Pesta dadung
Pésta dadung (tali tambang dina Basa Sunda) nyaéta kasenian tradisional asalna ti Désa Legokherang Kacamatan Cilebak Kabupatén Kuningan anu hirup ratusan taun ka tukang.[1]
Sanajan dina lalampahanana henteu salancar kasenian talari séjénna.[1]
Tapi sesepuh désa henteu ngarep-ngarep talari éta leungit.[1]
Sabab geus lumangsung sacara turun tumurun sarta jadi salah sahiji seni budaya Kabupatén Kuningan.[1]
Sajarah Pésta Dadung
[édit | édit sumber]Pésta dadung mimitian diwanohkeun ka masarakat luar désa saprak kapamingpinan pupuhu désa nyaéta Kuwu Angkin Jiwa Laksana, kira-kira taun 1818.[2] Saméméhna pesta dadung mangrupa kaulinan barudak anu diangkat jadi talari masarakat kalayan dina pintonan anu leuwih hadé.[2] Dina jaman éta, Angkin ngadatangkeun waditra gamelan salendro sarta pelog ti Cirebon sarta tambang atawa dadung.[2] Dadung panjangna kurang leuwih 12 méter tujuanana pikeun pakakas ngibing sarta mawakeun tembang lagu anu dipirig gamelan.[2] Ibing anu dipaké jenis ibing jalak pengkor hasil kréasi Angkin Jiwa Laksana.[2] Sedengkeun kawih pikeun marengan gamelan, ngagunakeun musik kangsreng sarta waledan.[2] Kadua jenis musik ieu hasil ciptaan Sunan Gunung Djati atawa bisa disebut Wali Sanga, ku kituna talari pesta dadung mibanda visi nyaéta pikeun ngamumulé talari kahirupan agraris sarta ajén-ajén sumebarna Islam.[2] Sabab jaman baheula, sumebarna Islam leuwih efektif ngaliwatan kasenian.[2] Parobahan ti kaulinan budak angon jadi tradisi sukur ti masarakat anu pakasabanna ngandelkeun sektor tatanén sarta ternak sabada panén raya.[1] Dadung, hartina tambang, biasana dijieun tina serat kulit kai waru anu boga fungsi pikeun nalian munding atawa sapi.[3] Kawas ogé ritus-ritus séjénna, pesta dadung sok dilaksanakeun sataun sakali dina mangsa katilu (Usum halodo) nyanghareupan usum hujan datang.[3] Tapi, wayah palaksanaanana saterusna dirobah jadi saban tanggal 18 Agustus patali jeung perayaan HUT Kamerdikaan R.I. Tempatna di balé désa.[3]
Prak-Prakan Pésta Dadung
[édit | édit sumber]Pésta Dadung kasebut mimiti dipirig ku gamelan renteng, tapi alatan gamelan kasebut kabeuleum dina mangsa DI/TII, saterusna digantian kalayan dogdog, sarta pamustunganana kiwari digantian kalayan gamelan pelog atawa salendro.[3] Upacara éta miboga sawatara tahapan: kebaktian, Rajah Pamunah, (Tulak Allah, atawa Qulhu Sungsang), sarta hiburan, nyaéta tayuban.[3] Upacara baris dimimitian lamun sagala pasaratan geus kacumponan, antara séjén: pengumpulan dadung sipuh atawa dadung pusaka, nyaéta dadung anu pangbadagna (dadung keramat) sarta dadung nu tukang ngagon, sarta sesajen anu diwangun luhur: parawanten, rurujakan, sarta jajanan pasar.[3] Sanggeus kabéh pasaratan dianggap komplit, sasipuh upacara saterusna ngabeuleum menyan sarta maca mantra.[3] Katut nyaéta mantrana:
- Alloh kaula pangampura
- parukuyan rat gumilang
- aseupna si kendi wulang
- ka gigir ka para nabi
- ka handap ka ambu ka rama
- nu calik tungtung damar
- kadaharan tungtung kukus
- sakedap kanu kagungan
