Spomenici u Arlesu
43°40′39.5″N 4°37′50.5″E / 43.677639°N 4.630694°E
| Spomenici u Arlesu Monuments romains et romans d'Arles | |
|---|---|
 | |
| Država |  Francuska
|
| Grad | Arles |
Spomenici u Arlesu je ime za skupinu spomenika iz vremena antičkog Rima i srednjeg vijeka koji se nalaze na terenu od 65 hektara u gradu Arlesu, a 1981. uvršteni su na UNESCOvu Listu mjesta svjetske baštine u Evropi.[1]
Službeni kratak opis ove svjetske kulturne baštine je; “Arles je dobar primjer adaptacije antičkog grada u grad srednjovjekovne evropske civilizacije. Tu se nalaze impresivni rimski spomenici, od kojih su najraniji – amfiteatar i rimski teatar, te kriptoportik (podzemne galerije) – koji potječu iz 1. vijeka pne. Tokom 4. vijeka Arles je doživio drugo zlatno doba, iz kojega potječu Konstantinove terme i nekropola u Alyscampsu. U 11. i 12. vijeku, Arles je ponovno postao jedan od najatraktivnijih gradova na Mediteranu. Unutar gradskih zidina nalazi se crkva sv. Trofimija (Saint-Trophime), koja je sa svojim klaustrom predstavlja jedan od glavnih romaničkih spomenika Provanse.[1]
Rimski amfiteatar na dva kata, zvan Arena (Arènes d'Arles), je vjerojatno najpoznatija turistička atrakcija u gradu Arlesu koji je cvao u rimsko doba. Veličina mu je 136 metara u dužinu i 109 m u širinu, a stoji na 120 polukružnih lukova koji datiraju iz 1. vijeka pne.. Izgrađen za utrke kola i gladijatorske borbe, amfiteatar je imao preko 20.000 sjedećih mjesta. Danas privlači velike gužve za neznatno manje brutalan sport - borbu s bikovima, ali i kao mjesto za drame i koncerte ljeti.
Zgrada ima arhitektonske karakteristike rimskog amfiteatra (arena, tj. ovalno borilište, sistem galerija i stepeništa za brz izlazak iz gomile ...). Očito nadahnuta rimskim Koloseumom koji je izgrađen između 72.-80., dok je Arena izgrađena oko 90. godine. Zbog konfiguracije terena arhitekt je bio primoran smanjiti broj galerija na dvije što je Arenu učinilo jedinstvenim jednogalerijskim amfiteatrom koji prima do 25 000 gledaoca. Sistem za ulaz gledaoca imao je brojne rampe za ulaz, a centralna je imala formu elipse. Samo borilište okruženo je terasama sa 60 arkada na dvije razine imaju ukupnu dužinu prstena od 136 metara. U Areni su se više od četiri vijeka priređivale gladijatorske borbe i scene lova.
S propašću Rimskog Carstva u 5. vijeku, amfiteatar je postao sklonište za stanovnike i pretvoren je u utvrdu s četiri kule u kojoj je stalo više od 200 kuća i četiri kapele. Amfiteatar je postao pravi grad sa svojim javnim trgom u centru borilišta i dvije kapele u centru Arene, i druge dvije u podnožju zapadne kule. Njegova stambena uloga nstavit će se sve do izlaštenja u drugoj polovici 18. vijeka, a završila je 1825. godine.
Inicijativu za zaštitu Arene kao nacionalnog spomenika pokrenuo je pisac Prosper Mérimée 1826. godine. Trebalo je 5 godina za izvlaštenje zgrada izgrađenih unutar Arene, da bi prve utrke bikova bile održane 1830. godine kako bi se proslavilo uzimanje Alžira.
“Les Arenes” je slavna slika Vincenta van Gogha, koju je nsalikao u prosincu 1888. godine, a prikazuje gomilu koja dolazi na bitku s bikovima u Areni.
