Hanicu
Hanicu u Cunkuo sinan nu adidiay a binacadan, u Cunkuo saka caylin nu tabakiay a binacadan. Yenna u tada a enengan nu Hanicu. 23 哈尼族是中國西南少數民族，列中國第16大民族。雲南是哈尼族世居地。
Haniyi u Hancinyi si nu Cinmimyi-cu a iyi, lakuyi, liliyi misengi. mikinih tu haya, pika, hawpay tulu a nakamuan, masasubatad ku kamu, utiih a masasuwal. nai’ ku sulit nu Hanicu, naidaw ku duma a niyaduan i sapad misulit, pungecen ku laic mikawaw. Caysiw-linpic mihcaan, Cunkuo sihu patideng tu Latin a sasulitan ku aasipan tu sasulitan.
哈尼語屬於漢藏語系藏緬語族的彝語支，同彝語、拉祜語、傈僳語比較接近。分為哈雅、碧卡、豪白三個方言，彼此差別較大，相互通話困難。哈尼族本無文字，有些地方曾經刻木、結繩記事。1957年，中國政府為其創立了一種以拉丁字母為基礎的拼音文字。
lalangaw文化
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]dayday a lisin傳統節慶 yadah ku lisin a demiad nu Hanicu, u mihmihcaan tu cacay a bataan atu enem a bulatan. Hanicu u cacay a bataan ku sayaway nu heni sikawaw, sisa i cacay a bataan a bulad ku “ pisiwgacu” nuheni. kalimulakan nu dimiad lima enem a dimiadan, sayadahay makaala tu pankiw a bulad. masasudidaw ku lalumaan, nataluma’ i wina nu udip sa, u sapisiwkaya tu taleacawaan a kapahay nu demiadan. u mihmihcaan tu enemay a bulad, u Hunhe kitidaan a “kucaca”, u Hanicu kaliwmahan tu sasalisinan, u sakaetiman nu Hanicu a demiadan.
哈尼族傳統節日眾多，最主要為每年的十月與六月。哈尼族以農曆十月為歲首，故在農曆十月「過新年」。節期五六天，多至半個月。親友互相拜訪、回娘家習俗之外，亦是請媒說親的良機吉日。每年的六月，即紅河地區的「苦扎扎」，是哈尼族農業祭祀活動，為哈尼族最重要節日之一。
dadadiwan a lalukiyawan音樂舞蹈
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]matineng ku Hanicu mudadiw misalukiyaw. u dugu nu dadadiwan idaw ku sansen, se’sen, pau, dice, sengmie, hulusen. “ pau” u picidekan nu Hanicu a datukan, u culay ku sapisangan pitu ku buhung, tanayu enem pitu incian, tatangahan idaw ku ayupan tu duhepicay, niyupan diwmi’ asu’ tengilen. u lukiyaw idaw ku “sansenu”, “ paysuou”, “sanceu”, “muceau”, “yecuou”, “hulusenu”.
哈尼族能歌善舞。樂器有三弦、四弦、巴烏、笛子、響篾、葫蘆笙等。「巴烏」是哈尼族特有樂器，以竹管制成，具7孔，長六七寸，吹端配有鴨嘴形扁頭，音色深沉柔美。舞蹈有「三弦舞」、「拍手舞」、「扇子舞」、「木雀舞」、「樂作舞」、「葫蘆笙舞」等。
nakamuan a wensia口頭文學
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Hanicu a nalimaan nu lalangawan yadah ku waywayan, nakamuan sa, idaw ku namakasumamaday a kakunkuan, musakamu tu tuudan nu tatapangan, “ hunsuyci” musakamu tu hican milakec tu nanum sa, “Hani nababalaki hican milakuuyt tu bedeng sa, musakamu tu Hanicu nu likisian, idaw ku dadadiwan “ lapaze’” itini i kalimulakan, pisalisinana tida sa mapulung mudadiw, “aciku” masasuini ku tatama atu tatayna a mudadiw.
哈尼族的民間文化藝術形式豐富多樣，口頭文學中，有神話傳說講述萬物起源，《洪水記》講述人類戰勝洪水，《哈尼祖先過江來》講述哈尼族歷史；有詩歌「拉八熱」在慶典、祭祀等莊重場合吟唱，「阿基估」為男女對唱的山歌。nipatideng建築
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Hanicu a nipicidekan tu nipatideng tu aenengan nu luma’, u lalangawan ku sakaetiman nu silusian. u namahida tu sumamad, i buyu nu buhangan ku Hanizen mueneng, talakaw ku buyu’ masananggay ku culil, utiih sa a tahekal misakakawaw. mabulawaca ku nuheni taydan i “zeluo” hananay a kitidaan, maadih nuheni ku i buyubuyuan nu masabalubaluay a buduan, caay katalaw ku nuheni tu udad atu bali, taneng misangan ku puduh atu cilekay i sasa nu budu tu dibu, mahida hidan nuheni ku sangan tu luma’ nu buduan.
哈尼族的民居建築獨具特色，為其文化重要標誌之一。相傳遠古時，哈尼人住的是山洞，山高路陡，出門勞作很不方便。後來他們遷徙到一個名叫「惹羅」的地方，看到滿山遍野生長著大朵大朵的蘑菇，它們不怕風吹雨打，還能讓螞蟻和小蟲在下面做窩棲息，他們就比著樣子蓋起了蘑菇房。
duducen nuheni ku budu amisanga tu luma’ malatungtungduhan tu tulu a tatungduhan, makasasa’ u papahabayan tu tatadukan, sakatusa a tungduh tademaw ku muenengay, duma satu papadengan tu kakanen atu cancanan a tuudan. u ba’tu atu lala’ malalamel ku sasangaan tu luma’, palakelingan, u maacakay a lutuk ku sasabadahungan, sapi’sa tu lalud diheku tu kasienawan.
傳統蘑菇房為三層式結構，一樓圈養牲畜，二樓為人居空間，閣樓用於存放糧食與雜物。 建材主要以土石混合，堆砌成牆壁，再以乾草為頂，具冬暖夏涼之效果。
mananam ku Hanicu itida i pasaycilalan nu tepadtepadan patideng tu niyadu’, masaniyadu’ay makaala tut ulu sepat a bataan nu nalumaan, bataden ku milaw mahida u langaw sananay nu buduan mapahelak i buyubuyuan, kaidawan tu nu latem sakaydihan sa miadih.
哈尼族習於在向陽的山腰依傍山勢建立村寨，一般為三四十戶，遠方鳥瞰仿佛是一些自然生長的蘑菇散落於群山之間，雲霧繚繞中甚是迷人。
kilul satu mucelak tu ku zitay, budu a lumaan caay tu piedem tu aydaay a sakaudip, sisa hamaw satu malapes kina budubuduan a luma’an, nika yu misumad satu tu luma’ hidan tu nuheni ku hekal. tinaku budu a lumaan u eli’ ku sakasingangan tu sapisangan tu luma’an, eli’ hina cuded, anumiliwan a idaw ku sakapahay nu sapipaneng tu luma’ a tuudan.
然而隨著時代的進步，蘑菇房已經難以滿足當代的生活需求，造成傳統蘑菇房漸漸消失，不過在改建中盡量保持原有外觀。 例如蘑菇房主要因茅草頂得名，而茅草頂易生火災，保留之下再輔以最先進的消防系統。