Gjuha Karuk
| Gjuha Karuk | |
|---|---|
 | |
Familje gjuhësore |
|
| Kodet gjuhësore | |
| ISO 639-3 | – |
| ELP | Karuk |
Karuk ose Karok është një gjuhë e rrezikuar e Kalifornisë veriperëndimore. Është gjuha tradicionale e popullit Karuk, shumica e të cilëve tani flasin anglisht. Emri rrjedh nga fjala Káruk, që do të thotë 'upriver' në anglisht ndersa në shqip 'mbi lum' .[1]
Historia dhe përdorimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Gjuha Karuk filloi rreth lumit Klamath midis Seiad Valley dhe Bluff Creek. Para kontaktit evropian, vlerësohet se mund të ketë qenë deri në 1,500 folës.[2] Linguisti William Bright ka dokumentuar gjuhën Karuk dhe kur Bright filloi studimet e tij në vitin 1949 kishte "disa qindra folës të rrjedhshëm", por deri në vitin 2011, kishte më pak se një duzinë pleqsh që flisnin rrjedhshëm.[3] Një sistem i standardizuar për shkrimin e gjuhëve u miratua në vitet 1980.[4]
Klasifikimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Karuk është një gjuhë e izoluar, duke ndarë disa, nëse ka ngjashmëri me gjuhët e tjera aty pranë. Historikisht, gjuhëtari amerikan Edward Sapir propozoi që ajo të klasifikohet si pjesë e familjes Hokan, të cilën ai e ka hipotezuar edhe pse shumë pak dëshmi e mbështesin këtë propozim. Si Bright shkroi, "Gjuha Karok nuk është e lidhur ngushtë ose qartë me ndonjë tjetër (në zonë), por është klasifikuar si një anëtar i grupit verior të gjuhëve Hokan, në një nëngrup që përfshin Chimariko dhe gjuhët Shasta, në të njëjtën pjesë të përgjithshme të Kalifornisë si Karok vetë. "[5]
Burimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Lyle Campbell. Gjuhët Indian Amerikane. Univerziteti i Oksfordit Konff. ISBN 978-0-19-534983-2.
- ^ "Karuk - Hulumtimi i Kalifornisë dhe gjuhëve të tjera indiane". linguistics.berkeley.edu. Marrë 2017-04-29.
- ^ Walters, Heidi (Tetor 27, 2011). "Në Karuk: Një familje lufton për të sjellë gjuhën e tij stërgjyshore në jetë". North Coast Journal. Marrë 4 tetor 2013.
- ^ Karuk ne Ethnologue (18th ed., 2015)
- ^ William Bright (1957). Gjuha Karok, nga William Bright. Universiteti i Kalifornisë Shtypi.