Južno od Arene, kroz prolaz Henri Bornier, nalazi se stari rimski teatar. To je bilo jedna od prvih masivnih građevina izgrađeno u 1. vijek pne. u Arlesu (oko 20. pne.). Bogato ukrašena skulpturama u lučnim nišama, od kojih su sačuvane skulpture plesača, cara Augusta u Musée de l'Arles i Venera(nekoć zaštitnica grada), danas u Louvreu. Nekada je moglo primiti oko 10,000 gledatelja, a danas je samo sjena negdašnjeg kazališta. Kazalište je služilo kao kamenolom za građu tokom srednjeg vijeka, a njegovi ukrasi su odneseni u obližnji muzej antike. Sve što je ostalo na lokaciji ("in situ") je znatna količina razbijenih ostataka, dva stupa i plitki tanjurić sa samo dva mjesta za sjedenje. No i danas se tu održavaju brojni koncerti na prašnjavoj ledini.
Konstantinove terme izgrađene su početkom 4. vijeka kada je Konstantin živio u Arlesu, ali su u 16. vijeku pogrešno shvaćene kao ostaci rimske palače. Terme su djelomično obnovljene u 19. vijeku, a originalni ostaci su danas vidljivi u sjevernom dijelu: hladni bazen (caldarium), topli bazen tepidarium), podno grijanje (hypocastum) i prekrasni suhi bazen (laconium) s polu-kružnom apsidom, tri prozora i svodom.
Ostali dijelovi termi još nisu otkriveni.
Kriptoportik u Arlesu potječe iz 1. vijeka pne., a izgrađen je kao temelj za forum, koji je danas zamjenjen kapelom jezuitskog univerziteta i gradskom vijećnicom. Tri prostorije i paralelne tunele u obliku slova U nose 50 kamenih lukova koji nas svojim oblikom navode na ideju da su ih gradili antički grčki graditelji iz Marseillesa. Slične građevine se nalaze u Narbonneu, Reimsu i Bavayu, a korišteni su kao žitnica. Krptoportik u Arles je, međutim, previše vlažan za dugotrajno skladištenje i u maju je služio kao kasarna za robove.
Alyscamps je velika rimska nekropola (lat. necropolis = grad mrtvih) malo udaljen od zidina Arlesa i jedna je od najpoznatijih nekropola na svijetu. Ime joj je verzija latinskog izraza Elisii Campi – Champs-Élysées ili Elizijske poljane.
Obelisk u Arlesu ( " Obélisque d’Arles") je rimski obelisk iz 4. vijeka, danas postavljken u centru Trga republike, ispred same gradske vijećnice. Obelisk je izrađen od crvenog granita iz Male Azije [2]. Zajedno sa svojim postoljem, obelisk je visok oko 20 metara. Obelisk je podigao prvi rimski car, a za Konstantina II premješten je u centar rimskog cirkusa u Arlesu. Nakon što je cirkus bio napušten tokom 6. vijeka, obelisk je razbijen u dva dijela. Ponovo je pronađen 1389. godine, a njegovo ponovnog podizanje u sadašnji položaj dovršeno je 26. marta 1676. godine na vrhu postolja koje je dizajnirao arleški arhitekt Jacques Peytret.
Fontana je dodana tokom 19. vijeka, zajedno sa brončanim skulpturama Antoine Laurent Dantan.
Crkva sv. Trofimija, bivša katedrala, je jedno od najznačajnijih djela romaničke arhitekture, a prikaz Posljednjeg suda na portalu crkve je jedan od najboljih primjera romaničke skulpture, kao što su i stupovi koji graniče sa klaustarom.
U gradu se također nalazi i izvanredni muzej antičke historije - Musée de l'Arles et de la Provence antiques, sa najvećom kolekcijom rimskih sarkofaga izvan Rima. Još jedan muzej je Museon Arlaten. Iako je Arles poznat po Van Goghu, nijedno od njegovih djela nije izloženo u njemu.
- ↑ 1,0 1,1 „Arles, Roman and Romanesque Monuments” (engleski). Unesco. Pristupljeno 3. 5. 2018.
- ↑ „Stranice grada Arlesa”. Arhivirano iz originala na datum 2014-01-06. Pristupljeno 2009-08-03.
.svg){kind=small}