uštedu u radu, pronalascima i uvođenju i poboljšanju svojstava postojećih proizvoda i unapređenju organizacije i uprvljanju proizvodnjom. Produktivnost rada podrazumjeva sposobnosti pojedinca da, pod određenim uslovima, u datoj jedinici vremena, stvori veću ili, manju količinu materijalnih dobara. Može se posmatrati na makro i mikro nivou, a uslovljena je radnim iskustvom, stepenom naučnog dostignuća i mogućnošću primjene dostignutog znanja, sposobnošću organizovanja proizvodnje, razvijenošću sredstava za rad i prirodnim uslovima. Svi ovi faktori su neophodni da bi se nesmetano obavio proces neposredne proizvodnje.Naravno, proizvodni proces obuhvata, osim neposredne proizvodnje, pripremu proizvodnje, planiranje, unutrašnji transport, skladištenje, održavanje mašina i uredjaja, tehnicku kontrolu i sl.
U zavisnosti od količine proizvedenih proizvoda, proizvodnja može biti organizovana kao: • pojedinačna • serijska • masovna
Podrazumjeva izradu proizvoda u jednom ili nekoliko primjeraka, pri čemu se ne ponavlja ili rijetko ponavlja izrada ovih proizvoda. To znači da se sastoji u izradi pojedinačnih, obicno konačnih proizvoda koji se ne ponavljaju, tako da ovakva proizvodnja nije za standardizaciju i zahteva specijalna sredstva rada, tako da su i veliki troškovi proizvodnje. Pojedinačna proizvodnja podrazumijeva mali broj komada uz minimalnu tehnološku pripremu. Obično se obavlja za poznatog kupca po nardžbini.
Odlike pojedinačne proizvodnje: • pojedinačni proizvod za poznatog kupca po narudžbini • zahteva visoko znanje i veštine izrade proizvoda • veliki broj različitih operacija bez tačnog redosleda • primena univerzalnih mašina • uiverzalni alat i oprema (rezni, mjerni i stezni) • nepredvidljivost optimalne veličine zaliha • neposredna kontrola radnih operacija • veliki broj radnika različitih kvalifikacija • komplikovano povezivanje i usklađivanje operacija (izvor neefikasnosti) • planiranje i kontrola su skupi i složeni (zbog unikatnosti) • skupa i neefikasna u odnosu na druge tipove proizvodnje • relativno visoka cijena proizvoda
Masovna proizvodnja podrazumijeva veoma uzak asortiman proizvoda koji se radi duže vremenske periode a tehnološka priprema ide do najsitnijih detalja. . Pojedinačne operacije se obavljaju većionom stalno na jednom radnom mjestu. Raspored mašina je prilagođen redosledu operacija. Tehnicka priprema se vrši jednom za cielu buduću proizvodnju konkretnog proizvoda. U koliko je duži period masovne proizvodnje za toliko je veći stepen korišćenja njegovog kapaciteta pa će biti manji troškovi po jedinici roizvoda. Zahtjeva masovno tržište, ali promjene tražnje dovode do kombinovanja masovno proizvedenih standardizovanih proizvoda u više varijanti Svaki zastoj ili korekcija tokom proizvodnje znatno utiče na cijenu proizvodnje pa samim tim i na cijenu gotovog proizvoda.
Karakteristike masovne proizvodnje: • proizvodnja velikog broja standardnih proizvoda • tehnološkji proces razrađen do detalja • standardizovana kapitalno-intenzivna tehnologija • unificirani proizvod prosečnog kvaliteta • specijalizovana i linijski poređana oprema (pokretna traka) • najproduktivnije mašine (automatkse, programske) • magcinski proctor sveden na najmanju mjeru (veliki protok materijala) • standardizovani inputi, metodi rada i radne operacije • uzan raspon kvalifikacija i mali broj operacija po radniku • jednostavno planiranje i kontrola radnih operacija • napor i monotonost rada (izvor neefikasnosti) • velike investicije
Predstavlja vid organizacije proizvodnje gde se u jednom proizvodnom ciklusu istovremeno izradjuje veći broj proizvoda ili dijelova proizvoda. Tu je velika produktivnost i ekonomicnost proizvodnje Dijeli se na: maloserijsku, srednjoserijsku I velikoserijsku.
Karakteristike serijske proizvodnje: • proizvodnja proizvoda ili delova proizvoda (serija) uz standardizaciju proizvoda i redosleda operacija • osnovni problem je izbor optimalne veličine serije • ustaljen broj i redosled radnih operacija • detaljna razrada tehnoloških procesa I tehničko normiranje • primjena standardnih I specijalnih kontrolnika • univerzalni sprecijalni alati i oprema grupisani po vrstama • velike zalihe sirovina locirane u radionicama • radnici različitih kvalifikacija, ali sa manjim rasponom kvalifikacija nego kod pojedinačne pr. • velika potreba za planiranjem i kratki ciklusi proizvodnje (izvor efikasnosti) • kašnjenje zbog čekanja na završetak prethodne radne operacije (izvor neefikasnosti), što se otklanja uvođenjem masovne pr.