Réngsé ngabacakeun mantra, dadung nu tukang ngagon dicokot ku unggal nu bogana.[3] Sedengkeun dadung keramat diteundeun di luhur hiji baki sarta dibawa ku ronggeng bari ngigel.[3] Dadung kasebut saterusna dibikeun ka Puhu Désa sarta di serah tarimakeun ka Raksabumi pikeun dibikeun ka pupuhu upacara.[3] Gulungan dadung dibuka, tungtung anu hiji dicekel pupuhu upacara sarta tungtung anu hijina deui dicekel ku pupuhu RT.[3] Pupuhu upacara saterusna macakeun rajah pamunah, anu diteruskeun kalayan macakeun tulak Alloh.[3] Sanggeus éta, dadung saterusna ditarikan ku pupuhu désa dibiruyungan para aparat désa sarta ronggéng dina tembang renggong buyut.[3] Sabada réngsé, dadung saterusna ditunda sarta acara dituluykeun kalayan tayuban.[3] Ronggéngna nyaéta tukang ngagon sarta masarakat anu hadir dina upacara kasebut.[3] Maranéhanana ngibing nepi ka isuk-isuk sarta lekasan kira-kira jam 04.00 isuk-isuk.[3] Kiwari, pésta dadung kasebut dijadikeun minangka salah sahiji bagian ti upacara miceun hama di Dinya Hyang dina runtuyan upacara Sérén Taun di Cigugur, Kabupatén Kuningan.[3] Aya hal metot dina pésta dadung ieu, di mana gamelan anu marengan lagu-lagu puhun anu diibingan ku tukang angon kalayan mawa sagala rupa sarandu sarta tambang pikeun nalian munding.[4] Saméméhna dipigawé leuwih tiheula ngadu'a.[4] Tuluy ibingan ogé dimimitian anu dituturkeun ogé ku warga sarta Bupati Kuningan katut warga séjénna.[4] Aya ogé runtuyan kagiatan anu dipigawé, nyaéta meuncit munding, ngadegkeun balandongan, sukuran hasil bumi, ngajarah sarta acara penclut ngibingan dadung.[4] Iwal ti éta Ratusan masarakat kasampak ngajajar mapay pasir kalayan mawa kohkol anu dijieun tina awi.[5]
Ajén inajén dina Pésta Dadung
[édit | édit sumber]Ajén falsafah anu bisa diguar tina tradisi pésta dadung nyaéta pésta dadung mangrupa kasenian tradisional masarakat Kabupatén Kuningan anu msih kénéh ngamumulé tradisi karuhun ti taun ka taun.[6] Salasahijina nyaéta ajén réligi anu di mana pésta dadung harita mangrupa média pikeun budak angon jeung patani ngucap sukur ka nu maha kawasa, sabab harita dadung dipaké pikeun pakakas paranti nalian munding anu bisa ngagarap sawah sangkan subur.[6] Iwal ti éta pésta dadung mangrupa média pikeun sumebarna agama Islam di Kabupatén Kuningan, sabab harita keur Islam mimiti asup ka kuningan pésta dadung geus jadi pintonan pikeun hiburan masarakatna anu di mangpaatkeun ku Sunan Gunung Djati pikeun nyebarkeun agama Islam.[6]
Rujukan
[édit | édit sumber]- ↑ a b c d e Edi.S.Ekajati.Sejarah Kuningan. PT Kiblat 2003. Bandung.
- ↑ a b c d e f g h (id)Pesta Dadung semakin merana [tumbu nonaktif] (diaksés tanggal 22 November 2011)
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q (id)kebudayaan jawa barat [tumbu nonaktif] (diaksés tanggal 13 November 2011)
- ↑ a b c d (id)pesta dadung di kuningan[tumbu nonaktif] (diaksés tanggal 20 November 2011)
- ↑ (id)Pesta dadung[tumbu nonaktif] (diaksés tanggal 2 Desember 2011)
- ↑ a b c Wawan Hermawan Spk.Kuningan Menembus Waktu. Humas Pemda Kabupaten Kuningan 2000. Kuningan.