Ujedinjene provincije Nove Granade
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
.svg)
.svg)
Ujedinjene Provincije Nove Granade (španjolski: Provincias Unidas de la Nueva Granada) bila je kratkotrajna federacija koja je egzistirala od 1811. do 1816.
Nadahnuti idejama francuske i američke revolucije i rasulom vlasti u Španjolskoj, tadašnji lideri provincija Vicekraljevstva Nova Granada, mahom veleposjednici španjolskog porijekla (criolli) osnovali su vijeća, koja su trebala pomoći da se Nova Granada ujedini.[1] Od samog starta tinjao je sukob oko oblika nove vlasti. Provincijska vijeća nisu htjela centralistički, autoritarni tip vlasti, za koji se zalagalo vijeće iz Bogote, već federaciju po uzoru na Sjedinjene Američke Države, bližu liberalnim idejama prosvjetiteljstva.[1]
Federalisti su se okupili uz Camila Torresa, a centralisti oko Antonija Nariña.[1] Da izbjegnu građanski rat između dve frakcije, vijeća su poslala svoje predstavnike u Bogotu 1811. da izrade nacrt Ustava. U novembru 1811. je organiziran kongres, na kom su provincije osnovale - Ujedinjene provincije Nove Granade, federaciju autonomnih provincija, koje su se udružile samo oko zajedničkih interesa, dok je nacionalna vojska ostala u jurisdikciji Bogote[1], u suštini i dalje podređena španjolskoj metropoli.[1]
Pojedine provincije Vicekraljevstva Nova Granada su od 1812. počele otkazivati poslušnost Španjolskoj i proglasile nezavisnost. Iste te godine je Simón Bolívar (kasniji Južnoamerički osloboditelj) prvi put javno zatražio da i Vicekraljevstvo Nova Granada proglasi nezavisnost, ali kad je vidio da nema podršku iz svih provincija, napustio je Vicekraljevsto i otišao na Jamajku.[1]
Nakon povratka Fernanda VII na španjolski tron i povlačenja napoleonska vojske.[1]
Španjolski general Pablo Morillo krenuo je iz (današnje) Venecuele sa vojskom na Bogotu, da uvede reda, i pritom nailazio na slabi otpor. Tome je svakako pomogla i činjenica što je obećao da će svima onima koji polože oružje i potvrde lojalnost španjolskoj kruni biti oprošteno, pored tog oslobodio je robove koji su pomogli u ponovnom zauzimanju odmetnutih provincija. Potkraj 1815. uspio je zauzeti Cartagenu.[1]
Početkom 1816. Morillo je pokrenuo novu kampanju na Novu Granadu, promijenivši taktiku, više nije praštao pa je za nekoliko mjeseca.zauzeo Bogotu.[1]
Morillo je pohapsio lidere antirojalista (među njima i Torresa kog je pogubio). Osnovao je Sud za pročišćenje, odgovoran za prognanike i zatvorenike, Komisiju za konfiskaciju i Crkveni sud, zadužen za odnose vlade sa crkvom. Svećenicima upletenima u subverzivne aktivnosti sudio je po vojnom zakonu. Tako je španjolska rekonkvista formirala vojni represivni režim, koji je pomogao radikalizaciji pokreta za nezavisnost, šireći se na sve dijelove društva, i tako utro put za Bolívarov povratak i konačni trijumf.[1]
- The Independence Movement (en)
- Ustav (es)